Morgunblaðið - 08.12.1992, Page 48

48
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. DESEMBER 1992

Minning
seei H5
Jón Ólafsson
frá Núpsdalstungu
Elskulegur frændi minn, Jón
Ólafsson, kvaddi þennan heim
snögglega og óvænt, hann varð
bráðkvaddur. Það er stöðugt verið
að minna okkur á hve stutt bilið
milli lífs og liðins er.
Mér finnst ekki svo langt síðan
við sátum saman og glöddumst yfir
samveru okkar föðurfólks. Jón eins
og hans var vandi, fallegur og vel
til hafðifr með sitt glettna bros. Jón
stoltur faðir og afi mættur á vísi
að ættarmóti.
En ég sný klukkunni til baka. Jón
frændi, minn ungur og upprennandi
bóndi í Núpsdalstungu í Miðfirði, og
orð spámannsins Gibran áttu vel við
hann, er hann sagði: „Daglegt líf
þitt er trú þín og musteri þitt. Gakk
þú inn í það musteri heill og óskipt-
ur.“ Jón frændi minn var heill og
heillaður af sveitinni sinni. Hann
hafði ákveðið að feta í fótspor föður
síns og föðurafa og yrkja jörðina í
Núpsdalstungu. í fæðingararf hafði
hann hlotið dýrmæta gjöf, nefnilega
yndislega foreldra, þau Ragnhildi og
Ólaf í Tungu, sem umvöfðu hann
og elskuðu. í fyllingu tímans eign-
aðist hann góða konu og með henni
fimm börn, alit þetta var honum
dýrmætur fjársjóður.
Er ég hugsa til daganna í Tungu
á þessum löngu liðnu sumrum voru
þeir bjartir, sól skein í heiði og gleði
ríkti hvem einasta dag, Jón frændi
átti þar stóran hlut með sinni léttu
lund og sínum mikla krafti. Hann
tók þátt I lífinu af alhug hvort sem
um daglegan starfa eða skemmtun
var að ræða.
Núpsdalstungan fylltist árvisst af
frændfólki, öllum var tekið með
kostum og kynjum, húsrúm nóg
hversu mörg sem við mættum. Sam-
heldni systkinanna frá Tungu var
sérstök, feður okkar Jóns, bræðumir
Ólafur og Bjöm, kunnu að halda
hópinn, ekkert sumar var sumar án
þess að heimsækja MiðQörðinn og
njóta samvista þessa góða systkina-
hóps.
En lífið ætlaði Jóni annað hlut-
skipti, bóndi átti hann ekki að verða.
Biturð vegna þess háði honum ekki,
hann var unnandi lífsins, það fann
ég glöggt er við hittumst. Hann vildi
lifa lífinu lifandi og njóta þess góða
sem lífið hafði upp á að bjóða.
Spámaðurinn Gibran sagði:
„Stundir mannsins eru vængir sem
fljúga um sál hans og líkama." Ein-
hvem veginn held ég að vængimir
sem Jón frændi minn ávann sér
héma megin eigi eftir að lyfta hon-
um langt hinum megin.
Hafi hann hjartans þakkir frá
mér, litlu frænku sinni, fyrir dásam-
leg og góð kynni og óska ég honum
hinnar bestu ferðar á nýjum leiðum.
Helga Mattína Björnsdóttir.
„Vegir skiljast...“ Oftar en ekki
eru menn óviðbúnir og svo varð mér
er ég frétti lát vinar míns, Jóns Ól-
afssonar frá Núpsdalstungu í Mið-
firði, V-Hún. Hann var 5 ára þegar
ég kom fyrst á heimili foreldra hans
og dvaldi þar sumarlangt. Með okk-
ur tókst strax hin mesta vinátta,
þótt aldursmunur væri mikill. Jón
var nyög skemmtilegt bam og hug-
myndaríkt. Hann gerðist fljótlega
fastur fylgdarsveinn minn og kynnti
fyrir mér hvem blett á þessum mér
óþekkta stað, ömefni, o.þ.h. og var
mjög greinargóður. A bænum var
föðurbróðir hans, Guðmundur, sem
seinna varð maðurinn minn, sem
hann var mjög hændur að og vildi
áreiðanlega hans hlut sem bestan.
Þegar við fórúm „að draga okkur
sarnan" þá fylgdist hann vel með
og sagði mér margar frægðarsögur
af þessum frænda sínum, ef verða
mætti honum til frama í mínum
augum. Sagði hann mér t.d. að
frændi sinn væri mjög fiskinn, hann
hafði veitt hundrað laxa í Miðfjarð-
ará á einum degi, og allt eftir þvf.
