Morgunblaðið - 06.02.1994, Page 11

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. FEBRÚAR 1994
11
aðgang og hinn safnaði framlögum.
Tíminn mun skera úr um hvort þess-
ar fjáröflunaraðferðir eru vísbending
þess sem koma skal eða einstök
uppátæki urigra manna í sóknarhug.
Er adferöin rétf?
Prófkjör hafa fest sig í sessi sem
aðferð til að velja á framboðslista.
Frá því eru þó undantekningar eins
og í Reykjavík 1990 þegar kjömefnd
stillti upp lista. Viðmælendur voru
sammála um að ef um samhentan
hóp sveitarstjórnarmanna væri að
ræða sem nyti farsældar í starfí og
ekki þörf á gagngerri endurnýjun
þá kæmi vel til greina að sleppa
prófkjörum við og við. Hins vegar
ef sundrung væri í hópnum, einstak-
ir menn mjög umdeildir eða mikil
endurnýjun fyrirsjáanleg þá væri
prófkjör besta lausnin. Menn hafa
velt því fyrir sér hvort prófkjör stefni
í ógöngur því vegna kostnaðar og
umfangs sé búið að draga úr þeim
kosti prófkjöra að stuðla að end-
urnýjun. Nýir aðilar eigi erfítt með
sð koma sér í framfmri: Markús
Örn Antonsson borgarstjóri áleit
engin teikn á lofti í þá vem. „Ég
held að niðurstaðan í þessu prófkjöri
sé með þeim hætti að það sé á eng-
an hátt hægt að gagnrýna prófkjörs-
fyrirkomulagið, þvert á móti tel ég
hana leiða í ljós mikla breidd í vali
frambjóðenda á listann, þannig að
tægast verði á betra kosið.“
Ámi Sigfússon borgarfulltrúi telur
. að vel skipulögð kosningabarátta sé
lykillinn að góðum árangri, fjármagn
ráði ekki úrslitum. Því til sönnunar
nefnir hann kosningabaráttu sína
1986 þegar hann fór í framboð ný-
kominn frá námi erlendis og „ekki
einu sinni fæddur í Reykjavík!" Þá
leitaði hann stuðnings gamalla sam-
starfsmanna sem hann hafði kynnst
í starfi innan flokksins. Árni telur
ekki óeðlilegt að sá sem býður sig
fram til að stjórna borginni hafí
kynnt sig og aflað sér stuðnings með
flokkslegu starfi áður en farið er í
prófkjör. Frambjóðandinn verði að
ávinna sér traust og ef honum takist
það fylgi stuðningur og stuðnings-
menn í kjölfarið.
Júlíus Hafstein taldi það ekki eiga
að vera forsendu að fólk hafí unnið
mikið í flokksstarfinu. „Því miður
velst of mikið svoleiðis í Sjálfstæðis-
' flokknum. Kosturinn fyrir flokkinn
er að hafa breitt fylgi og frambjóð-
endur sem ná langt útfyrir raðir
flokksbundinna. Það eru þeir sem
• skapa það andrúmsloft sem veldur
því að flokkurinn hefur haft meiri-
hluta í borginni. Það þarf ekki nema
einn sterkan af því tagi á listann."
Lokaé prófkjör
í Reykjavík voru einungis flokks-
bundnir sjálfstæðismenn á kjörskrá,
reyndar gátu menn gengið í flokkinn
á kjörstað. Samkvæmt upplýsingum
frá skrifstofu flokksins gengu um
1.200 manns í flokkinn dagana fyrir
prófkjör og komu þeir flestir- í gegn-
um kosningaskrifstofur frambjóð-
enda. Um 800 gengu í flokkinn próf-
kjörsdagana tvo, eða alls nærri 2.000
manns, atkvæði í prófkjörinu greiddu
8.845 manns. Ekki voru venju frem-
ur mikil brögð að því að fólk segði
sig úr flokknum dagana eftir próf-
kjörið, að sögn Más Jóhannssonar
skrifstofustjóra.
