Morgunblaðið - 17.09.1995, Blaðsíða 17

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1995 17
ROSKNIR Prússar í pílagrímsferð skoða raffestar hjá götusala í Kalíníngrad.
Öll nPHrJlALUAEM flOCETHTb
j|J|| flOM-MV'3ER CKy/loflTOPA
TEPMAHA BPAXEPTA
B n OTPATHOM Y/1 TOKAPEBA. 7.
W:R LAOíR W HíMUSH m m HfRMJNN SSACHfRT-MUSfUM
ZU BESUCHÍN ;
EDMÍÍW: OTMONOJf
EFTIR stríð var sérhver þýzk áletrun í Kalíníngrad máð út — nú
snýr þýzkan aftur, „nostalgíuferðamönnunum" til leiðbeiningar.
ungir til Kalíníngrad. Spurningin
hvor eigi ríkara tilkall til borgarinn-
ar verður því áleitin. Þýzk stjórnvöld
hafa marglýst því yfir að þau virði
núverandi landamæri, en gömlu
Prússamir í pílagrímsferðunum em
ekki jafnánægðir með ástand mála.
Flestir segjast þó vera orðnir svo
gamlir að þeir hafi ekkert til Königs-
berg að gera í framtíðinni, og yngri
kynslóðir Þjóðveija líti sjálfsagt á
hana sem rússneska borg. Undan-
tekningarnar frá því eru hreyfingar
nýnazista, sem hafa stundum komið
í litlum hópum til „þýzku Königs-
berg“ og efnt til kröfugöngu. Helztu
leiðtogar þeirra eru þar af leiðandi
í banni og fá ekki að koma til héraðs-
ins.
Á síðustu árum Sovétríkjanna
sálugu var rætt um það að stofna
sérstakt sjálfstjórnarlýðveldi sovét-
borgara af þýzkum ættum í Kalín-
íngrad-héraði. Hugmyndia varð
aldrei að veruleika, en athyglisverð
afleiðing umræðnanna er þó sú að
um 5.000 Volgu-Þjóðveijar frá Kaz-
akhstan hafa flutzt til héraðsins á
undanförnum árum. „Sumt þetta
fólk fer héðan til Þýzkalands, aðrir
vilja vera. Við höfum enga sérstaka
stefnu gagnvart þessu fólki. Hér búa
um 60 manns á hveijum ferkíló-
metra og við getum ekki tekið við
mikið fleirum, af hvaða þjóðerni sem
þeir eru,“ segir Júríj Rozhkov, upp-
lýsingafulltrúi Kalíníngrad-héraðs.
Þýzkir peningamenn hafa nú boð-
izt til að rífa Hús sovétanna og end-
urreisa Konungskastalann. Kalín-
íngradbúar hafa enn ekki ákveðið
hvort þeir taki boðinu, en þeir þáðu
hins vegar nýja spíru á dómkirkju-
turninn og gljáfægð klukka með
þýzku gangverki, keypt fyrir þýzka
peninga, var sett á turninn daginn
sem ég kom til Kalíníngrad. Borg-
arbúar hafa engin efni á að slá hend-
inni á móti þýzkum peningum, sem
þeir græða á „nostalgíuferða-
mennsku" aldraðra Prússa. Þessa
má víða sjá merki í borginni. Á skilt-
um er nú sums staðar þýðing á þýzku
neðanmáls og á Hótel Tourist eru
leiðbeiningarnar um það hvernig
skrúfa beri frá baðkrananum (!) á
þýzku jafnt og rússnesku. Unga
kynslóðin hefur lært nógu mikla
þýzku til að bjóða sérhveijum útlend-
ingi, sem hættir sér út fyrir dyr,
„Bilder von den alten Königsberg,
bitte, nur drei Mark“ til sölu.
Það hefur ekki gengið sérstaklega
vel að laða erlenda fjárfestingu að
Kalíníngrad, en athygli þýzkra fjár-
festa hefur beinzt að borginni —
sennilega ekki vegna viðskiptasjón-
armiða eingöngu. Margir Kalín-
íngradbúar óttast að Þjóðveijar
Íslandskíj!
Björk! Debut!
í KALÍNÍNGRAD hafa borg-
aryfirvöld áhuga á sem víðtæk-
ustum tengslum við Norðurlönd-
in, meðal annars í gegnum
Eystrasaltssamstarfið sem ný-
lega hefur verið komið á fót.
Júríj Rozhkov, upplýsingafulltúi
Kalíníngrad-héraðs, lét í ljós þá
frómu ósk við blaðamann Morg-
unblaðsins að hann kæmi á
framfæri áhuga Kalíníngrad á
að eignast vinabæ á Islandi líkt
og á hinum Norðurlöndunum.
