Morgunblaðið - 17.09.1995, Blaðsíða 28

28 SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MEYJARRÓS með aldinum.
Ber vikunnar
NÚ ER hafin hin ár-
vissa barátta mín og
þrastanna um berin í
garðinum, barátta
sem ég tapa alltaf, þar
sem þeir standa svo
miklu betur að vígi.
Þeir eru að allan dag-
inn frá birtingu fram
í rökkur' og fylgjast
með þroskanum frá
degi til dags og eru
löngu byijaðir á fyrstu
yfírferð, já, jafnvel á
annarri eða þriðju,
þegar mér dettur
sultugerð í hug. Ég
verð líka að játa að
ég hef verulega gam-
an af að fylgjast með þessum
'‘vængjuðu beijaræningjum og
hvemig þeir leggja sér til munns
ber eins og ylli- eða reyniber sem
krakkamir í hverfmu skyrpa út
úr sér eftir fyrsta hnefann. Dálæti
þrastanna leynir sér ekki, enda
skila þeir mér „endurunnum beij-
um“ langt fjarri móðurplöntunum,
gjarnan undir stóra birkitrénu. Ég
hef viðað að mér ýmsum sultuupp-
skriftum, sem ég hef haft gaman
af prófa þótt ekki sé nema rétt sem
sýnishom, enda er spumingin hver
hefur með aðra eins óhollustu og
sultu að gera? Ég ætla að þessu
sinni að deila nokkrum uppskrift-
um með lesendum blóms vikunnar,
enda eiga þær það sameiginlegt
að vera gerðar úr afurðum garðs-
ins. Allar uppskriftirnar eiga að
vera gerðar úr hreinum og hæfi-
lega þroskuðum beijum og sultan
sett í tandurhreinar kmkkur, sem
eru lokaðar þétt og geymdar á
svölum stað.
Yllibeijahlaup Ellu. 1 kg ber - 1
1 vatn - 1 kanelstöng - 1 kg syk-
ur á hvem 1 safa. Ber og vatn
soðið í lokuðum potti í 20-30 mín.
og þá hellt á fremur þétt sigti og
berin kramin dálítið um leið til að
fá sem mest af safa. Safinn er
mældur og soðinn með sykrinum
og kanelstönginni í 2 klst. í opnum
^ potti. Þetta var nú forskriftin, en
hún hefur tekið töluverðum
stakkaskiptum í meðförum mínum,
enda hef ég aldrei komist yfír nema
nokkur hundruð g af beijunum.
Ég nota ber af dúnylli, þótt erlend-
is sé alltaf notaður svartyllir.
Dúnyllirinn gefur fallega gula saft,
sem verður svo skemmtilega sterk-
rauð við suðu með sykrinum. Kan-
elstönginni sleppi ég alveg og læt
saft-sykurlöginn aðeins krauma
stutt í opnum potti við lægsta hita
eða þangað til mér finnst lögurinn
vera farin að þykkna hæfílega.
' Rabarbarasulta Svölu. 2 kg
rabarbari - 1 kg krækiber eða
bláber - 2,5 kg sykur. Soðið sam-
an í 5 mín. Saxað einu sinni í söx-
unarvél. Soðið aftur í 10-15 mín.
Einfalt og verulega bragðgott.
Stikilsber Siggu. 750 g sykur
- 5 dl kryddedik - 1.250 g stikils-
— ber. Sykurinn leystur upp í edik-
inu, stikilsberin spðin í blöndunni
undir loki uns þau
verða mjúk en ekki
meyr. Vökvinn síaður
frá og soðinn í þunnt
síróp. Þá er honum
hellt yfir berin. Eftir
1-2 vikur er skoðað
hvort lögurinn er of
þunnur. Ef svo er, er
hann soðinn aftur.
Stikilsbeij ahlaup.
