Morgunblaðið - 28.11.1993, Qupperneq 47

- 47
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 28. NÓVEMBER 1993
Gárur
eftir Eltnu Pálmadóttur
Að gleypa loft
Svo bregðast krosstré sem önn-
ur tré. Þetta var hráslagaleg-
ur vetrarmorgun. Héla á jörðu.
Út um gluggann mátti sjá tvo
skokkara hlaupa rösklega og
gleypa „heilnæmt" sjávarloftið.
Gott ef ekki mátti greina gufu
úr vitum. Alltaf dáist maður að
þessu duglega fólki sem drífur
sig víllaust beint úr rúminu og út
í hvaða veður sem er til að ’nlaupa
5 eða 10 kílómetra áður en farið
er í vinnuna. Ekki laust við að
gæti öfundar þar sem maður
situr svefndrukkinn með
kaffibollann við gluggann
og opnar blaðið sitt. Þá
kom áfallið. „Líkams-
erfiði í kulda getur
valdið astma,“
blasti við
fimmdálka á
forsíðunni.
Enda
ástæ-
ða
þeg-
ar
liugsað er til
másandi astma-
sjúklinga sem verða
á vegi manns. Það er
ekkert grín. En þama kom
fram að sænskir læknar
og vísindamenn hafa
sýnt fram á að lík-
amserfiði í kulda
getur valdið
astma hjá
mönn-
um
tekið
fram að
þetta sé
fólk sem ekki
hefur fengið
astma að erfðum. Þótt þessar
óyggjandi rannsóknir Svíanna á
um eru víst til hættuminni aðferð-
ir. Þegar öllu er á botninn hvolft,
er ekki í rauninni dálítið ógeðs-
legt að eta á hveijum degi svo
mikið að erfiða verður af sér
ónýttan úrganginn eða sorpið -
jafnvel með aðferðum sem geta
orðið heilsuspillandi?
Það er þetta
með tískuna. Hún
flæðir utan úr
heimi hingað
norðureftir. Hvað
skal gera t.d. þegar
pínupilsin birtast
og skulu varla ná
niður á mið læri?
Þetta gerist með
reglulegu millibili.
í síðustu lotu kom
í ljós í vísindalegri
tölfræði, að miklu
fleiri íslenskar
stúlkur voru með
blöðrubólgu en
stúlkur í nágranna-
löndum og var kennt
um pínubuxum og
pínupilsum í hráslag-
anum hér um slóðir.
Nú eru pínupilsin
komin aftur, en nú
leyfir tískan líka
síðbuxur, sem
flestar íslenskar
konur virðast
grípa til, a.m.k.
kuldum. Pilsin
upp og pilsin
niður er raunar
ekki nýtt. Káinn,
sem uppi var
1860 til 1936,
orti í uppgangi
einnar stutt-
pilsabylgj-
unnar
undir
titlinum: „Stuttu pilsin. Fyrr og
nú - Lærdómsrík lexía“:
skíðamönnum séu nýjar, þá kem-
ur í ljós að hér á landi kannast
læknar við astma hjá keppn-
isfólki. Jæja, það eru þá ekki
bara sígaretturnar sem geta skað-
að lungun. Raunar hefðum við
átt að geta sagt okkur þetta sjálf.
Þar hefði reynsluþekking kyn-
slóðanna hér norður á landi ísa
átt að vera aðvörun. Ósjaldan var
sagt við mann sem krakka, þegar
farið var út í kulda til að hlaupa
upp Skólavörðuhæðina í skólann:
Settu trefilinn fyrir vitin!
En tískan er herra sem lætur
hlýða sér. Skiptir þá engu hvort
það er hér norður undir heim-
skautsbaug eða í hlýrri veðráttu.