Hér með er orðið við þeirri
beiðni.
Unga fólkið í Kalíníngrad hef-
ur scnnilega lítinn áhuga á vina-
bæjamótum, en ekki fer á milli
mála hver tenging þess við ísland
er. Blaðamaður brá sér á gamla
ríkisbarinn í Kalíningrad, þar
sem unga fólkið ryðst um í svita-
kófi og drekkur bjór og vodka.
Samræður við nokkrar stúlkur
hófust að sjálfsögðu á kynningu
á þjóðerni og starfi. Þærgripu
andann á lofti og æptu: „Is-
landskíj! Björk! Debut!“ Það þarf
enginn að fara í grafgötur um
það hver sé frægasti Islendingur-
inn í Kalíníngrad.
hyggist hreinlega kaupa landið til
baka, jafnvel þótt það yrði áfram
rússneskt í orði kveðnu.
Kant er enn lesinn í
Kalíníngrad
Á sovéttímanum þýddi ekkert að
ræða það við sovézka ráðamenn að
Kalíníngrad-hérað hefði einhvern
tímann verið þýzkt landsvæði. Sú
staðreynd var hvergi í sögubókum.
Núverandi borgaryfirvöldum finnst
málið augljóslega óþægilegt og
svara spurningum stuttlega en kurt-
eislega. í Kalíníngrad-háskóla kveð-
ur hins vegar við annan tón. Þótt
háskólinn hafi ekki verið stofnaður
fyrr en árið 1967, segir G. Fjodorov
rektor frá því með stolti að skólinn
byggi á aldagamalli hefð hins fræga
Königsberg-háskóla, sem hafi verið
einn sá virtasti í Evrópu. Á síðasta
ári hafi verið haldið upp á 450 ára
afmæli Königsberg-háskóla og þar
hafi verið viðstaddir 200 manns, sem
útskrifuðust frá skólanum fyrir
1945.
Kalíníngrad-háskóli nýtur nú auð-
vitað ríkulegra þýzkra styrkja. Það
kemur á óvart að rektorinn greinir
frá því að jafnvel á sovéttímanum
hafi nokkrir prófessorar við skólann
stundað rannsóknir á verkum Kants,
þótt þau hafi ekki verið í anda hinn-
ar opinberu hugmyndafræði. „Við
reynum að varðveita það bezta frá
Königsberg-háskóla og þróa áfram
hugmyndir þekktra fræðimanna,“
segir Fjodorov. „Hér er safn um
Kant og von bráðar verður opnað
safn um sögu skólans.“
Það gefur auga leið að eftir hrun
kommúnismans hefur þurft að end-
urmennta þá kennara, sem kenndu
marx-lenínísk fræði við skólann.
Fjodorov segir þá marga vera prýði-
lega fræðimenn, sem ekki hafi trúað
á bullið, sem þeir kenndu, og stolizt
til að stunda sjálfstæðar rannsóknir
í öðrum greinum. Slík neðanjarðar-
starfsemi hafi raunar bjargað rúss-
nesku fræðasamfélagi á sovéttíman-
um. Hann nefnir Kant aftur til sögu
— segir að það sé holl endurmenntun
fyrir gamla prófessora í marx-lenín-
isma að lesa heimspeki hans.
HÆTTIÐ
AÐ
BOGRA
VIÐ
ÞRIFIN!
m
þar sem moppan er
éinu handtaki án pess aó taka
þurfi hana afskaftinu. Moppan fer
alveg inn i horn og auðveldlega
undir húsgögn. Einnig er hún
tilvalin í veggjahreingemingar.
Þetta þýðir auðveldari og betri þrif.
IBESTAI
Nýbýlavegi 18
mCMIEGA
vítamín og kalk
fæst í apótekinu
I
i
5% staðgreiðsluafsláttur
af póstkröfum greiddum
________innan 7 daga._____
HSSHöl
ÚTILÍF§
GLÆSIBÆ • SÍMI 581 2922
adidas
Kuldaúlpa
Verð kr. 11.060
Frá 18. september höfum
við opið frá kl. 9-17
§ Skandia
Laugavegi 170, simi: 56 19 700 Akureyri, simi 461 22 22
LAGER-
ÚTSALA
Flísabúðarinnar
á Dverghöfða 27
Allir afgangar eiga að seljast
Ótrúlegt verð
Höfum bætl við
tegundum á útsöluna
Fyrstur kemur - fyrstur fær
Einnig er um að ræða sértilboð á nokkrum gerðum aí flísum,
t.d. útiflísar á kr. 1.399 pr.m2

/
í. / ii JULS
i unncG JLLbi TT
i f-nn i i i i
Stórhöfða 17 við Gullinbrú, sími 567 48 44