Morgunblaðið - 11.11.1995, Blaðsíða 26

26
LAUGARDAGUR 11. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
O Karol Wojtyla, kallaður
Lolek, ásamt Emelfu móður sin-
nl, sem lést þegar hann var
átta ára. Karol átti systur sem
var látin áður en hann fæddist
og Edmund eldri bróðir hans dó
úr skarlatssótt. Karol eldri var
klæðskeri að mennt og gegndi
jafnframt herþjónustu. Var
hann sestur f helgan stein þeg-
ar kona hans lést og kom syni
sfnum einn til manns.
□ Wojtyla yngri gekk fyrst til
altaris nfu ára í heimabæ sfnum
Wadowice, skammt frá Kraká.
Bjuggu feðgamlr f tftilli stúdfó-
fbúð og ber kunnugum saman
um að Woytila eldri hafi verið
umhyggjusamur faðir. Einn
skólafélaga páfa minnist þess
að hafa komið að feðgunum
stuttu eftir lát móðurinnar að
lelka fótbolta innandyra með
bolta úr gömlum tuskum.
□ „Karol var afskaplega venju-
legur,“ segir vinur til langs tfma
á yngrí árum, „en guðræknfn
leyndi sér aldrei“. Helstu
áhugamálin vom, trúmál, ijóð-
og leiklist og er hermt eftir vin-
um páfa f æsku að hann hafi
haft umtalsverða leikhæfileika
og afar fagra rödd.
□ Páfi var mikill skfða- og fjall-
göngumaður á yngri árum.
„Hann lifði til hins ftrasta,“ seg-
ir einn vina hans en myndin er
tekin við Parthenon-hofið í
Aþenu árið 1946.
□ Karol Wojtyla lærði tii prests
að áeggjan föður sfns. Frami
hans innan kirkjunnar þótti
með eindæmum skjótur og
hann varð erkibiskup Krakár 43
ára gamall. Árið 1967, eða fjór-
um árum sfðar, var hann gerður
að kardinála. Kjör hans f emb-
ætti páfa í október 1978 þótti
með nokkuð óvæntum hætti.
Jóhannes Páll páfi I hafði að-
eins ríkt f 33 daga og Pótverj-
inn Jóhannes Páll II varð þvf
fyrstur til að rjúfa 450 ára hefð
fyrir ftölskum páfa.
□ Jóhannes Páll II hefur lagt
land undir fót 68 sinnum og
sker sig þvf talsvert úr hópí for-
vera sinna sem kusu að leiða
hjörð sfna f einangrun.
□ Páfa fylgir gjarnan þröngur
hópur dyggra fyfgis- og aðstoð-
armanna, sem flestir hverjir em
pólskir. Nánasti samstarfsmað-
ur hans er prelátinn Stanislaw
Dziwisz, 56 ára (til hægri við
páfa á myndinni) og segja má
að Dziwisz fylgi honum nánast
hvert fótmál. „Eðli starfsins
vegna fer ekki hjá þvf að páflnn
fari einfömm mikið til,“ segir
einn aðstoðarmanna hans.
Sjálfur hefur páfi komist þannig
að orði.“ Enginn þekkir mig
betur, að Drottni undanskild-
um.“
Fyrsti Gyifi i samtímanum
Páfí býr sig undir að
| 1 30 taka á móti fleiri heim-
sóknum. Þeim er yfirleitt sinnt
með fámennum fundum eða þá
að hann veitir áheyrn. Á miðviku-
dögum efnir hann hins vegar til
almennrar samkomu á Péturs-
torginu ef veður leyfir. Samkom-
an þótti heldur litlaus fyrir daga
Jóhannesar Páls 11 en þegar best
lætur koma allt að því 30.000
manns til að hlýða á boðskap
hans og söng.
TTJTTj; Páfi sest að stærstu
1máltíð dagsins ásamt
riturum sínum og helstu prelát-
um í borðstofu í híbýlum sínum.
Eldað er að ítölskum sið og boðið
upp á pasta, kjötrétti, gufusoðið
grænmeti, pólskt sætabrauð eða
ávexti og ost. Páfi er jafnan
djúpt sokkinn í samræður og fær
sér á stundum víngias með matn-
um en uppáhalds drykkurinn er
te. Að máltíð lokinni leggur hann
sig í hálftíma, samkvæmt læknis-
ráði. Siðan biðst hann fyrir og
veltir vöngum í þakgarði yfir hí-
býlum sínum og lætur að því
loknu fyrir berast á skrifstofu
sinni.
TTT! Páfi snæðir fábrotinn
1930 kvöldverð með helstu
samstarfsmönnum. Það sem eftir
lifir kvölds situr hann á skrif-
stofu sinni, undirbýr sig fyrir við-
talstíma næsta dags eða rifjar
upp þau tungumál sem hann talar
ekki reiprennandi. Hann hefur
njjög gott vald á ensku, spænsku,
frönsku, þýsku, ítölsku, latinu og
mörgum slavnesku málanna, auk
móðurmálsins. Hann er sagður
mikill lestrarhestur og taka
Dostojevskí, Tolstoj og Rilke,
fram yfir léttmetið. Klassísk tón-
list er í miklum metum og einnig
er hermt að hann sé ekki með
öllu andsnúinn léttri gerð
rokktónlistar. Fyrir kemur að
páfi horfir á kvikmyndir af
myndbandi og segir sagan að
honum hafi fallið Dansar við úlfa
vel í geð og að uppáhalds kvik-
myndin sé Gandhi.
til 24.00. Páfi gengur
22” til náða og lýkur degin-
um í bæn.
• Byggt lí Pcople.
