Morgunblaðið - 01.09.1995, Blaðsíða 26

26 D FÖSTUDAGUR 1. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
+
^HÁTÚN
■nhn i ■ i ■ ■■ ■ ■ m ■! i
SUÐURLANDSBRAUT 10
51M1: 568 7808 FAX: 568 6747

'%3®í
Ert þú að kaupa - selja?
jk •*" Áratuga reynsla segir okkur að nú sé góður
sölutími framundan.
np Hafðu samband við okkur sem fyrst.
I I Skoðum og verðmetum samdægurs.
Ekkert skoðunargjald.
2ja herb.
KRUMMAHÓLAR
Falleg 2ja herb. íb. í góöu fjölbh.
Þvottah. m. þurrkara á hæðinni. Gott
verð.
EFSTASUND
2ja herb. 48 fm íb. í kj. í tvíb. Sérinng.
Snyrtil. hús. Góöur garður. Verð 3,5 m.
ESKIHLÍÐ
Vorum aö fá í sölu góða 2ja herb. 72
fm íb. í kj. Sérinng. V. 5 m.
VÍKURÁS
Falleg 2ja herb. 56 fm íb. á 3. hæð
Verð aðeins 4,3 millj.
JÖRFABAKKI
Glæsil. 2ja herb. 65 fm íb. á 2. hæð.
Parket. Nýtt eldh. Suöursvalir. Einstak-
lega falleg eign. •
V. 5 m.
3ja herb.
VANTAR
Unga Reykjavíkurmey vantar 2ja*
3ja herb. Ib. I Hlíðunum. Bein
sala, góðu útb.
t
Sérhæðir
SAFAMYRI
Mjög glæsil. ca 140 fm neðri sérh.
ásamt bílsk. Parket og flísar. Góð eign.
Fráb. staðs.
HOLTAGERÐI
Til sölu góð 114 fm efri sérhæð í tvíb-
húsi. 34 fm bílsk. Laus.
LAUGARNESVEGUR
Til sölu neðri sérh. ásamt kj. samt. 125
fm. 3-4 svefnherb. Mikið endurn. eign.
Bílskúr. V. 8,5 m.
Einbýli — raðhús
VANTAR
Höfum mjög fjársterkan kaup-
anda að raðhúsi i Kringlu, Safa-
mýrí, Álftamýrí eða Háaleitis-
braut.
NÆFURÁS
Glæsil. 94 fm 3ja herb. íb. á 1. hæð í
litlu fjölb. Parket og flísar á gólfum.
Skipti mögul. á stærri íb. í sama hverfi.
KJARRHÓLMI - KÓP.
Nýkomin í sölu vel innr. 75 fm íb. á 1.
hæð. Verð 6,6 millj.
ÁLFHOLT - HF.
Til sölu 93 fm íb. á jarðh. í þessu nýj-
asta hverfi Hafnarfj. Innr. eftir vali kaup-
enda. Er þetta eitthvað fyrir þig?
HJALLABREKKA - KÓP.
Mjög glæsil. ca 90 fm 3ja herb. íb. í
fallegu tvíbh. Parket og flísar.
ÍRABAKKI
Góð 3ja herb. 65 fm íb. í mjög góðu
fjölbh. Fallegar innr. Það er þess viröi
aö skoða þessa. Góð lán áhv. m.a.
góður byggsj.
BÁRUGATA
Mjög góö 3ja herb. 75 fm íb. í kj. Nýtt
baðherb. Parket á stofu. V. 4,7 m.
LJÓSHEIMAR
Mjög góö 3ja herb. 85 fm íb. á jarð-
hæð. Góö suöurverönd.
AUSTURSTRÖND
Falleg rúmgóð 3ja herb íb. á 4. hæð í
lyftuhúsi. Stofa, hol, 2 svefnherb. o.fl.
Stórar suðursvalir. Bílskýli.
RÁNARGATA
Ágæt 3ja-4ra herb. risíb. V. 5,5 m.
Áhv. 2,5 m. frá Húsnm.stjórn.
4ra—6 herb.
HÁVALLAGATA
Mjög falleg sérstaklega vönduð 4ra
herb. 94 fm íb. á jarðh. i glæsil. þríb.
Parket og flísar. Fallegur gróinn garður.
STELKSHÓLAR - GOTT
VERÐ
Til sölu mjög snotur 4ra herb. 93 fm íb.
Tilvalin f. ungt fólk sem þarf stóra ib.
á góðu verði..
