Morgunblaðið - 11.11.1995, Qupperneq 14

14 LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1995
FRETTIR
MORGUNBLAÐIÐ
A
Foreldravaktin starfað í þrjú ár í Arbæ
Morgunblaðið/Júlíus
VAKTSVEIT foreldra á tali við unglinga í Árbæ, sem reyndust
vera nægilega gamlir til að mega vera úti við eftir klukkan 22.
Ársæll Már er annar frá hægri á myndinni.
„Starfið ber árangur“
FORSVARSMAÐUR foreldra-
vaktarinnar í Árbæ segir að
þriggja ára starf vaktarinnar hafi
„borið góðan árangur" og hann
telji ástæðu til að fleirum slíkum
samtökum verði hrint af stað ann-
ars staðar á höfuðborgarsvæðinu.
Hann hafi þegar veitt ráðgjöf til
foreldra í Kópavogi og Breiðholti
vegna samsvarandi samtaka þar.
Fyrir einum þremur árum tóku
nokkrir foreldrar í Árbæ sig sam-
an um að ganga um hverfið síðla
kvölds um helgar til að veita börn-
um og unglingum eftirlit og að-
hald. Foreldrar í tveimur hverf-
um í Kópavogi og einu í Breið-
holti hafa nú að sögn Ársæls Más
Gunnarssonar, forsvarsmanns
samtakanna, fylgt fordæmi Árbæ-
inga og sett foreldravakt á stofn.
Áður 70 unglingar
Ársæll segir að fyrir þremur
árum hafi venjan verið sú að um
70 manna hópur unglinga safnað-
ist saman á einum tilteknum stað
í hverfinu um helgar og storkaði
lögreglu þegar og ef hún ætlaði
að hafa afskipti af hópnum. Fjöldi
unglinga sem er á stjákli úti við
eftir lögleyfðan útivistartíma hafi
hins vcgar minnkað til muna, þótt
vandinn sé enn til staðar að ein-
hveiju Ieyti. „Við hittumst í skól-
anum, 8-15 foreldrar, um klukkan
23 og drekkum kaffi en höldum
siðan út á miðnætti eða hálftíma
fyrr og göngum um svæðið. Þegar
við sjáum hóp unglinga hinkrum
við spölkorn frá honum og ein-
göngu það að vera álengdar ber
árangur.
Hópar leystir upp
Ég hef tekið eftir því að u.þ.b.
15 foreldrar geta leyst upp 30
manna hóp unglinga með þessum
hætti á hálftima til klukkutíma,"
segir Ársæll. „Við höfum ekki
bein afskipti af krökkunum nema
að þeir séu í þannig ástandi að
slíkt sé uauðsynlegt vegna ölvun-
ar. eða sambærilegra þátta."
Hann segir ekki útilokað að
einhver hluti unglinga haldi með
strætisvögnum niður í miðbæ og
komi til baka með seinasta vagni
klukkan 3. Reynslan sé þó sú að
krakkarnir flýi foreldrana ekki
svo langt en haldi þess í stað heim
á leið þegar til foreldravaktarinn-
ar sést, enda viti þeir að fregnir
af útivist þeirra geta hæglega
borist þeirra eigin forráðamönn-
um til eyrna.
Samræma afstöðu til
veiða á úthafskarfa
ÍSLENDINGAR og Grænlending-
ar munu reyna að samræma af-
stöðu landanna á komandi árs-
fundi Norðaustur-Atlantshafsfisk-
veiðinefndarinnar (NEAFC) varð-
andi skynsamlega stjórnun veiða
úr úthafskarfastofninum, að sögn
Þorsteins Pálssonar sjávarútvegs-
ráðherra.
Paviaraq Heilmann sjávarút-
vegsráðherra Grænlands hefur
verið í opinberri heimsókn hér á
landi frá því á þriðjudag í boði
Þorsteins. Heimsótti hann sjávar-
útvegsfyrirtæki á Akureyri og
stofnanir í tengslum við sjávarút-
veg á höfuðborgarsvæðinu auk
þess að eiga viðræður við Þorstein
Pálsson. Á fundum sínum ræddu
ráðherrarnir ýmis hagsmunamá!
landanna á.sviði sjávarútvegs.
„Það var mikill fengur að Heil-
mann skyldi koma hingað til lands.
Við höfum lagt á það ríka áherslu
að auka samskiptin við Grænland.
Þau hafa verið góð undanfarin ár
og áratugi en þau hafa að okkar
mati ekki verið nógu mikil. Þess
vegna metum við það mikils að
grænlenski sjávarútvegsráðherr-
ann skuli koma hingað í þeim til-
gangi að styrkja efnislegt innihald
þessara samskipta," sagði Þor-
steinn Pálsson á blaðamannafundi
á fimmtudag.
„í þessum viðræðum urðum við
sammála um nokkur mikilvæg at-
riði. Þess er fyrst að geta að við
ræddum all ítarlega um ársfund
Norðaustur-Atlantshafsfiskveiði-
nefndarinnar (NEAFC) sem hald-
inn verður í London í næstu viku.