GYLFI Þ. Gíslason, prófessor, fyrr-
um ráðherra og alþingismaður, er
fyrsti nútímamaðurinn sem ber
nafnið Gylfi, en síðan hafa fjölmargir
verið skírðir því nafni. Það var séra
Friðrik Friðriksson, sem skírði
Gylfa hinn 30. júní 1917, á fimmtugs-
afmæli fóður
hans, sem jafn-
framt hélt þá upp
á 25 ára stúdents-
afmæli auk þess
sem Vilhjálmur
elsti sonurinn var
stúdent. Foreldr-
ar Gylfa voru
Þórunn Pálsdótt-
ir og Þorsteinn
Gíslason ritstjóri
og skáld.
„Elsti sonur
foreldra minna var skírður Vilhjálm-
ur og eftir það fékk faðir minn þá
hugmynd að skíra öll böm sín göml-
um norrænum nöfnum. Sá næsti vár
skírður Ingi, þá kom dóttirin Nanna,
síöan Baldur og Freyi- og loks ég,
sem skírður var Gylfi. Ég bar þetta
nafn einn í mörg ár, en faðir minn
sótti nafnið í Eddu Snorra Sturlu-
sonai', sem hefst þannig: „Gylfi kon-
ungur réð þar löndum er nú heitir
Svílijóð."
Sá næsti sem skírður var Gylfí var
sonur Gunnars Sigurðssonar alþing-
ismanns frá Selárlæk, en faðir minn
og Gunnar voru góðir vinir. Síðan
hafa þeir komið koll af kolli og eru nú
orðnir fjölmargir svo sem sjá má í
símaskránni."
Gylfi kvaðst ekki minnast þess að
sér hefði nokkurn tíma verið strítt á
nafninu þegar hann var drengur.
Vísast hefur nafnið þótt fallegt enda
hefur það notið vaxandi vinsælda all-
ar götur frá því séra Friðrik skírði
Gylfa Þ. Gíslason.
Þornið í nafni Gylfa stendur fyrir
Þorsteinsson, en faðir hans, eins og
fleiri, nýtti sér.heimild, sem í gildi
var á þessum árum til að taka upp
ættarnafn, og valdi sér ættarnafnið
Gíslason. Síðan var nafnalögunum
breytt og felld niöur sú heimild sem
áður hafði veriöi gildi til að taka upp
ný ættarnöfn, og jafnframt ákveðið
að niðjar þeirra, sem það höfðu gert
mættu ekki nota þau. Þess vegna er
til dæmis Þorsteinn, sonur Gylfa,
Gylfason en ekki Gíslason.
Páfi rís úr rekkju. Inni
0530 í svefnherbergi hans er
einbreitt rúm, tveir bólstraðir
stólar og skrifborð og veggina
prýða pólskar helgimyndir. Hann
fer með bænir og hugleiðir í ein-
rúmi til sjö og þjónar þvínæst
fyrir altari í kapeliu sinni. At-
höfhina sækja íbúar Páfagarðs
og allt að 50 boðsgestir þegar
þannig ber undir.
Að messu lokinni heilsar hann
upp á gestina, sem margir hverjir
eru biskupar í tilskilinni Páfa-
garðsheimsókn, og situr fyrir á
myndum. Þvfnæst býður páfi
tignari gestum til morgunverðar
þar sem hann kýs að fá sér café
au lait og rúnstykki með sultu.
Að því búnu rennir hann yfir
ítölsku blöðin, þótt hann kjósi
fremur að að hitta stjórnmála-
' leiðtoga og preláta kirkjunnar að
máli til að fylgjast með.
Páfi dregur sig í hlé til
Oö°° þess að sinna andlegum
hugðarefnum. „Það er algerlega
bannað að trufla páfann á þess-
um tíma, sama hvert erindið er,“
segir innanbúðarmaður í Páfa-
garði. Yfirleitt situr hann við
skriftir og þess má geta að bók
hans frá 1994, Yfir þröskuld von-
ar, spurningar og svör um guð-
og siðfræði, seldist í fjórum millj-
ónum eintaka.
PÓLVERJINN Karol Wojtyla,
betur þekktur sem
hefur heimsótt 68 lönd í valdatíð
sinni, talar að minnsta kosti átta
tungumál, er ekki með öllu
andsnúinn rokktónlist, horfir
stundum á vídeó og á þací til að fá
sér vínglas í hádeginu. Árið 1992
var fjarlægt æxli úr ristli páfa,
1993 hrasaði hann í Páfagarði og
fór úr axlarliði, 1994 rann hann tU í
baðherbergi heima hjá sér og
braut lærlegg og skömmu síðar
þurfti að skipta um mjaðmarlið.
Vinstri hendin er líka farin að titra
örlítið sem leitt hefur til orðróms
þess efnis að páfi þjáist af Parkin-
sons-veiki og muni senn vikja. Því
vísar Páfagarður algerlega á bug.
3 Truman, Harry S.
Early life and career. Truman was the son
of a mule trader and farmer. His patemal fore-
bears were English and first came to America
in 1666. Truman attended schooi in Inde-
pendence, Mo. He completed high school in
Hvert var millinafti
Harry S. Truman?
MARGIR hafa velt því fyrir sér fyrir hvað S-ið í nafni Harry S.
Truman, fyiTum Bandaríkjaforseta, stendur. Menn geta endalaust
hugsað um það án þess að komast aö niðurstöðu, því sannleikurinn
er sá að það stendur ekki fyrir neitt. Þegar Harry Truman fór út í
pólitík þótti honum nafn sitt hljóma snubbótt og bætti því S-inu
viö, án þess að skýra það nánar. Og þannig þekkti heimurinn liann:
Harry S. Truman, forseti Bandaríkjanna.
b