1 kg ber - 1 kg syk-
ur. Berin soðin með
helmingi sykurs uns
þau eru meyr. Síað í
gegnum sigti. Afgang-
inum af sykrinum bætt
í og suðan látin koma
hratt upp. Froðan
veidd ofan af áður en sett er á
krukkur. Meira að segja græn ber
gefa fallega rautt hlaup. Sama
uppskrift gildir fyrir rifsber, nema
hvað þau eru soðin fyrst með stilk-
unum.
Reynibeijahlaup. 2 kg reyniber
- 7,5 dl vatn - 750-1.000 g sykur
í 1 af saft - 1-2 sítrónur. Venju-
lega eru notuð reyniber sem hafa
frosið áður en þau eru tínd. Gott
er að láta berin liggja í vatni með
svolitlu ediki í 1-2 sólarhringa eða
setja þau í frystikistuna í sólar-
hring til að milda bragðið. Vatn
og ber eru soðin við vægan hita í
lokuðum potti uns berin eru meyr
- u.þ.b. 30 mín. Vökvinn síaður
frá, mældur og soðinn í opnum
pott í 15-20 mín. með sama magni
af sykri og einnig safanum úr sítr-
ónunum. Sé vökvinn of þunnur
eftir þessa suðu, er settur í hleyp-
ir skv. forskrift hans.
Úlfareynir og epli. 1 kg (úlfa)
reyniber - 1 kg epli - 0,5 1 vatn
- 1,5 kg sykur. Soðið saman í
mauk.
Meyjarrósarsulta. 1 kg hreinsuð
rósaaldin - 500 g sykur - 2 dl
vatn - 1 tsk. sítrónusýra. Blómleif-
ar og steinar hreinsaðir úr aldinum,
soðið með vatninu uns aldinin eru
meyr. Sykrinum hrært saman við
og soðið við vægan hita í 5-6 mín.
Sítrónusýra leyst upp í dálitlum
vökva og hræit saman við. Látið
bullsjóða, froðan veidd ofan af.
Meyjarrósarmauk Kristins.
1,5 1 rósaaldin - vatn - 2 epli -
niðursoðnar apríkósur (410 g) -
400 g þurrkaðar apríkósur - 1 kg
sykur á 1,2 kg saft - 1 tsk. sítrónu-
sýra. Þetta hef ég ekki prófað sjálf,
en fylgi lýsingu Kristins. Honum
leiðist að hreinsa steinana úr aldin-
unum, leggur þau bara í bleyti í
vatn svo rétt flýtur yfír, hellir svo
öllu í matvinnsluvél og maukar og
notar svo berjapressu til að fjar-
lægja steinana og hratið. Mælir
safann og setur 1 kg sykur á 1,2
1 safa. Sýður saft, sykur, epli og
apríkósur í hálftíma, leysir sítrónu-
sýruna upp í örlitlum vökva, hrær-
ir saman við og sýður í 3 mín. Þá
setur hann hleypi í samkvæmt for-
skrift hans. - Vill ekki einhver
prófa?
S.Hj.
BLOM
VIKUNNAR
319. þáttur
Umsjón Ágústa
Björnsdóttir
Hannes Hlífar sigraði
á Friðriksmótinu
Hannes Hlífar
SKAK
Þjóöarbókhlaðan
AFMÆLISMÓT FRIÐ-
RIKS ÓLAFSSONAR OG
SKÁKSAMBANDS ÍS-
LANDS
2.-16. september 1995
HANNES Hlífar Stefánsson sigraði
á Friðriksmótinu í skák sem lauk á
föstudagskvöldið. Eftir sigur á Bent
Larsen í næstsíðustu umferð dugði
Hannesi jafntefli við Smyslov til að
tryggja sér sigur. Aldursforsetinn
var sáttur við það eftir aðeins 10
leikja taflmennsku. Hannes var í
lægð fyrri hluta ársins en náði góð-
um endaspretti á móti í Hollandi í
ágúst og með þann meðbyr í far-
teskinu tefldi hann loksins af fullum
styrkleika í Þjóðarbókhlöðunni.
Það fór eins og spáð var hér í
skákþættinum að Friðrik seig á í
lokin eftir gloppótta byijun og
komst mjög vel frá mótinu. Hann
hlaut aðeins einn vinning úr fyrstu
fímm skákunum, en tapaði svo
ekki skák eftir það. Nú bíða menn
spenntir eftir því hvort ekki verði
framhald á taflmennskunni.
