Morgunblaðið - 10.12.1994, Síða 11

MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 10. DESEMBER 1994 B 11
SÚSANNA og Hans Tórgaró i hlwtverkwm Jelenw og Valodja.
Jelena í Færeyjum
Morgunblaðið/Kristinn
GUDRÚN S. Birgisdóttir, Martial Nardeaw, Camilla Söder-
berg og Elin Gwómwndsdóttir veróa meóal flytjenda á hó-
tióartónleikwm Jólabarokks i Geróarsafni ó þriójwdaginn.
IFÆREYJUM standa nú yfir sýn-
ingar á leikritinu „Kæra Jelena“
eftir Ljudmilu Razumovskaju, en
eins og menn eflaust muna, var það
verk sýnt við gríðarlegar vinsældir
hér í Þjóðleikhúsinu fyrir örfáum
misserum. Leikstjóri sýningarinnar
er Ingunn Ásdísardóttir, sem hefur
fengið lof fyrir hana í færeyskum
dagblöðum. í Dimmalætting segir,
meðal annars: „Ingunn Ásdísardóttir
hefur leyst verkefni sitt ágætlega
af hendi og henni hefur tekist vel
að móta leikarana,“ og í Sosialurin
segir: „... leikið svo snlldarlega og
djarflega að áhorfendur þorðu varla
að draga andann. Ögrandi, á þröm-
inni og flott ... Upplifun ... GRÍMA
hefur hitt í mark.“
Það er leikfélagið Gríma sem
stendur að uppsetningu sýningarinn-
ar, fyrsta atvinnumannaleikfélag
Færeyinga. Það er alltaf forvitnilegt
að fylgjast með því þegar stigin eru
fyrstu skrefin í mótun hefðar - og
einkum ef sú hefð er leikhúsið. En
upp úr hveiju er þessi hefð að
spretta?
„í Grímu eru leikarar sem hafa
lært hér á íslandi og í Danmörku,"
segir leikstjórinn, Ingunn Ásdísar-
dóttir, heimkomin. „Til þessa hefur
mjög öflugt áhugamannaleikfélag
verið starfrækt í Þórshöfn, sem er
Sjónleikarafélagið. En þegar leikar-
arnir sem höfðu lært erlendis fóru
að tínast heim, vildu þeir gera eitt-
hvað á atvinnumannagrundvelli og
byijuðu ájiví að stofna Leikarafélag
Færeyja. I vetur eru þau með fjögur
leikrit á efnisskránni og sýna til
skiptis í Norðurlandahúsinu og Sjón-
leikarahúsinu. Síðan fara þau með
sýningarnar út um eyjarnar og eru
alveg feikn dugleg. Fyrir utan Jelenu
ætla þau að sýna Sigrúnu Ástrósu,
sem einnig hefur verið sýnt hér við
miklar vinsældir og Hús Vernhörðu
Alba. Fjórða verkið er ákaflega
spennandi spænskur einleikur fyrir
konu um trúna og kirkjuna. Þar er
varpað fram spumingum um það
hvar trúin eigi heim; hvort hún búi
í hjarta skækjunnar eða í kirkjunni.
Þetta var reyndar fyrsta verk leik-
ársins og nú þegar hefur verið farið
með það um allar eyjamar og hvar-
vetna hefur það fengið mjög góðar
viðtökur."
Hafðirðu úr nægum mannskap
að velja í Jelenu?
„Já. Það em 10-12 manns í leik-
arafélaginu. Ég þurfti fimm leikara
í Jelenu og þar af er einn ólærður.
Félagið er enn dálítið blandað. Það
má segja að leiklistin í Færeyjum
sé á sama stigi og Leikfélag Akur-
eyrar fyrir nokkmm ámm. Það eru
til dæmis ekki nema tveir lærðir
Leikstjórinn, Ingunn
Ásdísardóttir, segir
frá nýstofnuðu atvinnu-
leikhúsi og vinnu sinni
með hópnum.
karlleikarar í félaginu og því þarf
hópurinn mikið á góðum áhugalei-
kumm að halda.