Markús Öm sagðist ekki hafa orð-
ið var við óánægju með að prófkjör-
ið í Reykjavík var lokað öðrum en
flokksmönnum. Margir hafí notað
tækifærið til að láta skrá sig í flokk-
inn eins og skráningartölur beri vitni
um. Á nokkrum frambjóðendum var
að heyra að þeir væru á öndverðri
skoðun. Sumir minntust á raddir
margra sem vildu veita frambjóðend-
um stuðning en ekki ganga í flokk-
inn, aðrir líktu því við leikaraskap
að smala fólki inn i flokkinn fyrir
prófkjör. Þetta fólk yrði ekki styrkt-
armenn starfsins og tíndist út aftur,
flokksskrá gæfi ekki rétta mynd af
„raunverulegum" flokksmönnum. Þá
nefndu nokkrir að annaðhvort ætti
að loka kjörskrá til dæmis viku eða
hálfum mánuði fyrir prófkjör, eða
hafa prófkjörið hreinlega opið.
Opiö i Hafnarfiröi
í Hafnarfírði var prófkjörið opið
og tóku 3.496 manns þátt í því, en
í síðustu bæjarstjómarkosningum
fékk flokkurinn 2.950 atkvæði í
Hafnarfirði. í prófkjörinu 1986 tóku
Sjálfstæóismenn i
Reykjavík og Hafn-
arfirói gengu til
prófkosninga um
sióustu helgi.
Flokksmenn telja
próf kjörin hafa skil-
aó efni i sterka
framboóslista. Mik-
ill áhugi á prófkjör-
unum meóal kjós-
enda þykir ótvirætt
merki um aó engin
lognmolla riki i
flokksstarfinu
um 2.100 manns þátt og miðað við
15% íbúafjölgun í Hafnarfirði á tíma-
bilinu hefði verið jafngilt nú að fá
um 2.500 þátttakendur á prófkjörs-
stað. Þessi mjög svo aukna þátttaka
er meðal annars skýrð með því að
mikið hafi verið smalað, enda barátt-
an hörð, og svo sé Sjálfstæðisflokk-
urinn í greinilegri sókn í bænum.
Sjálfstæðisflokkurinn sækir fylgi
langt út fyrir raðir flokksmanna og
á þar trausta stuðningsmenn sem
af ýmsum ástæðurn kjósa að vera
ekki flokksbundnir. I opnu prófkjöri
gefst þessum stuðningsmönnum
kostur á að hafa áhrif á röðun fram-
boðslista. Sú hætta skapast jafn-
framt að frambjóðendur smali í próf-
kjör jafnvel yfirlýstum stuðnings-
mönnum annarra flokka, atkvæðum
sem ekki skili sér síðan í bæjarstjórn-
arkosningunum. Magnús Gunnars-
son í Hafnarfirði taldi ekki ástæðu
til að elta ólar við það hvort allir sem
kysu væru sannarlega stuðnings-
menn flokksins. „Þetta eru Hafnfirð-
ingar sem hafa sína skoðun og vilja
veita ákveðnum mönnum brautar-
gengi. Við erum ekki að reyna að
brennimerkja fólk!“ Hann sagðist
eindregið vera hlynntur opnu próf-
kjöri, með því gæfist bæjarbúum
kostur á að velja til forystu menn
sem þeir treystu.
f Hafnarfírði voru félagar í Stefni,
ungliðahreyfíngu flokksins, á kjör-
skrá. Ekki voru allir sáttir við að
margir tugir, jafnvel hundruð ungl-
inga undir kosningaaldri, hafi fengið
að taka þátt í prófkjörinu og töldu
að þau hefðu haft óeðlilega mikil
áhrif á niðurstöðu prófkjörsins.
Baráttusæti
Sameiginlegt framboð minnihlut-
ans í Reykjavík hyggst tefla Ingi-
björgu Sólrúnu Gísladóttur fram í
8. sæti listans, sem er baráttusæti
fyrir meirihluta í borgarstjóm. Með
því vinnst tvennt. Ingibjörg Sólrún
mun ekki fórna þingsæti sínu fyrir
afskipti af borgarpólitíkinni, nema
hún fái borgarstjórastólinn. Eins
mundi persónubundið fylgi hennar
nýtast best í baráttusætinu til að
hossa inn sem flestum af meðreiðar-
fólkinu á listanum. Á það skal minnt
að þegar þetta er skrifað hefur Ingi-
björg Sólrún ekki formlega gefíð
kost á sér í slaginn.
