Morgunblaðið - 15.09.1991, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. SEFTEMBER 1991
Skipting porskígilda
eftir kjör-
dæmum
68.116 Efri talan í hverri súlu
. sýnir flölda þorskígilda
í kjördæminu, en hin
neðri sýnir þorskígildi
á íbúa, þ.e.a.s.
þorskígildafjölda deilt
með íbúatölu
kjördæmisíns.
41.506

30,556
4,63
m
jj§jgg
1.5
Alls var úthlutaö
327.579 þorskígildum á
landinu öllu. islendingar eru
I55.708 talsins, svo að meðaltali ætti
------.ia 1,28 þorskígildi í hlut hvers þeirra.
3,14
greiðir öðrum fyrir að hætta í stað
þess að leita í ríkiskassann eins
og bændurnir þegar fækka á hjá
þeim. Vafalaust ríkir ákveðin
tregða til sameiningar sjávarút-
vegsfyrirtækja, en sú tregða er
ekki síður bundin við sveitarfélög.
Að mínu viti ætti að byija á því
að sameina sveitarfélög áður en
byijað yrði að ræða sameiningu
fyrirtækja.
Ég er svo sem ekkert að segja
að lögmál frumskógarins muni
endilega gilda í þessu efni, en ég
tel óeðlilegt að ætla að við fengjum
ekki út úr þessu færri og stærri
einingar. Ég ætla það líka að ein-
staklingurinn í greininni muni geta
lifað af vegna þess að oft hefur
hann svo margt umfram þá stóru.
Það er því ékkert sjálfgefið að hlut-
irnir séu betur komnir hjá stóru
fyrirtækjunum þó það geti vissu-
lega átt við sums staðar. Mér hef-
ur fundist það vera alfarið mál
útgerða hvernig þær reka skipin
og ráðstafa aflanum. Hagsmunir
útgerðarmannsins hljóta í leiðinni
að vera þjóðarhagsmunir. Vinna í
landi, sem ekki er arðbær, er vinna
sem er gagnslaus,“ segir Kristján.
Að sögn formanns LÍÚ var út-
gerðin rekin með nokkrum
greiðsluafgangi áður en til kvóta-
skerðingar kom, en með þeim nið-
urskurði sem nú hefur verið gefinn
út snýst dæmið við. „Menn skulu
því gleyma öllum launahækkunum
í bráðina því það er ekki fimmeyr-
ing að hafa út úr sjávarútveginum
við þessar aðstæður. Og þó svo
að ríkið ætli sér að hafa eitthvað
úr úr greininni verður það ekki
gert með samningum við okkur,“
segir Kristján.
Útflutningur bannaður
á óunnum þorski og ýsu
Samtök fiskvinnslustöðva
reikna með 13,5% tekjurýrnun
botnfiskvinnslunnar vegna kvóta-
skerðingarinnar og leggja því til
að bannað verði að flytja út ýsu
og þorsk sem óunninn ísfisk. Fisk-
vinnslan þoli ekki frekari skerð-
ingu á því aflamagni sem fer til
vinnslu hér á landi. Ljóst sé að
vinnsla þorsks og ýsu hérlendis
skapi að jafnaði vérulega verð-
mætaaukningu umfram útflutning
á þessum tegundum óunnum. „Við
teljum nauðsynlegt að okkar tak-
markaða sjávarafla verði ráðstafað
á sem hagkvæmastan hátt fyrir
þjóðarbúið og þó að það sé hag-
kvæmt fyrir einhvem einstakling
að gera eitthvað annað, þá teljum
við það ekki þjóðhagslega hag-
kvæmt,“ segir Agúst H. Elíasson,
framkvæmdastjóri SF.
Botnfiskvinnslan er að meðaltali
.rekin með 6,9% halla, eða um 2,6
milljarða króna á ári, þrátt fyrir
hátt afurðaverð og hagstæð ytri
skilyrði. Að sögn Amar Sigur-
mundssonar, formanns SF, eru
helstu ástæður fyrir hallanum í ár
miklar hækkanir á hráefnisverði
og inngreiðslur í Verðjöfnunarsjóð
Menn skulu gleyma
öllum launahækkun-
um í bráðina því það
er ekki fimmeyring að
hafa út úr sjávarút-
veginum við þessar
aðstæður.