Allt frá sjötta áratugnum hefur
verið í tísku í veröldinni að vera
tággrannur. Allt sem getur haft
af manneskjunni holdin eða kom-
ið í veg fyrir að ónýtt innbyrt
fæða setjist utan á skrokkinn
fylgir sem hliðartískugrein. Að
vera í megrun er einfaldlega í.
tísku. Því fylgir að allir eiga að
fara út að hlaupa. Lungna-
sérfræðingurinn Þorsteinn Blön-
dal lætur hafa eftir sér að ofnæm-
is- og astmasjúkdómar hafi aukist
mjög um allan heim og kannski
stafi það að einhveiju leyti af
þeirri miklu aukningu á líkams-
hreyfingu utanhúss og hvers kyns
íþróttaiðkunum sem orðið hefur
á sama tíma og talin hefur verið
efla heilbrigði.
Ja, það er margt að varast.
Margt af því sem innleitt er hefur
hliðarverkanir. Þá er dulítið
slæmt að taka allt svona rosalega
geyst eins og okkur er tamt. í
ljósi þessara nýju staðfestu niður-
stöðu rannsókna væri kannski
skynsamlegra að auka ekki kalda-
loftsflæðið ofan í lungun með erf-
iði útivið og gleypa minna loft
utandyra í íslenskri vetrarveðr-
áttu. Vilji maður halda sér grönn-
Þá klæddi lærin lín
og löngu pilsin hrein,
og ástaryndis ljós
í augum meyjar skein.
En allt er orðið breytt,
og annað maður sér,
því augun eru klædd
og aftur lærin ber.
Löngu er hætt að tengja stutt
pils og siðsemi, enda spranga í
þeim „siðsamar" pinsessur og
sýna fallega leggi og læri við
konunglegar athafnir án þess að
nokkur depli auga - miklu fremur
að augun verði hýr.
Raunar hafði Káinn skoðun á
pilsalengdinni svo sem fram kem-
ur í annarri vísu hans undir því
heiti:
Kæru löndur! Hvað veit ég,
karl um pilsin yðar;
en mér flnnst lengdin mátuleg
milli hnés og kviðar.
Vel á minnst, ekki virðumst við
okkur alltaf vel meðvitandi um
kalda veðráttu okkar ísalands. í
landi þar sem meðalhitastig er
um frostmark er næstum eins og
að setja til geymslu í ísskáp að
þéttpakka sorpi í jörðu, ekki síst
þegar góð einangrunarefni eins
og pappír eru þar lögð með. Papp-
írinn var raunar upphaflega talað
um að greina frá til endurvinnslu.
En kannski er þetta ekki svo vit-
laust. Sorpið geymist þarna til
seinni tíma, rotnar dræmt í kuld-
anum. Ætli verði ekki til byrgðir
þegar við verðum búin að læra
og tilbúin í endurvinnsluna?
Kannski þar verði komin ein auð-
lindin sem við erum alltaf að leita
að með bjartsýni gullgrafaranna
úr Villta vestrinu.
Jólahladbord frá 3. desember
I fyrsta sinn íPerlunni gefstgestum kostur
á að upplifa ósvikna hátíðarstemmningu
í jólaskreyttum sal Perlunnar á 5. hoeð.
Við byrjum á freyðivínsskál og njótum útsýnis til allra átta
og síðan veitingar afjólahlaðborði okkar, sem angar afgómsœtum
krásum, eftir það tekur við eftirréttahlaðborð sem „kontitorar"
Perlunnar hafa lagað. Verð aðeins kr. 2.790,-
Við bjóðum einnig upp á 3ja rétta málsverð
ásamt fordrykk fyrir sama verð.
Verið velkomin í jólahlaðborð Perlunnar
TILBOÐSVERÐ KR
13.900,
ár9
2y
I wí.
>1
I
_____'c►
CSÉSE^-
DQUpHIN
Dauphin TL 150 er sterkur og
hellsuvœnn skrifborðsstóll með
öllum nauðsynlegum stillibúnaði.
Hjólin, mjúk eða hörð, renna léttilega
en hemla þegar staðið er upp.
Dauphin TL 150 er
einnig fóanlegur
með örmum.
Varahluta- og
viðgerðaþjónusta.
TmTrr
SKRIFSTOFUHÚSGÖGN Hallarmúla 2 W 81 35 09 og 81 32 11
'