Jón var mjög hugkvæmur af bami
að vera, til marks er um það, að
þegar skíra átti lítinn frænda hans
vildi hann láta hann heita Pálmund
í höfuðið á okkur báðum, ef það
mætti verða til að sameina okkur
tvö betur. Hygg ég að það nafn sé
ekki til á íslandi, en ekki síðra en
mörg nöfn önnur. Sveinninn var aft-
ur á móti látinn heita Svavar.
Síðar þegar við Guðmundur fórum
að búa á Akranesi var Jón ungur
maður oft um lengri og skemmri
tíma hjá okkur hjónum og minnist
ég þeirra stunda með ánægju.
Hann var sérlega góður við böm-
in okkar, smíðaði handa þeim leik-
föng og ýmsa hluti er að gagni
máttu koma, því hann var snemma
mjög handlaginn. Einu sinni var
hann hjá okkur á aðfangadagskvöld,
þá var ungur sonur okkar hjóna
veikur og lyfti vart höfði frá kodda
og var nyög leiður. Þá gaf Jón hon-
um munnhörpu, sem í augum þessa
sonar míns var dýrgripur hinn mesti,
því hann var músíkalskur og fór
strax að spila á munnhörpuna og
hresstist allur við.
Síðar, er Jón var kvæntur maður,
bjó hann um tíma hér á Akranesi,
því slitnuðu aldrei okkar kynni. Jón
bjó í Reykjavík mikinn hluta ævi
sinnar. Þegar ég svo flutti þangað
eftir lát manns míns fyrir rúmu ári
var hann einn af þeim fyrstu sem
bauð mig velkomna til borgarinnar
og nú er hann allur fyrir aldur fram,
þessi góði, glaði og tryggi vinur
minn. Eg sakna hans mikið og vildi
hafa haft lengri tíma til að end-
umýja góð kynni.
Þessi orð áttu ekki að vera ævi-
minning, aðeins nokkur þakkar- og
kveðjuorð til góðs vinar. Guð blessi
hann.
Ég votta öllum aðstandendum
Jóns innilega samúð. Minningin um
góðan dreng mun lifa í hugum okk-
ar.
Pálína Þorsteinsdóttir.
JOflOM
- - - Vinur-minn og frændi. Jón OIafs- -
son, er látinn. Hann varð bráðkvadd-
ur við vinnu sína mánudaginn 30.
nóvember og var útför hans gerð
sl. mánudag frá Neskirkju.
Jón var fæddur 20. september
1927 í Núpsdalstungu í Miðfirði í
Vestur-Húnavatnssýslu, sonur hjón-
anna Ólafs Bjömssonar, bónda, og
Ragnhildar Jónsdóttur, húsfreyju.
Þar ólst Jón upp með eldra bróður
sínum Kjartani og yngri systur El-
ísabetu.
Við Jón vorum bræðrasynir og frá
fyrsta aldursári mínu og til ellefu
ára aldurs dvaldi ég á sumrin í
Tungu, fyrst með foreldrum mínum,
en síðar í fóstri hjá afa og ömmu
og loks hjá Ólafi og Ragnhildi for-
eldrum Jóns.
í endurminningum mínum frá ár-
unum í Tungu stendur sérstakur
ljómi af Jóni frænda. Hann var sjö
árum eldri en ég. Mér hefur verið
sagt, að allt frá því ég kom fyrst
reyfabam í Tungu hafi Jón verið
sérlega góður við mig. Eitt er víst,
að frá því ég man fyrst eftir mér
var hann það. Jón var einstaklega
þolinmóður og leyfði mér að sniglast
í kringum sig við hin ýmsu störf og
leiki, sem unglingar í sveit sinna.
Ég leit takmarkalaust upp til frænda
míns, enda hafði hann til að bera
þá kosti, sem ungur sveinn kunni
að meta. Hann var fríður maður og
karlmannlegur, herðabreiður og
miðmjór, sterkur og fimur og hand-
laginn svo af bar.
Löngum stundum fékk ég að
horfa á hann smíða og annað úti í
eldsmiðju eða skemmu. Einu sinni
smíðaði hann handa mér hringi úr
smámynt, í annað skipti veiðistöng
úr hrífuskafti. Dýrgripi mína frá
æskuárunum varðveiti ég í tveimur
kistlum. Er annar lítill úr þunnum
harðviði með leynihólfi og hin mesta
völundarsmíð, en hinn stærri og með
hengilás. Báða þessa kistla smíðaði
Jón á unglingsárum og gaf mér.
