Morgunblaðið - 25.09.1992, Page 40

40
MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 25. SEPTEMBER 1992
Hefurðu efni á að láta af
hendi rakna fyrir tveim
kaffibollum. Ég gifti mig í
síðustu viku.
Þetta er ódýrast á vínkort-
inu okkar ...
BREF m BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Hvert stefnir í skattheimtu
Frá Ásgeiri Þór Ólafssyni:
Nú er haustar gerum við ráð fyrir
að náttúran sé söm við sig, farfugl-
amir flestir fari að hópa sig til
brottfarar, lambfé leitt til slátrun-
ar, kartöflumar teknar upp úr
garðholunum og alþingismenn fari
um kjördæmi sín og fundi með
sveitarstjórnum og heimsæki
vinnustaði og kjósendur. Þessar
reglulegu ferðir alþingismanna um
kjördæmi á haustin em mjög nauð-
synlegar. Þar skapast vetttvangur
til skoðanaskipta og miðlunar upp-
lýsinga á báða vegu því öllum er
hollt að kynnast sjónarmiðum og
flestir eru tilbúnir að verða við
breytingum ef þær leiða til betra
fyrirkomulags og ódýrara eða jafna
aðstöðu sveitarfélaga, fyrirtækja
og heimila á landinu öllu og skapa
eðlilegan rekstrargrundvöll og að
um breytinguna sé samið samanber
Þjóðarsáttina sem er einn merkileg-
asti og árangursríkasti samningur
sem gerður hefur verið í þjóðfélag-
inu.
Við undirbúning fjárlagagerðar
fyrir árið 1993 er nokkuð ljóst að
ýmsar þær aðgerðir sem boðaðar
hafa verið á síðustu dögum hafa
verið settar fram án samráðs við
eða með vitund/vilja þolenda. Næg-
ir þar að nefna innheimtu VSK af
ýmsum þjónustuverkum sveitarfé-
laga sem að áliti allflestra sveitar-
stjórnarmanna eru skýlaust brot á
samningi ríkis og sveitarfélaga og
sett fram með slíkum hætti að telja
verður ólíklegt að um þau náist
sátt sem sé viðunandi. Með þessum
hætti á að umskíra „lögguskattinn"
sem lagður var á sveitarfélög í ár
og heitið var að ætti aðeins og
vera tímabundinn. Á þennan hátt
ætlar ríkið að afla um kr.
600.000.000.00 — sex hundruð
milljóna á næsta ári.
Ymsar aðrar leiðir hafa verið
ákveðnar stjómvöldum til tekju-
auka fyrir ríkissjóð sem eru ekkert
annað en skattahækkanir. Þessar
ákvarðanir eru teknar að því er
virðist án þess að skoða afleiðing-
amar þegar til framkvæmdarinnar
kemur eins og t.d.
-þegar ákveðið er að B-hluta ríkis-
fyrirtæki taki á sig lífeyrissjóðs-
skuldbindingar að fullu.
-að ríkisfyrirtæki greiði arð til rík-
issjóðs, sem verði hlutfall af eigin
fé.
-að hætt verði endurgreiðslu inn-
skatts þegar um er að ræða virðis-
aukaskattsfijálsa söiu.
Nú liggur fyrir niðurstaða um
hver áhrif þessi ákvörðun hefur á
rekstur Rafmagnsveitna ríkisins en
á orkuveitusvæði RARIK búa u.þ.b.
46.000 manns. Með þessum
ákvörðunum verður kostnaðarauki
RARIK á bilinu 450 til 500 milljón-
ir á ári eða frá kr. 38.800.00 til
kr. 43.200.00 á ári fyrir hveija
íjögurra manna fjölskyldu. Þessar
ákvarðanir stjórnvalda hafa í för
með sér u.þ.b. 10% hækkun á alla
taxta RARIK vegna arðgreiðslu og
u.þ.b. 18% hækkun á hitasöluna
vegna VSK-breytinga.