íslendingar röðuðu sér í fjögur
efstu sætin. Erlendu gestimir
sýndu oft mikil tilþrif en þau voru
of gloppótt til að geta blandað sér
í baráttuna um efstu sætin. Bent
Larsen átti sitt langlélegasta mót
á íslandi, en hann hefur yfirleitt
teflt vel hér. Hann tefldi skemmti-
legast, en byijanaval hans með
svörtu var svo bjartsýnislegt að
keyrði um þverbak. Af þessu móti
að dæma virðist öfgamar í skák-
stíl manna skerpast eftir því sem
líður á ferilinn.
Úrslit síðustu umferðanna:
10. umferð:
Hannes — Larsen 1-0
Friðrik — Margeir y 2—'/2
Jóhann — Helgi Áss 1-0
Helgi Ól. — Þröstur 1-0
Soffía Polgar — Gligoric 'h-'h
Jón L — Smyslov 'h-'h
11. umferð:
Smyslov — Hannes 'h-'h
Helgi Áss — Friðrik 'h-'h
Margeir — Soffía Polgar 1-0
Larsen — Helgi Ól. 'h-'h
Þröstur — Jóhann 'h-'h
Gligoric — Jón L. 'h-'h
Lokastaðan:
1. Hannes H. Stefánsson 8 v.
2. Margeir Pétursson 7 'h v.
3.-4. Helgi Ólafsson 6 'h v.
3.-4. Jóhann H(jartarson 6 'h v.
5. Soffía Polgar 6 v.
6.-7. Vasílí Smyslov 5 ‘A v.
6.-7. Jón L. Árnason 5 'h v.
8.-10. Svetozar Gligoric 4 ‘A v.
8.-10. Friðrik Ólafsson 4 'A v.
8.-10. Bent Larsen 4 'h v.
11.-12. Þröstur Þórhallsson
3 7z v.
11.-12. Helgi Áss Grétarsson
Vel heppnað mót
Markmiðið með að halda svona
óvenjulegt mót var að laða áhorf-
endur á mótsstað og það heppnað-
ist vonum framar. Aðstaðan fyrir
þá í Þjóðarbókhlöðunni var með
því besta sem sést hefur hér og
það kunnu skákáhugamenn vel að
meta. Aðsókn var sú mesta að
skákmóti um árabil og skáklistin
á greinilega miklum meðbyr að
fagna um þessar mundir.
Þá var mjög mikið lagt í sýningu
á ljósmyndum og munum úr sögu
íslenskrar skákhreyfingar og
margir komu ekki síður til að skoða
hana en að fylgjast með tafl-
mennskunni.
Svo glæsilegt mótshald kostaði
sitt og þar lögðu margir hönd á
plóginn. Stærsti auglýsandinn var
Búnaðarbanki Islands, en samn-
ingur við bankann sl. vetur réð
úrslitum um það að umgjörð af-
mælismótsins varð jafn vegleg og
raun bar vitni. Það er með ólíkind-
um hversu farsæll bankinn hefur
verið í stuðningi sínum við skák-
ina. Búnaðarbankamótið 1984 olli
þáttaskilum vegna góðs árangurs
ungra íslenskra skákmanna og síð-
an kostaði bankinn þátttöku Jó-
hanns Hjartarson í einvígi hans
við Viktor Kortsnoj árið 1988.
Enn jafnt í New York
Heimsmeistaraeinvígið er ennþá
í járnum. Anand átti góð færi í
þriðju skákinni. Byijun hans í
þeirri fjórðu virtist vafasöm en
hann jafnaði taflið með laglegri
peðsfórn. Víst er að þetta er logn-
ið á undan storminum.