STÓR OG GÓÐ EN ÓDÝR
Til sölu við Seljabraut mjög góð 170 fm
íbúð á tveimur hæðum. 5 svefnherb.
Bílskýli. Mjög hagst. verð.
BRYNJAR FRANSSON lögg.fosl.
áAAAáá LAKU$H
BAKKASEL
Til sölu mjög fallegt ca 240 fm raðh.
ásamt bílsk. á þessum eftirsótta stað
í Seljahverfi. 2ja herb. íb. í kj. Mjög góð
eign. Skipti á minni eign kem ur til
greina.
BÚLAND
Til sölu mjög fallegt ca 200 fm endar-
aðh. ásamt 25 fm sérb. bílsk. Verð
13,5 millj.
FROSTASKJÓL
Glæsil. ca 280 fm endaraðh. ásamt
bílsk. í þessu eftirsótta hverfi. Þetta
er tvímælalaust eitt glæsilegasta rað-
hús bæjarins, skipti á minni eign í
vesturbæ koma til greina.
EIÐISMÝRI
Fallegt ca 200 fm raðh. í byggingu. Góð
staðs. Stutt í skóla og aðra þjónustu.
Hægt að kaupa húsið á ýmsum bygg-
stigum.
BAKKASMÁRI - KÓP.
Gott 140 fm parh. i byggingu á ainni
hæð á þessum fallega stað. Góður 30
fm bílsk. Útbyggður eldhúsgluggi. Sjón
er sögu ríkari.
KASTALAGERÐI
Vorum að fá í sölu 137 fm einb.
á einni hæð ásamt 28 fm bflsk.
3 svefnherb., tvær stbfur. Vel
ræktuð og falleg lóð. V. 13 m.
HÁBÆR
Til sölu gott 147 fm einbhús ásamt 32
fm bílsk. 4 svefnh. Góður garður. V.
12,5 m.
ÁLFAHEIÐI - KÓP.
Vorum að fá i sölu í klasabygg-
ingu fallegt einb. ásamt bflsk.
samt. 113 fm. 3 svefnherb. V.
10,6 m.
STAÐARBAKKI
Mjög gott raðhús m. áföstum
bflsk. Samtals 162 fm. Vandað
og vel umgengið hús. V. 12,5 m.
FAGRIHJALLI
Nýl. raðhús á tveimur hæðum m. áföst-
um bílsk. Samtals 170 fm. 3 svefnherb.
Gegnheilt parket á gólfum.
GRASARIMI
Til sölu glæsil. endaraðh. 197 fm m.
innb. bílsk. 4 svefnherb. Mjög skemmt-
il. hannað hús. Laust fljótl. V. 13,0 m.
soli, HILMAR VALDIMARSSON
LÁRUSSON
Byggingarlykill
Hannarrs á Alnetinu
BYGGINGARLYKILL Hann-
arrs er nú kominn á Alnetið
(Intemetið). Þar má nú fletta upp
á einum stað, það er heimasíðu
Hannarrs og fá þar upplýsingar
um þau útboð, sem í gangi eru á
hverjum tíma og auglýst hafa ver-
ið á almennum markaði.
Jafnframt er hægt að fletta þar
upp í þjónustuskrá Byggingarlyk-
ilsins og fá upplýsingar um aðila,
sem geta tekið að sér mismunandi
verkefni í byggingariðnaðinum
eða útvegað efni til byggingar-
framkvæmda.
Á heimasíðunni má sjá, hvenær
upplýsingar voru síðast endurnýj-
aðar og þar má ennfremur senda
Hannarri á einfaldan hátt beiðni
um birtingu útboðs með tilheyr-
andi upplýsingum.
Þar má líka senda fyrirspurnir
eða orðsendingar til Hannarrs og
einnig panta Byggingarlykil
Hannarrs, verklýsingar og annað,
sem Hannarr gefur út og varðar
byggingariðnaðinn.
— Varðandi útboðin er lögð
áherzla á, að því megi treysta, að
á heimasíðu Hannarrs sé hægt að
fletta upp öllum verkum, sem boð-
in eru út á almennum markaði og
að þær upplýsingar séu ávallt þær
nýjustu, sagði Sigurður Ingólfs-
son, framkvæmdastjóri Hannarrs.
Netfang Hannarrs er
http://www.spornet.is/hann-
arr/hannarr.htm
HÉR er blásið lífi í eldinn. HAMRA skal járnið meðan heitt er.