Til að gefa einhveija hugmynd
um hve háa skattlagningu er hér
um að ræða þá er gert ráð fyrir
að allur rekstrarkostnaður RARIK
á árinu 1992 verði um 1000 milljón-
ir og að sömu upphæð verði varið
til rekstrar á næsta ári, 1993. Á
einu síðdegi er ákveðið að hækka
þessi rekstrarútgjöld um 450 til
500 milljónir eða um 45 til 50%. Á
undanfömum ámm hefur það verið
eitt af meginatriðum fyrirtækisins
að draga úr rekstrarkostnaði og
hefur náðst umtalsverður árangur
í því án þess að skerða þjónustu
við notendur.
Öllum á að vera ljóst að veiga-
mikil skattkerfisbreyting verður að
hafa all nokkurn aðdraganda svo
menn geti mætt henni og einnig
verður að gera þá kröfu að ráða-
menn sjái fyrir þær afleiðingar sem
af skattkerfisbreytingu hljótast.
Að lokum ætla ég að rifja upp
úr hefti sem íjóðhagsstofnun gaf
út í apríl 1992 um „Þjóðarbúskap-
inn, fr'amvinduna 1991 og horfur
1992“. Þar segir á bls. 5, í fyrsta
kafla, Helstu niðurstöður:
„Árið 1991 var um margt hag-
stætt ár. Landsframleiðsla jókst
um 1,4% ogþjóðartekjur jukust enn
meira, eða um 2,8%, vegna mikils
viðskiptabata".
Og þar segir á bls. 6 meðal annars:
„Mikil umskipti urðu til hins
betra í afkomu atvinnuvega á árun-
um 1990 og 1991. Þannig er áætl-
að að hagnaður atvinnuveganna í
heild hafi numið 2% af tekjum 1990
og 1,5% 1991. Til samanburðar var
hagnaður aðeins 0,8% af tekjum
1989 og halli varð 1988“.
Enn skal minnst á ummæli Þjóð-
hagsstofnunnar sem segir í drögum
að spá fyrir næsta og næstu ár að
útlitið sé alls ekki slæmt og því
hljóta menn að spyija hver hafi
verið tilgangur þeirrar upplausnar
sem sköpuð hefur verið, nánast á
öllum sviðum þjóðlífsins, í heil-
brigðismálum, menntamálum og í
aðgerðarleysi stjórnvalda í atvinnu-
málum á landinu. Og hver er raun-
verulegur árangur sem stjórnvöld
telja sig hafa náð í að draga úr
útgjöldum ríkisins? Spyr sá sem
ekki veit.
ÁSGEIR ÞÓR ÓLAFSSON
svæðisrafv.stjóri RARIK á
Vesturlandi
og bæjarfulltrúi, Ásklifi 17,
Stykkishólmi
Ógild kosning
Frá Onnu Laxdal:
Safnaðarmeðlimir í Digranes-
sókn voru kallaðir saman til kosn-
inga á aðalfundi Digranessafnaðar
15. september. Risið hafði upp
deilumál um kirkjubyggingu á.
Heiðavallarsvæði austan við Víg-
hól. Mæting var boðuð kl. 20.30
en fundarhöldum lauk ekki fyrr en
kl. 24.30. Höfðu þá þeir meðlimir,
sem ekki höfðu tíma eða heilsu að
sitja langa og lýjandi fundi, löngu
yfirgefíð staðinn fyrir utan þá sem
ekki treystu sér til að koma og sitja
langan fund til að skila inn sínu
atkvæði um kirkjubyggingu. Sem
sagt, kosningin er undir eðlilegum
kringumstæðum ógild vegna
klaufalegra vinnubragða stjórnar-
manna. Og væri ekki nema eðlilegt
að kosningin yrði endurtekin og
fólki einungis gert skylt að krossa
við málefni á atkvæðaseðli á lýð-
ræðislegan hátt. „Á íslandi er lýð-
ræði.“ Eg skora á stjórnendur að
endurtaka lýðræðislega kosningu
svo að úrslitin verði viðunandi.