Jón var ekki aðeins góður smiður
heldur einnig útsjónarsamur og
harðduglegur. Til marks um það
má nefna, að á þessum árum þegar
hann hefir verið fimmtán eða sextán
ára var honum falið við annan mann
reisa gangnmannaskála fram á Am-
arvatnsheiði. Höfðu þeir þann hátt
á, að þeir fluttu um veturinn allt
efni til skálans á beltadráttarvélum
fram á heiði og reistu hann svo um
Hilmar Þórarins-
i
*
TILBOÐ
Cosmos (nýtt)
Vegna hagstæðra innkaupa bjóðum við
40.000,- kr. verðlækkun.
Áður kr. 164.700,- stgr. Nú kr. 124.916,- m/náttb.
og springdýnum.
Dæmi um lánakjör: Útb. kr. 33.400,- eftirst. á 30
mán. kr. 4.130,- á mán. eða Visa og Euro rað-
greiðslur.
Dæmi án útborgunar: skipt á 12 greiðslur, ca kr.
12.107,- á mán.
Opið laugardag 10-16 og sunnudag 13-16.
Grensásvegi 3 0 sími 681144
son - Kveðjuorð
Fæddur 8. desember 1931
Dáinn 14. júní 1992
Þetta er nokkuð síðbúin kveðja
til Hilmars heitins Þórarinssonar,
en það hef ég til afsökunar að þessi
ágæti mágur minn og vinur kenndi
mér að varast orð uns allt væri
yfirstaðið. Hann var ólatur við að
bjóða strákpatta á kvikmyndasýn-
' ingar þegar tækifæri gáfust og í
eitt fyrsta skiptið á slíkri uppá-
komu, er stráksi gaf upp heldur
háfleygar yfirlýsingar í hléi,
áminnti hann mig pent um að bíða
með þær uns myndinni væri lokið.
En í rauninni er sýningunni ekki
lokið. Menn eins og Hilmar hverfa
ekki úr minningunni. Og ljósin eru
hægt og sígandi að kvikna aftur í
salnum eftir rökkrið og tregann.
Minningamar hrannast upp og gott
er að oma sér við þær þegar birt
er upp.
Maður var að slíta bamsskónum
þegar Valgerður systir birtist með
manninn sinn einn ágætan sumar-
dag og gustaði af þeim þá sem
endranær. Hilmar kom mér þó ekki
ókunnuglega fyrir sjónir því sumar-
ið á undan hafði ég misstigið mig
í fjörunni neðan við bæinn þar sem
ég hafði komið mér upp sem
aukabúgrein leiðsögn túrista og var
gjaman umbunað með sætindum.
En var ekki kominn í kaf er mér
var kippt uppúr sveljandanum og
hér var bjargvætturinn mættur. Það
kom fljótlega í ljós að mágur var
stærri í sniðum en einmanaleg til-
veran vestra. Hann hafði sínar hug-
myndir um útnesjamennsku, skar
ekki utanaf hlutunum ef svo bar
undir og var ekkert of vel þokkaður
af þeim sem töldu sig af einhverjum
ástæðum í andstöðu við þennan
húmanista. Þær mátti flestar reka
til gagnrýni hans á almennt rolu-
kast og þá fóm umsvif hans á
Keflavíkurflugvelli, þar sem hann
rak af velgengni gott fyrirtæki allan
sinn starfsaldur, fyrir brjóstið á
sumum. Því það höfðu ekki allir
sömu hugmyndir um kommúnism-
ann og karl faðir minn sem orti:
Minkurinn er af marðarslekt
mikið er dýrið hættulegt
atvinnuvegum okkar lands
eins og kommamir frændur hans.
Stundum voru þeir sammála í
pólitíkinni, en þá var kannski ekki
eins gaman.
Hilmar gat verið stríðinn, lítt
fyrir hversdagsnagg, hafði harð-
ákveðin viðhorf til flestra hluta og
óþvingaður lífsstfll gerði hann um-
deildan en ekki síður virtan af þeim
sem kynntust honum og hvarvetna
var hann aufúsugestur, ekki síst á
annesi við ysta haf.
Klukkan tifar, snáðinn vex úr
grasi. Ég verð mági mínum alla tíð
þakklátur fyrir að koma fyrstur
fram við mig eins og fullorðinn
mann. Valla systir kom árlega líkt
og farfuglamir og maður sá hvern-
ig óslægjan breyttist í angandi töðu
í húsi, ekki síst fyrir hjálp þessarar
hamhleypu. Og yndisleg halarófa
sumariðr - Var tit þess^ -tekið - hvað
þessi framkvæmd öll tókst vel.
