Morgunblaðið - 12.12.1991, Qupperneq 1

96 SIÐUR B
STOFNAÐ 1913
284. tbl. 79. árg. FIMMTUDAGUR 12. DESEMBER 1991 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Námsmenn hand-
teknir og háskól-
um lokað í Burma
Bangkok. Reuter.
Herforingjastjórnin í Burma lokaði ölluni háskólum landsins í gær
er námsmenn efndu til mótmæla í höfuðborginni, Rangoon, annan
daginn í röð. Hermenn, vopnaðir vélbyssum og rifflum með byssustingj-
um, réðust inn í Rangoon-háskóla og handtóku tugi námsmanna, sem
kröfðust þess að herforingjastjórnin færi frá og lýðræði yrði komið á.
Reuter.
Borís Jeltsín Rússlandsforseti glaðbeittur með dádýrskálf úr gulli, Bambi-verðlaunin, sem þýskir blaðaútgef-
endur veittu honum í gær fyrir þátt hans í að stuðla að pólitískum umbótum og lýðræði í Sovétríkjunum.
Leiðt ogar Kazakhstans
sýna samveldinu áhuga
Gorbatsjov sagður linast í andstöðu við samveldið
Moskvu. Reuter.
Hundruð námsmanna höfðu efnt
til mótmæla við háskólann á þriðju-
dag til að krefjast þess að Aung San
Suu Kyi, sem hlaut friðarverðlaun
Nóbels í ár, yrði látin laus úr stofu-
fangelsi.
Hermennirnir voru fluttir með
brynvörðum liðsflutningabifreiðum
að háskólanum og á eftir þeim komu
Kennedy
Smith var
sýknaður
Vestur Pálmastönd. Reuter.
WILLIAM Kennedy Smith
var sýknaður í gærkvöldi af
ákæru um að hafa nauðgað
þrítugri konu á grasflöt bú-
staðar Kennedy-fjölskyld-
unnar á Vestur-Pálmaströnd
á Flórída.
Þegar formaður kviðdómsins
skýrði frá niðurstöðunni færðist
breitt bros yfír andlit Kennedy
Smiths og hann gat ekki leynt
gleði sinni og felldi tár. Við
vitnaleiðslur hélt hann því statt
og stöðugt fram að hann hefði
haft samfarir við meint fórnar-
lamb sitt að frumkvæði þess.
Réttarhaldið yfír Smith tók
10 daga og voru 45 vitni leidd
fyrir réttinn. Tók það sex
manna kviðdóm eina klukku-
stund og 20 mínútur að komast
að einróma niðurstöðu.
liðsmenn óeirðalögreglunnar með
skildi og kylfur. Hermennirnir vísuðu
námsmönnum úr heimavistum há-
skólans og borgarbúi sagði að 20-40
þeirra hefðu verið handteknir.
Útvarpið í Rangoon sagði að
mennta- og heilbrigðisráðuneytið
hefði fyrirskipað að öllum háskólum
landsins skyldi lokað „vegna óeirða
og samviskulausra glæpamanna og
nokkurra stjórnmálaflokka".
Mótmælin undanfarna daga hafa
verið þau mestu frá því Suu Kyi var
sett í stofufangelsi í júlí 1989. Flokk-
ur hennar vann yfirburðasigur í þing-
kosningum árið 1990 en herforingja-
stjórnin 'neitaði að fara frá völdum
og lét handtaka alla leiðtoga flokks-
ins.
AUKNAR líkur þóttu á því í gær
að nýtt samveldi sjálfstæðra ríkja
í stað Sovétríkjanna yrði að veru-
leika eftir að stjórnvöld í Kazak-
hstan sýndu áhuga á aðild að sam-
veldinu. Þá sagði Borís Jeltsín
Rússlandsforseti eftir viðræður
við Míkhaíl Gorbatsjov Sovétfor-
seta í gær að andstaða Gorbatsj-
ovs við samveldisstofnunina færi
þverrandi. „Ég vil ekki segja að
hann styðji samvcldisstofnunina
en mótspyrna, sem felur í sér
hvers kyns valdbeitingu, er útilok-
uð af hans hálfu,“ sagði Jeltsín
eftir fund forsetanna.
Jeltsín sagði á fundi með nokkrum
þingmönnum Rússlands í gær að
hann teldi Míkhaíl Gorbatsjov vera
að mýkjast í afstöðunni til stofnunar
samveldisins. Þingmaðurinn Stan-
íslav Shústov, sem sat fundinn, sagði
að Jeltsín hefði skýrt þeim frá því
að Gorbatsjov hefði ákveðið að end-
urskoða afstöðu sína til samveldis-
•stofnunarinnar. „Jeltsín sagðist hafa
það á tilfinningunni að forsetinn
væri farinn að hallast að stuðningi
við samkomulagið,” sagði Shústov.
Pavel Vostsjanov, talsmaður Jeltsíns,
staðfesti síðar að frásögn Shústovs
af fundinum væri rétt. „Það er ekki
einungis Gorbatsjov sem er að snú-
ast í afstöðu sinni,“ sagði hann og
bætti við að yfírvöld í Kazakhstan
og þremur lýðveldum öðrum áform-
uðu jafnvel aðild að samveldinu.