Menn verða að leita
leiða til hagræðingar
sem eflaust mun kosta
svita og tár víða.
Ohagræðið bitnar
aðeins á lífskjörum
okkar sjálfra.
sjávarútvegsins og við þær að-
stæður, sem nú eru, er enginn
grundvöllur fyrir launahækkunum.
Mörg fiskvinnslufyrirtæki standa
nú höllum fæti vegna þessarar
samkeppni og slæmrar skulda-
stöðu vegna erfiðleika undanfar-
inna ára. Fyrirsjáanlegur sam-
dráttur í íslenskum sjávarútvegi
gerir frekari kröfur til sjávarút-
vegsins í heild um að vinna sameig-
inlega að hverskonar hagræðing-
ar- og skipulagsaðgerðum innan
greinarinnar, m.a. með aukinni
samvinnu og samruna fyrirtækja
og veiðiheilda, segir m.a. í ályktun
frá SF.
10-20% skerðing
Kvótaskerðing einstakra út-
gerða nemur á bilinu 10-20%, sem
þýðir tug- og hundruð milljóna
króna tekjutap fyrir einstök fyrir-
tæki, að sögn útgerðarmanna sem
Morgunblaðið ræddi við víða um
landið. Fæstir höfðu hugsað þá
hugsun til enda til hvaða aðgerða
yrði gripið í framhaldinu, en oftast
var viðkvæðið það að lítið annað
væri hægt að gera en að leggja
skipum og gefa góð jóla- og sum-
arfrí. Misjafnt er hvað menn hafa
verið duglegir við að afla sér auk-
ins kvóta á síðustu árum og standa
þau fyrirtæki, sem það hafa gert,
jafnan best að vígi nú. Aftur á
móti eru menn vondaufir um aukin
kvótakaup nú enda lægi varla mik-
ill kvóti á lausu á þessum síðustu
og verstu tímum.
Þannig verða Grundfírðingar
m
fyrir verulegum skelli nú þar sem
að tveir stærstu togarar þeirra
voru á sóknarmarki áður. Afli á
togaranum Runólfi, sem Sæfang
gerir út, fer úr fjögur þúsund tonn-
um í rúm 2.800 tonn sem þýðir
um 100 milljóna króna tekjuskerð-
ingu fyrir fyrirtækið. Grundfírð-
ingar hyggjast mæta samdrættin-
um með öflugra samstarfi þriggja
fyrirtækja. Og á Snæfellsnesi er
stofnun fiskmarkaðar á döfinni.
„Víðast hvar eru útgerð og fisk-
vinnsla mjög nátengdar greinar og
þó lausnarorðið í dag sé sameining
fyrirtækja, þá sé ég ekki í fljótu
bragði neina sérstaka hagræðingu
í því ef ekki er hægt að selja fast-
eignir,“ segir Jón Páll Halldórsson
hjá Norðurtanga á ísafirði.
Grandi lokar
í einn mánuð
Þannig nemur kvótaskerðingin
hjá Granda hf. um 250 milljóna
króna tekjuskerðingu, eða um 10%
af tekjum miðað við eitt ár, en í
tonnum talið nemur skerðingin
2.200 tonnum. Þetta þýddi að
starfsfólk til sjós og lands yrði af
tekjum upp á 80 milljónir króna,
en launagreiðslur fyrirtækisins
námu um 814 milljónum króna á
sl. ári. Að sögn Brynjólfs Bjarna-
sonar, forstjóra Granda, virtust
eðlilegustu viðbrögðin vera þau að
draga úr sókn skipanna í samræmi
við skerðingu kvótans. Grandi hafi
nú þegar lagt og síðan selt einn
togara sinn og fært heimildir hans
yfir á aðra togara í eigu sinni.
„Annar valkostur er sá að fyrir-
tækið leigi eða kaupi meiri kvóta.
Mér heyrist að helst allar útgerðir
í landinu ætli að grípa til þessa
ráðs vegna kvótaskerðingarinnar.
Meira að segja hafa verið settar á
fót nefndir á vegum sveitarfélaga,
sem ætlað er að útvega meiri
kvóta. Af þessum sökum er ekki
víst að kvótakaup séu raunhæfur
möguleiki eins og er,“ segir Brynj-
ólfur. Unnið er að skipulagningu
útgerðar skipanna fyrir næsta ár,
en áætlanir eru um að loka frysti-
húsum Granda næsta sumar í um
einn mánuð og stöðva skipin á
svipuðum tíma. Sumarleyfum
starfsmanna verði þannig beint inn
á þann tíma.