Innan forystu Sjálfstæðisflokksins
í Reykjavík eru menn nokkuð sáttir
við uppröðunina á listann sem kom
út úr prófkjörinu. Nokkrir viðmæl-
endur úr hópi sjálfstæðismanna
höfðu velt því fyrir sér hvort skyn-
samlegt gæti verið að hrókera fram-
bjóðendum á D-lista, til að mæta
þeirri athygli sem 8. sætið óhjá-
kvæmilega fengi í baráttunni. Jóna
Gróa Sigurðardóttir, varaborgarfull-
trúi og formaður atvinnumálanefnd-
ar, hlaut bindandi kosningu í títt-
nefnt sæti. Án þess að neinni rýrð
væri kastað á Jónu Gróu sem stjóm-
málmann töldu þessir viðmælendur
vert umhugsunar hvort skynsamlegt
væri að hnika til sætaskipan á listan-
um og setja annan frambjóðanda í
baráttusætið. Jóna Gróa er reyndar
ekki óvön því að verma baráttusæti.
Í kosningunum 1986 sat hún í 9.
sæti og í þeim kosningum fékk flokk-
urinn 9 fulltrúa kjöma.
Meðal manna hefur verið nefndur
sá möguleiki að borgarstjórinn flytti
sig um set og færi þannig í tákn-
rænt einvígi við borgarstjóraefni
minnihlutans. Eins voru nefnd þau
Árni Sigfússon, Vilhjálmur Þ. Vil-
hjálmsson og Inga Jóna Þórðardótt-
ir, en gengi þeirra í prófkjörinu gef-
ur vísbendingu um traust pereónu-
fylgi. Náinn samstarfsmaður Árna í
prófkjörinu taldi óskynsamlegt fyrir
hann að hætta pólitískri framtíð sinni
með þessum hætti. Það væri rökrétt-
ara að borgarstjóri tæki baráttusæt-
ið, ef menn yfirleitt hefðu geð í sér
til að fara að spila eftir leikreglum
minnihlutaflokkanna. „Menn bjugg-
ust ekki við svona góðum.lista í 10
efstu sætin, þannig að ég held að
það sé síður þörf á að vera með hró-
keringar til að mæta borgaretjóra-
frambjóðanda minnihlutans sem vel-
ur sér 8. sæti því annaðhvort vill
hann verða borgarstjóri eða ekkert
vera með. Annars er sjálfsagt að
kanna alla möguleika til að skapa
sem sterkastan lista,“ svaraði Ámi
Sigfússon um þetta efni.
Tilefnislausar
vangaveltur?
Ýmsir í borgaretjórnai-flokki sjálf-
stæðiSmanna töldu ástæðulaust að
vera með vangavéltur af þessu tagi.
Það sæti sem gefi meirihluta, nú 8.
sæti, hafí alltaf verið baráttusæti
sjálfstæðismanna, hvort sem þeir
hafí haft einn eða tvo fulltrúa um-
fram það. Borgaretjóraefni minni-
hlutans væri teflt gegn sitjandi borg-
arstjóra og hann gæti alveg eins
setið í 1. sæti og því 8., því ef meiri-
hluti sjálfstæðismanna tapaðist þá
yrði skipt um borgarstjóra, sama
númer hvað sæti hans væri á fram-
boðslistanum. „Það hefur verið sá
stíll hjá okkur í Sjálfstæðisflokknum
að borgarstjóri hefur verið okkar
oddamaður, sá sem hefur leitt list-
ann,“ sagði Jóna Gróa.
Markús Örn sagði að sér væri
ekki kunnugt um neinar umræður í
þessa veru, það væri hlutverk kjör-
nefndarinnar að ræða mál af þessu
tagi ef ástæða þætti til. Kjörnefnd
Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík hef-
ur ekki komið saman og því engin
formleg umræða hafín um endanleg-
an framboðslista. Víst er að miklar
vangaveltur eru framundan um
hvaða sætaskipan skili bestum
árangri og allir möguleikar í stöð-
unni grandskoðaðir. Vitað er að í
hópi þeirra sem hlutu bindandi kosn-
ingu eru einstaklingar sem eru til-
búnir til að færa sig um set, ef það
þykir verða listanum til framdráttar.