Núrsúltan Nazarbajev, forseti
Kazakhstans, hefur hafíð beinar
samningaviðræður við rússneska
leiðtoga um hugsanlega aðild að
samveldinu, að sögn aðstoðarmanna
forsetans. Jeltsín sagði þýskum emb-
ættismönnum í Moskvu í gær að
hann teldi nær öruggt að Kazakhstan
gengi í samveldið. Stjórnmálaskýr-
endur töldu það veikja stöðu Gorb-
atsjovs til muna yrði það að veru-
leika. Jeltsín sagði einnig að Armen-
ía og Kirgizistan hefðu lýst yfir
stuðningi við samveldið.
Jeltsín átti í gærmorgun viðræður
við helstu yfirmenn sovéska herafl-
ans og skýrði þeim frá ákvörðun leið-
toga slavnesku ríkjanna þriggja,
Rússlands, Úkraínu og Hvíta-Rúss-
lands, um stofnun nýs samveldis
sjálfstæðra ríkja í Mínsk sl. sunnu-
dag. Daginn áður hafði Gorbatsjov
rætt við fulltrúa hersins. Jeltsín sagði
að Jevgeníj Sháposhníkov varnar-
málaráðherra hefði hringt í sig eftir
fund þeirra og lýst ánægju sinni með
viðræðurnar. Háttsettir rússneskir
embættismenn sögðu að yfirmenn
hersins aðhylltust samveldisstofnun-
ina en opinberlega er afstaða hersins
þó með öllu óljós.
Gorbatsjov hefur sagt að þing lýð-
veldanna verði að samþykkja sam-
veldisstofnunina og ef til vill verði
að bera ákvörðun leiðtoga Rúss-
lands, Hvíta-Rússlands og Úkraínu
undir þjóðaratkvæði.
Thatcher segist ánægð með
árangur Majors í Maastricht
Finnar bóka far með lest Svía og Austurríkismanna inn í EB
London. Reuter.
JOHN Major, forsætisráðhcrra Bretlands, þykir hafa náð miklum ár-
angri í harðskeyttum samningaviðræðum á leiðtogafundi Evrópubanda-
lagsins í Maastricht í Hollandi sem lauk i fyrradag. Honum tókst að
undanskilja Breta sameiginlegri félagsmálalöggjöf EB og fá heimild
fyrir þjóð sína til að standa utan við gjaidmiðilssamruna bandalagsins.
Margaret Thatcher, einn kunnasti andstæðingur aukins samruna Evr-
ópuríkja, hældi enda eftirmanni sínum í embætti forsætisráðherra
Bretlands, að sögn aðstoðarmanna hennar. Míyor stóð sig að hcnnar
sögn „mjög vel“ og hún getur „í grundvallaratriðum stutt Evrópu-
stefnu hans“.
John Major og Neil Kinnock, leið-
togi Verkamannaflokksins, tókust á
í breska þinginu í gær í vikulegum
fyrirspumatíma forsætisráðherrans.
Kinnock gagnrýndi Major fyrir að
hafna sameiginlegri félagsmálalög-
gjöf: „Hvemig geturðu sagst hafa
náð besta hugsanlega samningi fyrir
Breta á meðan þú ert staðráðinn í
að búa breskum launþegum sem
verst kjör.“ Norman Tebbit, fyrrum
formaður íhaldsflokksins og kunnur
Evrópubandalagsandstæðingur,
sagðist ósáttur við samninginn sem
gerður var í Maastricht en bar eigi
að síður lof á Major fyrir snjalla
varnarbaráttu. Talið er að klofningur
innan Ihaldsflokksins sé nú ólíklegri
en fyrir leiðtogáfundinn og því er
jafnvel spáð að Major boði til kosn-
inga á næstunni.
Helmut Kohl, kanslari Þýskalands,
var mjög ánægður með samningsnið-
urstöðuna í Maastricht og segja
fréttaskýrendur að Þjóðveijar hafi
vegna vægi síns innan EB augljós-
lega haft mest að segja um innihald
samninganna. Undanfarna daga hef-
ur þó orðið vart ótta jafnt í röðum
ráðherra sem stjórnarandstæðinga
við sameiginlegan gjaldmiðih Birtist
hann einnig á forsíðu stærsta dag-
blaðs Þýskalands og Evrópu, Bild, í
gær: „1999 — Andlát marksins“
sagði þar í fyrirsögn.
Gro Harlem Brundtland, forsætis-
ráðherra Noregs, sagði í gær að
EB-aðild yrði ávinningur fyrir Norð-
menn hvað snertir utanríkis- og varn-
armál. Hins vegar væri hagurinn af
því að ganga í EB ekki jafn augljós
þegar landbúnaðar og skattamál
væru athuguð. Brundtland sagðist
ekki sjá ástæðu til að hraða ákvörð-
un um aðildarumsókn en Verka-
mannaflokkurinn ætlar ekki að gera
upp hug sinn fyrr en næsta haust.
Aðilar í Finnlandi hafa hins vegar
greinilega áhyggjur af því að emb-
ættismenn innan EB herma að þau
ríki sem ekki sækja um innan þriggja
mánaða fái ekki inngöngu um leið
og Svíar og Austurríkismenn sem
þegar hafa sótt um. Pertti Salolain-
en, utanríkisviðskiptaráðherra Finn-
lands, sagði í gsér að ef Finnar
ákvæðu næsta vor að sækja um þá
vildu þeir endilega verða samferða
Svíum og Austurríkismönnum. „Við
viljum bóka far núna með lest Svía
og Austurríkismanna,“ sagði hann
en talið er að þessar þjóðir geti feng-
ið inngöngu árið 1995.
Sjá „Líklegt að...“ á bls. 40.