ANNA LAXDAL
Digranesvegi 105, Kópavogi
B
Yíkveiji
Igrein Páls Magnússonar, útvarps-
stjóra íslenska útvarpsfélagsins,
sem birtist í Morgunblaðinu á mið-
vikudaginn mótmælti hann þeim
orðum í Reykjavíkurbréfí Morgun-
blaðsins á sunnudaginn var, að segja
megi að Stöð 2 sé erlend sjónvarps-
stöð að loknum fréttatíma stöðvar-
innar. Rakti Páll dæmi um íslenskt
efni í dagskrá Stöðvar 2 og íslensk-
un erlends efnis og lýsti metnaði til
þess að gera enn betur. Spurði svo
að því loknu, hvort enn stæði fram-
angreind staðhæfíng Reykjavíkur-
bréfsins.
Af því sem Páll segir Stöð 2 gera
til þess að vera „íslensk sjónvarps-
stöð“ er lofsverðasta framtakið að
talsetja bamaefnið. Og engum dett-
ur í hug að mótmæla því, að þar eru
þeir brautryðjendur. Mætti reyndar
færa rök að því að þetta efni sé
mikilvægasta dagskrárefni stöðvar-
innar.
En íslenskt efni er í lágmarki og
dagskrá Stöðvar 2 ber of mikinn
svip myndbandaleigu með erlend
myndbönd.
skrifar
Páll Magnússon segir metnað
þeirra á Stöð 2 standa til að gera
enn betur. Það er gott og verður
vonandi til þess að Stöð 2 standi sem
fyrst undir nafni sem íslensk sjón-
varpsstöð.
xxx
Séra -Ragnar Fjalar Lárusson
skrifar stutta grein hér í blaðið
á miðvikudag þar sem hann deilir á
Morgunblaðið fyrir umfjöllun þess
um hreindýraveiðar sem birtist sl.
sunnudag. Nýverið rituðu einnig
tvær dýravemdunarsamtaka grein
hér í blaðið og gagnrýndu viðtal við
minkabana í sunnudagsblaði fyrr í
sumar, m.a. vegna þess að „drápar-
inn er hafinn til skýjanna og lokaorð
hans um að verðmæti lifaðs dags
séu fólgin í hversu mörgum dýrum
honum hafí tekist að murka lífið úr
eru síður en svo gagnrýnd". Sá höf-
uðmunur er á þessari gagnrýni að
í viðtalinu við minkabanann er blaða-
maður einungis að lýsa skoðunum
minkabanans og að endurspegla við-
horf margs fólks í landinu sem inn-
rætt hefur verið frá blautu barns-
beini að minkur og refur séu vargur
í véum - réttdræpir hvar sem til
þeirra næst. Gagnrýni séra Ragnars
Fjalars er af öðrum toga og beinist
ekki síst að meðhöndlun blaðsins
sjálfs á þessu efni, sérstaklega birt-
ingu nokkurra býsna blóðugra
mynda af dýri sem fellt var í veiði-
ferðinni. Verður að fallast á það
með séra Ragnari að í þessu efni
hafi blaðið átt að gæta meira hófs.
XXX
Eitt af því sem einkennir íslenska
tungu og börn læra á unga
aldri er að sérnöfn hefjast á stórum
bókstaf en samhéiti eru skrifuð með
litlum stöfum. Víkveiji þykist hafa
orðið var við nokkurn misbrest á að
þessari reglu sé framfylgt og felst
hann í því að samheiti eru látin hefj-
ast á stórum staf þegar það þykir
henta. Má í því sambandi benda á
texta á stóru auglýsingaskilti á
Bíldshöfða þar sem íslenskar reglur
virðast algjörlega hafa vikið fyrir
enskum hefðum.