Þessi hópur hefur mjög mikinn
metnað og hann samanstendur af
duglegum og miklum listamönnum.
Það sem kom mér þó á óvart var
að þrátt fyrir erfitt efnahagsástand
í Færeyjum, má landsstjórnin eiga
það að hún skar ekki eins mikið nið-
ur af framlögum til lista og annarra
þátta. Listir hafa líka gríðarlegan
stuðning af Norðurlandahúsinu og
það var mjög gaman að dvelja þarna
og vinna. Ég væri alveg til í að end-
urtaka það.
Það sem er líka ánægjulegt, er
að sýningin er styrkt af Teater og
dans í Norden og mjög gott dæmi
um hvernig samstarf Norðurland-
anna hefur burði til að geta af sér
góðan ávöxt.“
ssv
Hátíðartónleikar
Jólabarokks verða
haldnir í Listasafni
Kópavogs, Gerðar-
safni, næstkomandi
þriðjudag. Guðrún S.
Birgisdóttir og Cam-
illa Söderberg eru
meðal flytjenda og
hvetja fólk til að eiga
með sér friðarstund
í rólegu umhverfí.
HÁTÍÐARTÓNLEIKAR Jóla-
barokks verða haldnir í Lista-
safni Kópavogs, Gerðarsafni,
þriðjudaginn 13. desember klukkan
20.30. A tónleikunum verður ein-
göngu leikið á upprunaleg hljóðfæri
og nákvæmar eftirlíkingar af hljóð-
færum frá barokktímanum en flytj-
endur eru Camilla Söderberg á
blokkflautu, Martial Nardeau og
Guðrún S. Birgisdóttir á barokk-
flautur, Elín Guðmundsdóttir á
semball og sérstakur gestur Mark
I^evy gömbuleikari frá Lundúnum.
Á efnisskránni verða hátíðarverk
eftir Boismortier, Handel, Tele-
mann, Quantz og Marin Marais.
Þetta er í fimmta sinn sem Jóla-
barokk-hópurinn fer á stjá á aðvent-
unni. Sami kjaminn hefur lengst
af haft veg og vanda af tónleikun-
um en fjöldi listamanna hefur lagt
sitt af mörkum til að gera þá eftir-
minnilega. Laugarneskirkja er sá
vettvangur sem hópurinn hefur val-
ið sér til þessa en í ár kom Lista-
og menningamálanefnd Kópavogs
til skjalanna. Aðstandendur Jóla-
barokks hafa því flutt kertastjak-
ana sína yfir í Gerðarsafn, eins og
Guðrún S. Birgisdóttir kemst að
orði. Hún vill með þeim orðum gefa
til kynna að stemmningin verði hin
sama þótt umhverfið hafi breyst;
friður og ró verði sem fyrr í fyrir-
rúmi. „Eg vona að vinirnir sem við
höfum eignast í Laugarneskirkju á
síðustu árum fylgi okkur yfír í ný
húsakynni og að Kópavogsbúar
nýti sér jafnframt tækifærið og
verði viðstaddir þessa friðarstund."
Guðrún lítur jafnframt á tónleikana
sem kjörið tækifæri til að glæða
Listasafn Kópavogs tónlistarlífi.
„Við bíðum spennt eftir að heyra
hvernig barokkið hljómar þar.“
Barokk í uppsveiflu
Barokktónlist er í mikilli upp-
sveiflu í Evrópu nú um stundir. Því
ber fjöldi tónleika og mikið magn
geislaplatna glöggt vitni. Þær Guð-
rún og Camilla Söderberg segja þó
að sú vakning hafi ekki fyllilega
náð að skila sér til íslands. Tilgang-
urinn með Jólabarokki sé því öðrum
þræði að vekja athygli íslendinga á
þessari tegund tónlistar. „Nútíminn
hefur þörf fyrir þá afslöppun sem
felst í barokktónlist," verður Cam-
illu að orði.