Um tíma mun Jón hafa hugsað
sér að snúa sér að búskap og víst
er að hæfileikar hans hefðu nýst vel
við fjölbreytt og krefjastndi störf
bóndans. Með það fyrir augum afl-
aði hann sér ýmissar menntunar, fór
í Héraðsskólann að Laugarvatni vet-
urinn 1947-48, tók meirabílpróf og
lauk þungavinnuvélanámskeiði á
Hvanneyri. í framhaldi af því nám-
skeiði vann Jón tvö sumur 1951 og
52 við skurðgröft, hið fyrra í Eyja-
firði en það siðara á Vatnsnesi. Það
sumar varð örlagaríkt í lífi Jóns, því
þá kynntist hann stúlku sem jafnan
var kölluð Didda, en heitir fullu nafni
Sesselja Katrín og er Karlsdóttir.
Þau Jón og Didda giftu sig í sept-'
ember 1952, en slitu samvistir árið
1978. Þau hjón settu bú sitt fyrst á
Akranesi þar sem Jón hóf nám í
Iðnskólanum og störf hjá Þorgeiri
og Ellert hf. Þar dvöldust þau næstu
fimm árin og lauk Jón prófi í vél-
virkjun.
Síðan fluttust þau til Reykjavíkur
og vann Jón fyrst hjá frændum sín-
um í véladeild Heklu hf., en síðan í
Rúgbrauðsgerðinni uns hann stofn-
aði sitt eigið vélaverkstæði. Það
starfrækti hann fyrst í Reykjavík,
en síðan í Kópavogi. Á verkstæði
Jóns var framleiddur ýmis jámbún-
aður fyrir byggingar, bæði raðsmíð-
aðir og sérsmíðaðir hlutir. Öll þessi
smíði lék í höndum Jóns, en vélar
til framleiðslunnar smíðaði hann
flestar sjálfur.
Þau Jón og Didda eignuðust sex
böm, sem öll em á lífi. Þau em.
Sigurbjörg, gift Jónasi Guðmunds-
syni rafvirkjameistara í Búðardal,
Olafur, sem kvæntur var Halldóm
Melsted, en hún lést 1990. Hann
starfar hjá Karli Ómari bróður sín-
um. Karl Ómar, húsasmíðameistari
í Kópavogi, kvæntur Margréti Gísla-
dóttur, Bjöm, búsettur í Reykjavík,
Ragnhildur sem býr í Búðardal og
Laufey, gift Terry Douglas, múrara-
meistara. Bamabömin em nú sautj-
án.
Á seinni ámm hittumst við Jón
alltaf öðm hvom, en þó allt of sjald-
an. Einu sinni ráðgerðum við að
fara saman í veiðiferð á Amarvatns-
heiði. Sú ferð verður nú aldrei farin.
Með trega minnist ég frænda míns.
Ástvinum hans votta ég innilega
samúð mína.
Ormar Þór Guðmundsson.
bamanna þeirra Hilmars lengdist
og dafnaði með hveiju árinu. Einn
af hápunktum sumarsins var vita-
skuld er mágur sjálfur birtist á hlað-
inu nær töðugjöldum. Áður en langt
um leið breyttist bærinn í höll og
kraumaði undir kjötkötlunum. Sem
fyrir töfra lyftist allt á æðra plan
og útnesið samsamaðist umheimin-
um. Framandi kaupstaðarilmur
barst að vitum og allir vom kátir
og jglaðir. ’
Arin liðu, böndin vom tíáust og
sterk þó að fólk væri ekki sífellt
inná gafli hvert hjá öðm. Hjá Hilm-
ari og Völlu hélt ég áfram að kynn-
ast gagnlpgum og góðum hlutum,
allt frá frímerkjasöfnun til Fallandi
gengis. Það var jafnan spennandi
og líflegt í návist hans og stefnan
oft tekin í ólíklegustu áttir. í yfir-
bragðinu lá glaðværð og greind,
Hilmar var fyrst og fremst natinn
íjölskyldufaðir, dugandi athafna-
maður og pólitíkus með brennandi
áhuga á málefnum sinnar heima-
byggðar og sat um árabil í bæjar-
stjóm Njarðvíkur. Jafnframt táp-
mikill lífsnautnamaður í eðli sínu;
maður sem unni bókmenntum, kvik-
myndum, ferðalögum, veiðiskap og
heimsins lystisemdum. Er útí alvör-
una kom reyndist mágur mér betri
kennari en flestir aðrir góðir menn
- og þeir eru margir sem hafa sömu
reynslu í þeim efnum. Og þegar
brutu á manni þyngri öldur en í
fjörunni á Hellnum var handtak
hans ekki síður þétt og traust. Vin-
átta hans og minnar elskulegu syst-
ur hafa alla tíð verið mér mikils
virði. Og ég og fjölskylda mín kveðj-
um kæran vin með einlægri þökk
fyrir samfylgdina og biðjum Guð
að blessa góðan dreng og styrkja
systir mína og hennar fjölskyldu
aJla.
Sæbjörn Valdimarsson.