3. skákin:
Hvítt: Anand
Svart: Kasparov
Sikileyjarvörn
1. e4 - c5 2. Rf3 - d6 3. d4
— cxd4 4. Rxd4 — Rf6 5. Rc3 —
a6 6. Be2 - e6 7. 0-0 - Be7
8. a4 - Rc6 9. Be3 - 0-0 10.
f4 - Dc7 11. Khl - He8 12.
Bd3 - Rb4 13. a5 - Bd7 14.
Rf3 - Bc6 15. Bb6 - Dc8 16.
Del - Rd7 17. Bd4 - Rc5 18.
Dg3 - f6 19. e5 - Hf8 20. Bxc5
— dxc5 21. Bc4 — Bd5 22. Rxd5
- exd5 23. Bb3 - c4 24. Ba4 -
Rc6 25. c3 — fxe5 26. Rxe5 —
Rxe5 27. fxe5 — De6 28. Bc2 —
Hxfl+ 29. Hxfl - Hf8 30.
Hxf8+ - Bxf8 31. Df4 - g6 32.
Bdl - Df7 33. Dd4 - Dfl+ 34.
Dgl - Dxgl+ 35. Kxgl - Kf7
36. Bg4 — b6 og samið jafntefli.
4. skákin:
Hvítt: Kasparov
Svart: Anand
Enski leikurinn
1. Rf3 - Rf6 2. c4 - e6 3.
Rc3 - Bb4 4. g3 - 0-0 5. Bg2
- d5 6. Db3 - c5 7. 0-0 - Rc6
8. d3 - h6 9. e3 - He8 10. a3
— dxc4 11. dxc4 — Bxc3 12.
Dxc3 - e5 13. b4 - e4 14. Rd2
- De7 15. b5 - Re5 16. Rxe4 -
Rf3+ 17. Bxf3 Rxe4 18. Bxe4 -
Dxe4 19. f3 - De7 20. e4 - Be6
21. Be3 og samið jafntefli.
Atkvöld Hellis
Taflfélagið Hellir stendur fyrir
atkvöldi mánudaginn 18. septem-
ber. Tefldar verða 6 umferðir eft-
ir Monrad-kerfi. Fyrst eru tefldar
þijár hraðskákir og svo þijár at-
skákir, en þannig lýkur mótinu á
einu kvöldi. Teflt verður með hin-
um nýju Fischer/FIDE klukk-
um.
Teflt verður í Menningarmið-
stöðinni Gerðubergi og hefst taflið
kl. 20. Mótið er öllum opið.
Margeir Pétursson
3 72 v.
' Keppendur 111 111 1|1 4 5 811 7 s 9 10 11 1111 V
1 Hannes H Stefánsson >/2 1 1 /2 /2 /2 1 '/2 1 '/2 1 8
2 Helgi Ólafsson >/2 11! >/2 1 /2 ví- /2 1 1 /2 >/2 0 6/2
3 Jóhann Hjartarson 0 ’/2 /2 0 1 /2 1 ’/■ 1 1 V2 6'h
4 Friðrik Ólafsson 0 0 >/2 /2 1* /2 ‘/2 ‘/2 0 */< /2 4 V4
5 Sofia Polgar >/2 ‘/2 1 /2 >/2 0 1/2 '/2 1 0 1 6
6 Svetozar Gligoric i/2 J/2 0 0 /2 ÍÍlfll /2 "/2 ‘/2 /2 /2 /2 4/2
7 Margeir Pétursson >/2 >/2 '/2 >/2 1 ‘/2 1 1 1 ‘/2 ‘/2 7 Vi
8 Helgi Áss Grétarsson 0 0 0 í/2 /2 /2 0 ' "/2 0 1 ‘/2 3'A
9 Þröstur Þórhallsson '/2 0 >/2 1/2 >/2 /2 0 /2 111 0 0 l/2 3Vi
10 Bent Larsen 0 1/2 0 1 0 /2 0 1 1 !/- 0 4Vi
11 Vasilij Smyslov >/2 '/2 0 Ú2 1 >/2 >/2 0 1 /2 r ‘/2 5’/2
12 ]ón L. Árnason 0 1 /2 ‘/2 0 1/2 /2 '/2 >/2 1 >/2 111 5/2