Augljóst er að sá sem ljær máls á
því að færa sig í áhættusamt sæti
úr tryggu sæti mun styrkja stöðu
Sína innan hópsins að kosningum
ioknum, ef sýnt þykir að tilfærslan
hafi stuðlað að sigri listans.
Bjarlsýni á framtíóína
Það var á frambjóðendum í
Reykjavík að heyra að búast mætti
við snarpri og samhentri kosninga-
baráttu fyrir borgarstjórnarkosnin-
arnar. Engin leiðindi eða deilur komu
upp innan hópsins í prófkjörinu sem
geta valdið ásteytingi í framhaldinu.
Pjórir núverandi borgarfulltrúar
hlutu ekki bindandi kosningu í eitt
af 10 efstu sætum í prófkjörinu.
Aðilar sem rætt var við innan flokks-
ins töldu ekki ástæðu til að óttast
nú frekar en áður afleiðingar þess
að fólk falli neðar á lista. Hingað til
hafi fólk sem færst hafi neðar á lista
yfírleitt haldið áfram starfí innan
flokksins, bæði að málefnaundirbún-
ingi og á annan hátt. Margir hafi
barist áfram og náð góðum árangri
i prófkjörum á nýjan leik.
Til dæmis nefndi Sveinn Andri
Sveinsson að hann væri fjarri því
hættur stjórnmálaafskiptum. „Ég
ætla ekkert að hrökkva undan, en
það er ómögulegt að segja hver mín
framtíð verður. Fræðilega gæti ég
þó átt 40 til 50 ár eftir í pólitík! Ég
hef lært á þessu og séð við hvaða
öfl er að etja í þjóðfélaginu."
Hafnfirðingar sem talað var við
voru bjartsýnir á kosningabaráttuna
sem nú fer í hönd. Þótt talsverð átök
hafí verið í prófkjörinu var talið að
menn sættu sig við niðuretöðuna og
gengju sameinaðir til kosninga.
Brottför vikulega frá 5. feb. -12. mars.
| FLACHAU er einn af austurrísku dölunum þremur. Þar er mjög gott
skíðasvæði, margar lyftur af mörgum gerðum og fjölbreyttar
göngubrautir.
■ HINTERGLEMM er eitt besta og vinsælasta skíðasvæðið í
Austurriki. Þar voru Vetrarólympíuleikamir 1990haldnir.
■ OBETAUERN er í um 2300 m hæð yfir sjó og því er þar alltaf
nægur skíðasnjór. í næsta nágrenni eru „dalimir þrír“ og 11 þekkt
skíðaþorp, s.s. Flachau, Wagrain, St. Johann, Alpendorf, Altenmarkt,
Eben, Zauchensee, Radstadt, Kleinarí, Forstau og Filzmoos.
Okkar kona í Austurríki er Linda Steinþórsdóttir, fslenskur
skíðakennari, sem sér um skíðakennslu í Obertauern.
Verð á mann miðað við tvo/fjóra í fbúð
með einu svefnherbergi er f\/\ f\ 1
62.200 kr.
Innifalið er flug, gisting með hálfu fæði, akstur til og frá flugvelli erlendis
og flugvallarskattar. Verð miðast við gengi og fargjöld 3.2.1994.
63ATIAS®
EUROCARD.
FLUGLEIDIR
SamvinnulerMr-laiidsýii
Rcykjavík: Austurstræti 12 • S. 91 - 69 10 10 • Innanlandsferðir S. 91 - 69 10 70 • Símbréf 91 - 2 77 96 / 69 10 95 • Telex 2241 •
Hótel Söflu við Haoatorg • S. 91 - 62 22 77 • Símbréf 91 - 62 24 60 Hafnarfjörður: Bæjarhrauni 14 • S. 91 - 6511 55 • Símbréf 91 - 655355
Keflavík: Hafnarflötu 35 • S. 92 -13 400 • Simbréf 92-13 490 Akranes: Breiðaroötu 1 • S. 93 -1 33 86 • Simbréf 93 -1 11 95
Akureyri: Ráðhústorfli 1 • S. 96 - 27200 • Slmbréf 96 -1 10 35 Vestmannaeyjar: Vestmannabraut 38 • S. 98 -1 12 71 • Símbréf 98 -1 27 92
VJS / QISQH ViJAH