Island og Grænland eru strand-
þjóðir að úthafskarfastofninum og
þess vegna skiptir miklu hver nið-
urstaðan verður fyrir þessar þjóð-
ir. Við erum sammála um mikil-
vægi þess að fundin verði leið til
þess að koma á skynsamlegri
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
PAVIARAQ Heilmann (t.v.) og Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegs-
ráðherrar Grænlands og Islands, á blaðamannafundi.
stjórnun á stofninum og við urðum
sammála um að embættismenn
myndu vinna að því að fínna leiðir
til samstöðu milli Grænlands og
íslands og hafa náið samráð á
NEAFC-fundinum. Þannig tel ég
að við höfum lagt góðan grunn
að samstarfi á þessum vettvangi.
Það er auðvitað mikilvægt að
strandþjóðirnar geti staðið saman
þegar kemur að því að taka endan-
legar ákvarðanir."
Vinna að sameiginlegri
veiðistjórn
„Við ræddum líka sameiginlega
hagsmuni varðandi fiskistofna
sem eru sameiginlegir með lög-
sögu okkar og Grænlands og
reyndar einnig Færeyja. Þar er
fyrst og fremst um að ræða karfa
og grálúðu. Þar varð að samkomu-
lagi að við myndum boða til form-
legra embættismannafunda í þeim
tilgangi að koma á sameiginlegri
stjórn á þessum stofnum. Við
munum bjóða Færeyingum að
koma til þeirra viðræðna og ísland
mun hafa frumkvæði að slíkum
fundum," sagði Þorsteinn. Enn-
fremur var rætt um rækjuveiðar
á Grænlandssundi og ráðherrarnir L
urðu sammála um að auka sam- E
starf á sviði hafrannsókna og auka
upplýsingastreymi milli þjóðanna Ij
varðandi loðnuveiðar.
„Við ræddum einnig hvalamálin
og mikilvægi þess að styrkja Norð-
ur-Atlantshafssjávarspendýraráð-
ið (NAMMCO) í þeim tilgangi að
vinna að pólitískri viðurkenningu
á nauðsyn þess að nýta sjávar-
spendýr í þeim tilgangi að tryggja
jafnvægi í nýtingu auðlindanna," j|
sagði Þorsteinn að lokum.
Þakklátur |
Paviaraq Heilmann sagðist hafa
haft mikið gagn af íslandsheim-
sókninni og væri þakklátur fyrir
þann árangur sem náðst hefði í
viðræðunum hér. Lagði hann
áherslu á mikilvægi skynsamlegr-
ar nýtingar fiskistofna og fagnaði
möguleikum á samstarfi við ís-
iendinga varðandi fiskistofna þar
sem hagsmunir þjóðanna færu f
saman. |
Blindrafélagið leitar til ráðherra vegna nýja seðilsins
Banamaður móður kraf inn um bætur
Spuming um eitt
samfélag fyrir alla
BLINDRAFÉLAGIÐ hefur óskað
eftir fundi með viðskiptaráðherra
vegna útgáfu á nýjum 2.000 króna
seðlum en félagið beindi þeim til-
mælum til Seðlabankans þegar
ákveðið var að gefa seðilinn út að
hann yrði aðgreindur frá öðrum pen-
ingaseðlum í umferð með stærð og
lit. Helgi Hjörvar, framkvæmdastjóri
Blindrafélagsins, segir að þetta mál
snúist um það hvort hér eigi að vera
eitt samfélag fyrir alla.
Stefán Þórarinsson forstöðumað-
ur rekstrarsviðs Seðlabankans segir
að óeðlilegt hefði verið talið að 2.000
kr. seðillinn yrði hafður lengri en
peningaseðill með hærra verðgildi.
Seðillinn sé auk þess aðgreindur frá
öðrum seðlum með lit, upphleyptu
prenti, og stærri andlitsmynd á
framhlið.
Helgi Hjörvar segir að þegar
Seðlabankinn hóf útgáfu á þessari
seríu hefði hann strax ákveðið að
skýr litamunur yrði hafður á seðlun-
um og þeir hafðir mislangir og bank-
inn lagt töluvert á sig til að svo
mætti verða. 1.000 kr. seðill sé t.a.m.
lengri en 500 kr. seðilinn og blindur
maður geti því áttað sig á seðlunum
eftir stærð þeirra. Nýi 2.000 kr.
seðilinn sé hins vegar nákvæmlega
jafnlangur og 1.000 kr. seðilinn og
litamunurinn sé ekki afgerandi fyrir
sjónskerta. Helgi segir útgáfu 2.000
kr. seðilsins nú stefnubreytingu af
hálfu Seðlabankans. Félagið hafí
ko.mið á framfæri athugasemdum
áður en seðillinn var gefínn út en
þeim hafí ekki verið sinnt.