Stöllurnar ljúka upp einum
munni um að rétt hljóðfæri skipti
miklu máli enda vísi hljóðfærin
listamanninum veginn í túlkun á
tónlist. Tréflautur eldast hins vegar
mjög illa, sérstaklega ef þær eru
lítið notaðar. Guðrún og Camilla
segja það því ekki þjóna neinum
tilgangi að grafa upp flautur frá
barokktímanum. Þess í stað hafa
þær lagt sig í líma við að útvega
nákvæmar eftirlíkingar.
Guðrún segir að margir hafi orð-
ið undrandi þegar þau Martial
Nardeau tóku þessa óvenjulegu
gripi í sína þjónustu fyrir nokkrum
árum enda hafí tækninni fleygt
fram í flautusmíð frá því á barokk-
tímanum. „Þetta er skiljanlegt því
það tekur tíma að komast inn í
þennan hljóðheim," segir hún. ís-
lenskir tónlistarunnendur munu þó
óðum vera að koma til og bondir
Guðrún á vaxandi aðsókn á barokk-
tónleika máli sínu til stuðnings.
Fjölbreyttar samsetningar
Boðið verður upp á ýmsar hljóð-
færasamsetningar á tónleikunum á
þriðjudagskvöldið. Camilla mun
kynna til sögunnar tvo meðlimi
blokkflautufjölskyldunnar sem hún
hefur komið sér upp. Þá segja þær
Guðrún að mikið barokkefni sé til
fyrir þverflautu enda hafi hún verið
afar vinsæl á tíma barokksins eins
og í dag. Þær eru einnig sífellt að
fínna fleiri verk fyrir þverflautu og
blokkflautu sem hefur komið þeim
í opna skjöldu þar sem þær töldu
að sú samsetning væri fágæt. Enn-
fremur mun Mark Levy, gömbuleik-
arinn breski, leika einleik. Hann
mun meðal annars leika verk sem
heyrast í myndinni Allir heimsins
morgnar sem stöllurnar fullyrða að
hafí hleypt af stað gömbuæði í
Evrópu. Levy þessi er ungur að
árum og hefur viðurværi sitt alfarið
af gömbuleik sem Guðrún og Cam-
illa segja að gefí glögga mynd af
stöðu gömbunnar í Bretlandi. Þá
ber að vekja sérstaka athygli á því
að hann verður með 17. aldar
gömbu í farteskinu en strengja-
hljóðfæri eru þeim eiginleika gædd
að eldast mun betur en blásturs-
hljóðfæri.
opo
Worræn listahatió q Spáni
Norrænn listsköpun tengist
spænsku menningaifrfi
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
SPÁNN verður vettvangur nor-
rænnar listahátíðar á næsta
ári. Kynningin er skipulögð af
sömu nefndinni og sá á sínum tíma
um kynninguna „Scandinavia
Today“ í London.
Markmiðið er að kynna norræn-
ar listir og menningu í gegnum
spænskar stofnanir, þannig að
dagskráin sé haldin á forsendum
heimamanna og falli inn í spænskt
menningarlíf. Því er fremur lögð
áhersla á færri atriði en þá vel
kynnt. Stærstu atriðin eru tvær
myndlistarsýningar. Vigdís Finn-
bogadóttir forseti mun verða í
fararbroddi norrænu þjóðhöfðingj-
anna, þegar þeir mæta til að opna
aðra myndlistarsýninguna. Atriðin
fara fram í Madrid, Barcelóna og
Valencia. Formaður fram-
kvæmdanefndar hátíðarinnar er
Þorgeir Ólafsson deildarsérfræð-
ingur i menntamálaráðuneytinu.
I samtali við Morgunblaðið
sagði Þorgeir að íslenskir lista-
menn væru með í öllum samnorr-
ænum atriðum. Forsenda hátíðar-
innar væri að áhugi væri fyrir
norrænni menningu á Spáni og
honum væri reynt að mæta. Mark-
miðið væri að starfa með spænsk-
um aðilum, sem hefðu áhuga á
og bolmagn til að fylgja kynning-
unni eftir, þannig að komið væri
á varanlegu sambandi. Þannig
mætti nefna sem dæmi að haldin
yrði röð tónleika með nútímatón-
list í samvinnu við spænska nútí-
matónlistarmiðstöð, CDMC, sem
sæi um að útvega húsnæði fyrir
tónleikana og kynna þá.