Járnsmíði
Smiðjan
Við þurfum að hafa í heiðri gamlar verk-
greinar eins og eldsmíðina, segir
Bjami Ólafsson. Hún hefur fylgt þjóðinni
frá upphafí enda sígild.
FYRIR nokkrum árum ritaði ég
smiðjugrein hér í blaðið sem var
um garðhlið við Sólvallagötuna í
Reykjavík. Þetta er einn þáttur
iðngreinar sem hefur að mestu
lagst af hér á landi, eldsmíði.
Fyrr á öldum voru til smiðjur á
mörgum býlum landsins þar sem
smíðaðir voru margir hlutir til dag-
legrar notkunar, svo sem skeifur,
lamir, lásar, ljáir, smíðaáhöld, hníf-
ar, ýmsir hlutir til flutninga á hest-
um og til margs konar nota inni á
bæjunum.
Til eru gömul og falleg garðhlið,
eins og ég nefndi hér í upphafí,
einnig eru víða fallega smíðuð
handrið úr járni, sem eru fagurlega
sveigð með mismunandi skraut-
verki.
Þegar ég var unglingur og var
nemandi í húsasmíði var ég oft
sendur í smiðju með verkfæri sem
þurfti að laga. Það þurfti t.d. að
slá fram spíssbora og jafnframt
að herða odd þeirra í smiðjunni.
Það er mikið nákvæmnis- og
vandaverk að herða stál hæfilega.
T.d. ef oddur á spíssbor var hertur
of mikið þá brotnaði strax framan
af oddinum þegar farið var að
nota hann í stein eða múrhögg.
Kúbein, öðru nafni klaufjárn,
brotnuðu stundum um beygjuna
ofanvið klaufina, þegar mikið
reyndi á eða ef slegið var á þau
með hamri. Þegar það kom fyrir
var farið með hið brotna klaufjárn
í smiðju og járnsmiður beðinn um
að slá það fram og setja á það
nýja klauf.
„Hamra skal járnið
meðan heitt er“
Til eru nokkur gömul orðtök sem
tengjast smiðjum og jámsmíði,
þetta sem hér stendur er eitt
þeirra: „Hamra skal járnið meðan
heitt er.“ Það er einkum notað um
málafylgju, ef einhver er að vinna
máii sínu fylgi, að fá annan til
þess að samþykkja eða að gefa
jáyrði sitt um að fram skuli ganga
áhugamál flytjandans. Upphaflega
merkingu orðtaksins þarf varla að
skíra. Það er þegar smiðurinn tek-
ur jám hvít-glóandi úr eldinum
má ekki leggja það frá sér og fara
að sinna einhverju öðru, heldur er
um að gjöra að slá glóandi járnið
til og forma það í æskilegt form,
á meðan það er vel heitt.
Eldurinn dauður
Eitt af því sem eldsmiðir þurftu
að kunna lag á var „að fela eld-
inn“ í aflinum. Síðar, þegar aftur
var tekið til við smíðina var „blás-
ið lífi í eldinn“. Fyrir um það bil
fimmtíu árum, eða upp úr því að
íslendingar urðu sjálfstæð lýðræð-
isþjóð, slokknaði eldurinn að fullu
í æ fleiri smiðjum. Varla er hægt
beinlínis að tala um það í sam-
bandi við lýðveldisstofnunina. Það
mun fremur vera afleiðing svokall-
aðrar bættrar tækni og framfara
í málmsmíði.
Á þeim árum varð æ algengara
að útihandrið og hliðgrindur væru
smíðuð úr járnrörum sem voru
annaðhvort logsoðin eða rafsoðin
saman. Þannig fór að jafnvel sálu-
hlið og grindur garðhliða voru ekki
lengur smíðuð úr öðru en vatnsrör-
um.
Ekki slokknaði eldurinn þó alveg
því smiðjan var stundum ómissandi
og enn eru til nokkrir eldsmiðir.
Þó eru fáir nú eftir, sem orð hefur
farið af sem sérlega góðum lista-
smiðum, sakir kunnáttu og langrar
starfsreynslu.
Lífi blásið í eldinn
Nú er aðeins að birta á þessu
sviði í iðnsögu okkar því tekið er
til við „að blása í glæðurnar".
Þess eru örfá dæmi að iðnsvein-
ar hafi lokið prófi í eldsmíði hér-
lendis á síðustu árum og áhugi á
þessari listaiðju „er að glæðast".
Mér e_r kunnugt um að Kennarahá-
skóli íslands var búinn fyrir u.þ.b.