Tekjumöguleikar
launafólks minni
Kvótaskerðing Útgerðarfélags
Akureyringa nemur um 12%, sem
er um 2.500 tonn af fiski og 320
milljóna króna tekjurýrnun. „Eng-
ar ákvarðanir hafa verið teknar
enn um hvernig við munum bregð-
ast við, en það eru ýmsir valkost-
ir, sem til greina koma, meðal
annars sá hvort leggja beri e.inum
togaranum eða hvort hægt sé að
afla aukinna veiðiheimilda. Á und-
anförnum árum höfum við verið
að auka okkar heildarafla og allar
líkur benda til þess að heildarafli
félagsins verði meiri á árinu 1991
en hann var í fyrra,‘‘ segir Gunnar
Ragnars, forstjóri ÚA. Hann býst
ekki við að grípa þurfi til upp-
sagna. Hinsvegar mætti búast við
að tekjumöguleikar fólks verði
minni en áður.
Viðskiptalandhelgi
Gunnar segist ekki leggja dóm
á réttmæti eða óréttmæti skerð-
ingarinnar enda hafi hann engin
haldbær rök til þess. „Ég tel að
við þurfum að fara að með gát.
Ljóst er að fiskistofnarnir okkar
eru veikir, en það má svo alltaf
deila um það hvort leyfílegt afla-
magn hefði átt að vera tiu þúsund
tonnum meira eða minna. Menn
mega ekki endalaust beija höfðinu
við steininn. Þegar aflaheimildir
dragast svona saman ár frá ári,
þá verða menn enn frekar að finna
leiðir til hagræðingar og einingarn-
ar verða að sameinast að einhveiju
leyti, sem eflaust mun kosta svita
og tár víða. Þetta er þróun, sem
verður að eiga sér stað ef við ætl-
um okkur að standast samkeppn-
ina. Ohagræðið kemur bara niður
SJ’A NÆSTU S’IÐU
M/S4S
Samviniiiiferðir-Lanilsýii
-Landsýn býður íslendingum upp á ógleymanlega
skoðunarferð til Malasíu með viðkomu í Thailandi og Singapore dagana
11. nóvember- 3. desember. Fagurskreytt musteri, risavaxin Búddalíkneski
úrskíragulli, hellamusteri, eplagarðar, jarðarberjaakrar, blaktandi pálmar
á hvítum ströndum, fljótandi markaðir,
fiðritdabúgarður og snákamusteri, er
aðeins brot af því sem gefur að líta í
þessum löndum dulúðar og töfra.
En þótt margt sé að skoða og víða farið,
munum við gefa okkur góðan tíma til
að slaka rækilega á annað veifið enda
aðstæður til slíkra hluta vægast sagt
frábærar á þessum slóðum - emstök
þjónusta, óviðjafnanlegar strendur
og glimranþi golfvellir!
Með þessu ferðalagi komumst við í
snertingu við ótrúlega náttúrufegurð
og heillandi andrúmsloft. Góða
skemmtun!
Verð á mann í tvíbýli:
182.685 kr. staðgreiðsluverð.
192.300 kr. almennt verð.
Verð á mann í einbýli:
232.275 kr. staðgreiðsluverð.
244.500 kr. almennt verð.
Innifalið i verði: Flug, gisting með morgunverði,
aliur akstur erlendis skv. dagskrá og islenskur
tararstjóri.
Ekki innifalið iverði: Flugvallarskattur, forfallagjald
og brottfararskattur í Singapore.
Verð er miðað við gengi og flugverð 3. janúar
1991.
FARARSTJÓRI: FRIÐRIK HARALDSS0N.
Reykjavík: Austurstræti 12. S. 91 - 69 10 10. Innanlandsferðir. S. 91 - 69 10 70.
Póstfax 91 - 2 77 96. Telex 2241. Hótel Sögu við Hagatorg. S. 91 - 62 22 77. Pósttax 91 - 62 39 80.
Akureyri: Skipagötu 14. S. 96 - 27 200. Póstfax 96 - 2 75 88. Telex 2195.