„Ég hef óskað eftir fundi með
viðskiptaráðherra og við munum
óska eftir upplýsingum um hvemig
hann hyggst taka á málinu. Það er
ófært að vera með seðlaútgáfu í
landinu sem ekki er ætluð öllum
landsmönnum. Hann er yfirmaður
Seðlabankans og hlýtur að geta tek-
ið á því þegar mönnum verður á
handvömm af þessu tagi. Þetta er
spurning um eitt samfélag fyrir
alla,“ segir Helgi.
Nýi 2.000 kr. seðillinn er með
blindraletri en Helgi segir það ekki
koma að gagni því það hverfi þegar
seðlarnir vöðlast og eru pressaðir í
seðlapressum í bönkunum.
Málið skoðað
gaumgæfilega
„Okkur þykir það mjög leitt að
Blindrafélagið skuli bregðast við
með þessum hætti. Það er rétt að
Helgi hafði samband við bankann í
júlí 1994, eða um það leyti sem
ákveðið var að gefa út 2.000 kr.
seðil. Þá lýsti hann yfír ánægju með
skilning Seðlabankans á málefnum
blindra og góðu samstarfi við félag-
ið. Þá óskaði hann jafnframt eftir
því að seðillinn yrði hafður 5 mm
lengri en 5.000 kr. seðillinn, sem er
155 mm á lengd. Við skoðuðum
málið gaumgæfílega og bárum það
undir sérfræðinga seðlaprentsmiðj-
unnar í Englandi og niðurstaðan
varð sú að ekki væri hægt að koma
til móts við þessar óskir á þeim for-
sendum að óeðlilegt væri að 2.000
kr. seðillinn yrði lengri en peninga-
seðill með hærra verðgildi. Jafn-
framt var okkur tjáð að þegar milli-
stærðum væri stungið inn í seðlaút-
gáfuna væri venjan sú að þær væru
yfirleitt hafðar jafnstórar og stærðin
fyrir neðan nýja seðilinn, í þessu til-
viki 1.000 kr. seðillinn," sagði Stefán
Þórarinsson.
Blindramerki á seðlinum
Hins vegar hefði verið reynt að
hafa litamuninn greinilegan Og það
sé gert á bakhlið seðilsins og með
mun stærri andlitsmynd á framhlið
en venja sé til. Blindramerki sé á
seðlinum, í þessu tilviki þríhyrning-
ur. Prentun- á tölustöfum sé upp-
hleypt, einnig þar sem verðgildið sé
sýnt í bókstöfum.
Dómur ómerktur
og málinu vísað
heim í hérað á ný
HÆSTIRÉTTUR hefur ómerkt
dóm héraðsdóms í máli þar sem
maður, sem varð ungri konu að
bana í Kópavogi árið 19.88, er
krafínn um bætur til 14 ára sonar
hennar. Hæstiréttur sagði slíka
annmarka á héraðsdóminum, að
ekki yrði hjá því komist að ómerkja
hann og vísa málinu heim í hérað
til munnlegs málflutnings og
dómsuppsögu að nýju.
Með dómi héraðsdóms árið 1993
voru drengnum dæmdar 740 þús-
und króna bætur með vöxtum frá
1988. Krafist hafði verið 2,8 millj-
óna króna. Málinu var áfrýjað til
að fá hnekkt þeirri niðurstöðu
héraðsdómara að frá kröfum beri
m.a. að draga 966 þúsund krónur
sem drengnum voru greiddar sem
dánarbætur samkvæmt kjara-
samningum opinberra starfs-
manna.
Sviptur framfæranda
Kröfur á hendur banamanni
móðurinnar, sém nú afplánar 14
ára fangelsi, byggjast á því að
með verknaðinum hafi hann svipt
drenginn framfæranda og valdið
röskun á stöðu hans og högum.
Drengurinn hefur átt við félagsleg
vandamál og hegðunarvandamál
að stríða sem rakin eru til áfalls-
ins sem hann varð fyrir er móðir
hans lést. Ýmislegt þykir benda
til að hann hafí að einhveiju leyti
orðið vitni að verknaðinum.
Ekki fjallað um
málskostnaðarkröfu
I dómi Hæstaréttar segir, að
málsaðilum hafi verið veitt gjaf-
sókn og gjafvöm í héraði. „Af
hálfu beggja var við rekstur máls-
ins þar krafist málskostnaðar eins
og málið væri ekki gjafsóknar- og
gjafvarnarmál, enda var það áskil-
ið í gjafsóknar- og gjafvarnarleyf-
um þeirra. í héraðsdómi er hins
vegar ekkert um þessar kröfur
Qallað. Er það slíkur annmarki á
dóminum, að eigi verður hjá því
komist að ómerkja hann og vísa
málinu heim í hérað til munnlegs
málflutnings og dómsuppsögu að
nýju. Eftir þessum málalokum er
rétt, að málskostnaður fyrir
Hæstarétti falli niður," segir í nið-
urstöðu Hæstaréttar.
1
I
I
(
I
1
I
t
1
I