14 árum að láta teikna nýbyggingu
fyrir handlistagreinar sem kenndar
eru við skólann, þar sem gert var
ráð fyrir eldsmiðju. Því miður hef-
ur það hús ekki ennþá verið byggt.
Myndlista- og handíðaskólinn
hefur sett fram áform um járn-
smíðakennslu með fyrirhugaðri
stofnun listaháskóla. En fleiri
neistar fljúga frá steðjanum. Síð-
ustu vikur hefur dvalið hér í
Reykjavík danskur kennari við
Slöjdhöjskolen í Esbjerg, Thomas
Nörgaard heitir hann og kennir
eldsmíði. Ungur listasmiður að
nafni Bjarni Þór Kristjánsson hefur
haft forgöngu um að standa fyrir
og auglýsa 6 daga námskeið í eld-
smíði, þar sem Thomas Nörgaard
hefur staðið sem kennari í þeirri
grein. Námskeið þessi hafa verið
vel sótt af áhugasömu fólki sem
greiðir sjálft kostnað efnis og laun
en Bjarni sagðist vona til að KHÍ
greiði ferðir kennarans. Á einu
vikulöngu námskeiði annaðist ung-
ur íslenskur smiður kennsluna,
hann heitir Sveinn Jóhannsson.
Góðir gripir
Ég ræddi við Thomas Nörgaard
um kennslu hans, verkefni og um
hvort hann teldi að þessi grein
járnsmíðinnar geti hentað sem við-
fangsefni í skólum unglinga. Hann
var ekki í nokkrum vafa um að svo
væri. Einkum hefur hann orðið
þess var að eldsmíði höfðar til
nemenda sem hafa misst áhugann
á almennu skólanámi um sinn, eru
eirðarlausir og nenna engu. Sagð-
ist Thomas nú hafa kennt þessa
grein í mörg ár og reynslan væri
sú að nemendur breyttust oft á
skömmum tíma við að smíða járn.
Þeim þykir þetta vera alvörunám,
það reynir á kraftana og er afar
spennandi að taka til við að forma
þetta harða og sterka efni með
þessum hætti og gera efnið sér
undirgefið.
Þannig hafi hann í fjölmörgum
tilvikum orðið vitni að því að ung-
ir piltar og ungar stúlkur hafa
aftur unnið upp glatað sjálfstraust
og fundið til sín sem skapandi ein-
staklingar.
Einnig sagði Thomas Nörgaard
mér að verkefni sem hann notaði
mest væru tengd fornum gripum
sem fundist hafa. Hann sýndi mér
m.a. margar gerðir hnífa sem voru
fagurlega smíðaðir og formaðir í
mjúkum bogalínum. Þess konar
verkefni væru hentug til kennslu-
æfinga, bæði til að æfa sig í að
slá stál og inn í hnífablöð, forma
og herða stálið. Ymis önnur verk-
færi voru smíðuð á námskeiðunum.
Einnig ræddi ég við suma af þeim
er voru þarna sem nemendur og
létu þeir í ljós áhuga og lýstu því
hve skemmtilegt væri að smíða
járn á steðja, hitað í eldi.
í hús og garða
Margir fagurkerar sækjast ein-
mitt eftir að láta smíða úr járni
handrið og grindur ýmiss konar í
og við hús sín. Ég bendi þeim sem
áhuga hafa á að skoða þess konar
smíði að ganga Sólvallagötuna frá
Hólatorgi og gamla kirkjugarðin-
um vestureftir. Á þeirri göngu má
sjá mörg garðhlið og einnig sums
staðar handrið smíðuð úr járni sem
eru á útitröppum eða svölum. Mér
finnst það vera sannkallað augna-
yndi.
Það er allt annað handverk að
smíða járn eða logsuðu eða að raf-
sjóða saman og getur slík smíði
aldrei litið svipað út og við þurfum
að hafa í heiðri gamlar verkgreinar
sem eru sígildar, eins og eldsmíðin
sem hefur fylgt þjóð okkar frá
upphafi.
Lesendur þessarar smiðjugreinar
munu veita athygli að ég hefí sett
nokkrar setningar innan gæsalappa
hér á undan. Það hefi ég gert til
þess að vekja athygli á að við eigum
allmikið af orðum og orðtökum sem
tekin eru úr þessari iðju. Þannig
segjum við líka: „Ég fór í smiðju
til Jóns“, til að fá að vita merkingu
þessara orða, o.s.frv.