Morgunblaðið - 19.12.1993, Blaðsíða 39

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 19. DESEMBER 1993
39
og geymslur eru höggnar inn í vegg-
ina. í nokkrum hellum gefur að líta
borð og bekki, úr sandsteini. Stór
vínker úr leir og hlaða af mottum.
Enga menn að sjá.
A sumrin kýs fólk að búa í hell-
unum í fjallaveggnum, segir leið-
sögumaður okkar.
FIMMTÍU ÍBÚÐIR Á HVERRI
HÆÐ
Að lokum komumst við undir
bert loft. Við nemum staðar á kletta-
þrepi, tíu metra yfir jörð. Fyrir
framan er breitt gildrag, sem grein-
ist inn á milli íjallatina. Jörðin fyrir
neðan okkur er græn, tré og ávaxta-
garðar. Hlið fjallsins er full af hellis-
munnum. Konur sópa eða úrsteina
apríkósur sem þær þurrka í sólskin-
inu.
— Hve marga hella er að finna
í fjallinu?
— Það kemst þar fyrir tvö-þtjú
þúsund manns, giskar Gösta á.
— Heil sænsk útborg, heldur
Fuat fram.
— Það eru tíu hæðir, segir leið-
sögumaðurinn okkar. Á hverri hæð
eru að minnsta kosti fimmtíu íbúðir
og þar að auki rúmgóðar geymslur,
eldhús og samkomusalir. Forðum
daga bjuggu yfír tíu þúsund manns
hér í fjallinu, en nú eru ekki eftir
nema nokkur hundruð.
— Nú verð ég að hypja mig og
fara að vinna, heldur. hann áfram.
Þioð getið reikað hér um í trjágörð-
unum, en farið ekki einir inn í hell-
ana. Þið getið villst og það er ekki
öruggt að við fínnum ykkur fyrr en
þið eruð dauðir úr hungri.
DÚFNASAUR GEFUR GÓÐA
UPPSKERU
Við förum í kaðalstiga niður og
tökum að virða fyrir okkur gróður-
blettina. Við göngum fram hjá skák-
um, þar sem ræktaðar eru melónur,
víndrúfur, ábergínur, laukar og
tómatar og nær okkur eru fáein
apríkósutré. Nokkrir karlar og kon-
ur tína ber í körfur. Þegar við erum
alveg að þeim komnir kallar einn
af þeim til okkar.
'-í| Gætið ykkar á gryijunni þarna,
segir Fuat. Hún er hundrað metra
djúp, segir maðurinn sem hafði var-
að okkur við. Hún er loftræstingin
okkar.
Þegar við höfum etið okkur metta
af apríkósum, höldum við göngunni
áfram. Við förum framhjá gróður-
reitunum og lendum í þröngri geil.
Allt í einu flýgur upp sveimúr af
villidúfum, hræddar við okkur inn-
rásarmennina. Fjallveggirnir eru
fiillir af úthöggnum dúfnaholum.
Á leiðinni aftur til hellanna sjáum
við nokkra gamla öldunga sigja á
steinbekk. Við setjumst hjá þeim
og þeir bjóða okkur heimatilbúna
vindlinga.
— Guð blessi ykkur, langferða
gestir, segir öldungurinn sem hefur
hvítasta skeggið. Ég vona að þið
kunnið við ykkur hérna.
— Okkur líður prýðilega, svörum
við, en við eigum erfítt með að trúa
okkar eigin augum. Hvers vegna
búið þið hérna í felum í fjallinu?
— Góðir bræður, að baki því er
mjög löng saga.
Það liðu margar klukkustundir
áður en hann hafði lokið sögu sinni.
Það var frásaga full af spennu, um
stríð og hörmungar og frábærar
hetjudáðir. Til þess að gera langa
sögu stutta, skal skýrt frá megin-
dráttum í frásögn hans.
MÓTMÆLENDASAMFÉLAG
FYRIR ÁTJÁN ÖLDUM
Fyrir tvö þúsund árum var
Kappadókía, héraðið héma, róm-
verskt skattland. íbúamir lifðu sult-
arlífí, þeir unnu eins og þrælar og
á vetmm dóu margir hungurdauða.
Rómversku drottnararnir lifðu hins
vegar munaðarlífí og bjuggu við
allsnægtir.
Um 200 e.Kr. var hér stofnaður
kristinn söfnuður. Forystumaður
hans, Basilíus helgi, réðst í predik-
unum sínum harkalega á óhóf Róm-
veija og munað og brýndi þá til að
miðla fátækum bændum af auðæf-
um sínum. Þeir brugðust illa við.
En söfnuður Basilíusar stækkaði
jafnt og þétt. Nokkur hundruð krist-
inna manna héldu upp til fjalla og
settust að í hellunum sem hér eru.
Hellarnir höfðu orðið til á steinöld
og voru gerðir af Hittítum. Kristnir
menn mynduðu samfélag og áttu
allt sameiginlega. Þeir lifðu af vín-
yrkju.
Um miðja sjöttu öld hófust róstu-
samir tímar. Arabískir þjóðflokkar
gerðu innrásir í þorp og borgir,
rændu og fóru um með báli og
brandi. Þúsundum saman flýðu
menn til íjalla. Þeir lögðu nótt við
nýtan dag að höggva nýja hella.
Fjöllin voru gerð að ósigrandi virkj-
um, og neðanjarðarborgir spruttu
upp. Þær rúmuðu tíu þúsund manns
og geymdu lífsnauðsynjar til langs
tíma, en þær voru í umsáturs-
ástandi. Til öryggis voru grafnir út
launstígar margra kílómetra langir,
með undankomu í huga, sem enda
í ókleifum gilþrengslum.