Miðstöðin hefði sambönd um
allt landið og gæfi út fréttabréf,
þannig að tryggt væri að tónleik-
arnir yrðu kynntir einmitt meðal
þeirra, sem hefðu áhuga á nútíma-
tónlist. Á þeirra vegum léku bæði
Blásarakvintettinn og Caput-hóp-
urinn og vonir stæðu til að í kjöl-
far heimsóknarinnar gætu hóp-
amir komið aftur. Þorgeir sagði
að það hefði gengið frábærlega
vel að skipuleggja hátíðina, þó
undirbúningur hefði ekki hafíst
fyrr en í byijun þessa árs. Það
væri gott dæmi um hvernig norr-
æn samvinna gæti gengið.
Myndlist, tónlist og
brúðleikhús
Myndlistarsýningarnar spanna
annars vegar aldamótalist, þar
sem íslensku fulltrúamir eru As-
grímur Jónsson og Þórarinn B.
Þorláksson og hins vegar nútíma-
list, þar sem íslensku þátttakend-
urnir eru Kristján Guðmundsson,
Finnbogi Pétursson og Ragna
Róbertsdóttir. Nútimalistasýning-
in, sem er opnunaratriði hátíðar-
innar, verður opnuð 14. mars að
viðstöddum borgarstjóra Madrid
og borgarstjómm norrænu höfuð-
borganna.
Aldamótalistarsýningin verður
opnuð 30. mars að viðstöddum
þjóðhöfðingjum Norðurlandanna,
þar sem Vigdís Finnbogadóttir er
í forsvari. Um leið verða haldnir
hátíðatónleikar, þar sem spænska
útvarpshljómsveitin leikur norræn
verk, meðal annars Coralis eftir
Jón Nordal, undir stjórn Finnans
Leifs Segerstams. Áður eru nefnd-
ir tónleikar Blásarakvintettsins og
Caput, auk þess sem kvintett Sig-
urðar Flosasonar heldur jazztón-
leika.
Af öðmm íslenskum atriðum
má nefna að Jón Gíslason tekur
þátt í sýningu á landslagslist.
Haldin verður sýning á verkum
Magnúsar Kjartanssonar. Á norr-
ænni sýningu um byggingarlist
er Högna Sigurðardóttir fulltrúi
íslands, en sýningin er skipulögð
af fínnska byggingarlistasafninu.
Haldnar verða kvikmyndasýn-
ingar, þar sem sýndar verða Só-
dóma Reykjavík og Börn náttúr-
unnar, auk barnamynda. í apríl
verður Leikbrúðuland með sýning-
ar í Madrid í þekktu barnaleik-
húsi, sem hefur fengið verðlaun
fyrir góðar barnasýningar. Norr-
ænar bókmenntir verða kynntar,
meðal annars í safnriti smásagna
og ljóða. í smásagnasafninu verð-
ur birt saga eftir Guðberg Bergs-
son, en ljóðasafnið er enn ekki
fullfrágengið. Væntanlega verða
tveir íslenskir rithöfundar boðnir
til að taka þátt í bókmenntakynn-
ingunni.
Auk listaatriða verða haldnir
fyrirlestrar og ráðstefnur, meðal
annars um umhverfismál og
æskulýðsstarfsemi. Spænska sjón-
varpið er að láta gera fímm dag-
skrár, sem hver er hálftíma löng.
Norræna ráðherranefndin legg-
ur til um fimmtíu milljónir ís-
lenskra króna, sem að mestu fara
í stóru myndlistarsýningarnar
tvær. Norræni menningarsjóður-
inn leggur fram um þrettán millj-
ónir króna. Annað er kostað af
spænskum aðilum og einstökum
löndum.