í þijár aldir héldu Arabar uppi
árásum sínum, á eftir fylgdu frið-
artímar. Þá voru byggðar margar
kirkjur og klaustur sem höggvin
voru að sjálfsögðu inn í fjallið.
Svæðið varð að trúarlegri miðstöð.
Þessi blómaöld stóð yfir í fullar
tvær aldir. Á tíundu öld komu svo
Tyrkir. — Þeir létu kristna menn
nokkurn veginn í friði, en samt sem
áður tók fólk að flýja til Ítalíu og
Grikklands. Þegar kom fram á 12.
öld þráuðust aðeins nokkur hundruð
manna við að halda kyrru fyrir í
hellunum.
— Hvar eru kirkjurnar? spyr ég.
— Það eru sjötíu kirkjur inni í
fjallinu. Nú höfum við ekki lengur
þörf fýrir svo margar. Þarna uppfrá
er ein, segir öldungurinn og bendir
hærra upp í fjallvegginn. Það er
stigi inn í ljallinu.
Kirkjan er lítil en stórkostleg,
með bekkjum, altari og súlum sem
höggnar eru í fjallinu og veggir og
þak prýdd kalkmálverkum. Við keif-
um upp stigann og að íjallstindinum
og lendum í kirkjugarðinum. Graf-
irriar eru höggnar inn í bergið. Héð-
an má sjá hversu vel verndað þetta
litla samfélag er. Það er umlukt
lóðréttum fjallveggjum alla vega.
Til þess að komast verða menn að
vera annaðhvort fjallagarpar eða
ráða yfir þyrlu.
Sextíu metrum neðar streymir
fólk heim frá ökrunum. Börnin
hlaupa út úr skólahellinum. Við
höldum niður og sláumst í hópinn.
Leiðsögumaðurinn kemur auga á
okkur og vísar veginn til matsalar-
ins.
— Kvöldmáltíðar neytum við allt-
af sameiginlega.
Við setjumst við eitt af langborð-
unum tíu. Gamall maður við enda
borðsins stendur upp og les borð-
bæn. Þá kemur maturinn, soðnar
áberginur, tómatsalat, brauð og
stórar belgflöskur með víni. Forvitin
augu horfa á okkur öðru hvoru.
— Við erum ekki vön að fá fram-
andi gesti, segir leiðsögumaðurinn
afsakandi.
UNGA FÓLKIÐ SNÝR HEIM
Að lokinni máltíð göngum við
fram og aftur eftir loftgöngunum
og þiggjum heimboð hellisbúa. Þeir
sýna okkur mottur og ýmsa hluti,
sem búnir eru til úr onyx, sem er
einskonar hálfgimsteinn. En við
þessa iðn dunda þeir á vetrum. Þeir
spyija um eitt og annað frá hinum
stóra heimi og frá landi okkar. Þeim
finnst ekki koma svo mikið til frá-
sagnar okkar og þeir virðast hugsa
sem svo: heima er best. En okkur
fínnst aftur á móti að þeir séu allt
að því öfundsverðir.
— Nokkrir ungir menn héðan
hafa haldið út í heiminn, segir mið-
aldra kona. En þeir hafa snúið heim
aftur.
Snemma næsta morgun urðum
við að halda heimleiðis.
— Hvemig hafíð þið farið að því
að fela svona samfélag ykkar?
spurði ég leiðsögumanninn.
— Það eru ekki nema sárafáir sem
hafa samskipti við umheiminn,
svara hann. Þegar ég fer til borgar-
innar að selja vín, mottur og onyx,
spyr enginn um hvaðan ég komi.
Það er ofur einfalt.
(Frásögn sænsks blaðamanns í
þýðingu Sigurjóns Guðjónsonar.)
L £ I K H U S K I A L L A R I N N
Jól 1993
Fmmsýningargesíir 2Ó. desemker
V £ I S L A
Leikkúslejallarinn kýður sérlega
gflæsilegfan liátíðamatseðil í tilefni
frumsýningfar Þjóðleikhússins
26. ner.
Húsið opnar kl. 18:00
Tekið verður á móti gfestum
meá tilkeyramli forclrykk.
Vmsamlega pantið horð í tíma.
Boriapantanir ! sima 1 QÖ 3Ó / Fax 1 Q3 00
Byrjum nýtt ár meá glæsiLrag og gleði!
Skemmtiatriði:
Söngkópurinn Oskaköm
íslandsmeistarar í samkvæmisdönsum;
Ingfvar og Anna
og Leikkúskandiá í nýjum kúningi
Nýársmatseðili:
Fordrykkur
<^>
Grajin viíligœsahringa með
púrtvínshlaupi (§’ möndlusósu
Humarseyði
Hrímaður eplasnaps
t í ifi/f ‘f’
Hreindýrahryggur
með rauðvínsoðinni peru
I ut/^l L/ CL
Súkkulaðidropi
með ávöxtum & konfekti
J ?/l// <f> 7/1/1,4
Kaffi & ko níak
Ókreytt verá áfengis. Húsið opnaá kl. 18:00
Verð kr. 5.900,-
»
GAMLÁRSKVÖLD
...
Forsala miáa er kafin, verð kr. 1.200,-
Yiá inngang kr. 1.500,-
Hljómsveitin NÝ DÖNSK
leikur fyrir dansi.
Hattar, knöll og kampavín
innifaliá í miáaverái.
Húsiá opnað kl. 00:20
Borða- og miðapantanir í síma 1 QÓ 3Ó / Fax 1 Q3 00