Morgunblaðið - 28.08.1996, Blaðsíða 30

30 MIÐVIKUDAGUR 28. ÁGÚST 1996
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
BRYNHILDUR
STEINÞÓRSDÓTTIR
Brynhildur
Steinþórsdóttir
var fædd á Þing-
eyri við Dýrafjörð
9. desember 1913.
Hún andaðist í
Kaupmannahöfn 9.
júlí síðastliðinn.
Hún var frá frum-
bernsku kölluð
Stella og er það
nafn notað í minn-
ingarorðum um
hana. Foreldrar
hennar voru Ríkey
Sigurðardóttir f.
21. janúar 1885, d.
2. ágúst 1948 og Steinþór
Benjamínsson f. 30. júlí 1886,
d. 12. mars 1971. Systkini
hennar voru Elísabet Dýrleif
f. 25. júní 1915, d. 27. júní
1969 , Anna Bryndís f. 7. ág-
úst 1920, d. 14. desember 1966
og Birgir f. 6. júlí 1923. Hann
býr í Reykjavík.
Útför Brynhildar fór fram
frá Fossvogskapellu 7. ágúst.
Fyrstu kynni mín af Stellu voru
í minni fyrstu íslandsferð árið
1951. Nokkru seinna fylgdi hún
vinkonu sinni sem fór í heilaaðgerð
hjá hinum fræga dr. Busch til
Kaupmannahafnar og gisti hún hjá
íslenskri vinkonu minni. Aftur lá
leið hennar til Danmerkur árið
1952, þegar hún fór í sumarfrí
með mér og öðrum dönskum og
íslenskum vinum til Stokkhólms.
Ári síðar voru tengslin enn end-
„ urnýjuð þegar við fórum saman í
sumarfrí til Sviss og Austurríkis.
Stella var nú orðin það hrifín
af Danmörku að hún óskaði að
dvelja hér í nokkur ár. Hún flutti
til Kaupmannahafnar árið 1954,
fékk strax góða vinnu og lítið her-
bergi nálægt tjörnunum í Kaup-
mannahöfn. Stuttu síðar fékk hún
leigða litla 2ja herbergja íbúð, í
húsi foreldra minna á sama stiga-
palli og mín íbúð var á. Var hún
alla tíð afar ánægð með litlu íbúð-
ina sína og bjó hún þar til dauða-
dags. Stella kunni mjög vel við sig
í Danmörku og það hvarflaði aldr-
ei að henni að flytja aftur heim til
íslands.
Þegar Stella fluttist til Danmerk-
ur var hún 40 ára en var 82ja þeg-
ar hún andaðist í Kaupmannahöfn
9. júlí. Var hún því búsett rúman
helming ævi sinnar í Danmörku.
Þó að Stella kysi að flytjast frá
íslandi til Danmerkur á góðum aldri
var hún alla tíð sannur og góður
íslendingur og rækti áfram gott
samband við fjölskyldu sína og vini
á Islandi. Hún var dugleg að skrifa
heim og hennar fallega rithönd
gleymist ekki þeim sem
hún var í bréfasam-
bandi við. Hún fór oft
heim til Islands eftir
að hún fluttist til Dan-
merkur og tók þátt í
gleði og sorg með fjöl-
skyldu sinni heima á
íslandi, svo fór hún og
í venjulegar sumarleyf-
isferðir. Allir úr hennar
innsta fjölskylduhring
heimsóttu hana eir.nig,
margir oft, og gistu
þeir í litlu vinalegu
íbúðinni hennar. Svo
var einnig um marga
vini hennar heima á Islandi.
Á seinni árum sótti Stella sam-
komur 5 húsi Jóns Sigurðssonar
og eignaðist þar nýja íslenska vini
og kunningja.
Eftir að Stella settist að í Kaup-
mannahöfn fylgdist hún náið með
því sem var að gerast heima á Ís-
landi gegnum fjölskylduna og með
því að kaupa og lesa Morgunblaðið
á hveijum degi. Þetta stóð sam-
fellt í 37 ár en þá varð hún fyrir
þeirri þungu og bitru reynslu að
sjóninni hrakaði. Og eftir það gat
hún hvorki lesið né skrifað en gat
áfram bjargað sér innan húss og
utan. Þessu mikla áfalli tók hún
með miklu æðruleysi og hugarró.
Eftir þetta tók hún og fjölskylda
hennar heima á íslandi upp fast
símasamband annan hvern laugar-
dag og fékk hún þannig stöðugt
nýjar fréttir að heiman.
Eins og áður er komið fram
höfðum við Stella búið á sama
stigapalli í meira en fjóra áratugi
og var hún mér og fjölskyldu minni
góður nábúi og vinur. Aldrei mun
ég gleyma hvað hún var góð og
hjálpsöm við gamla fólkið í minni
fjölskyldu. Margar ánægjulegar
stundir áttum við í sumarhúsinu
mínu með góðum dönskum vinum.
Stella elskaði „kofann“ minn og
hjálpaði mér mikið við garðvinnu
og húsamálun. Við Stella fórum
saman í mörg dásamleg ferðalög
á bílnum mínu bæði innan Dan-
merkur og til annarra Evrópulanda
og þeirra er mér ljúft að minnast.
Eins og áður hefur komið fram fór
hún í margar heimsóknir til íslands
og í þeim flestum var eg ferðafé-
lagi hennar. í þessum Islandsferð-
um kynntist ég náið fjölskyldu
Stellu og ýmsum vinum og þróuð-
ust þessi kynni upp í vináttu sem
ég met mikils.
Stella eignaðist marga góða vini
í Danmörku og öðrum löndum.
Kom það í ljós þegar hún var kvödd
frá Sankti Lukas kirkjunni í Kaup-
mannahöfn að vináttan átti sér
engin landamæri því kveðjur bár-
t
Móðir okkar,
JÓNA F. AXFJÖRÐ,
iést á hjúkrunarheimilinu Eir í Reykjavík mánudaginn 26. ágúst.
Jaröarförin auglýst síðar.
Börn hinnar látnu.
t
Hjartkær faðir okkar,
GUÐBJARTUR GÍSLI
GUÐMUNDSSON
frá Króki,
Krummahólum 6,
Reykjavik,
andaðist mánudaginn 26. ágúst.
Magnús Guðbjartsson,
Ólöf Kristjana Guðbjartsdóttir,
Guðrún Guðbjartsdóttir.
ust frá vinum í Noregi og Svíþjóð
í norðri og Sviss í suðri.
Elsku Stella !
Við allir þínir dönsku vinir sökn-
um þín mjög. Við viljum heiðra
minningu þína og sendum fjöl-
skyldu þinni okkar innilegustu
samúðarkveðjur.
Edith Tranekjær Poulsen,
tannlæknir, Kaupmannahöfn.
Stella fæddist á Þingeyri og þar
undi hún sér vel við leik og störf
æsku- og unglingsáranna. Störfin
á sumrin voru tengd saltfiskverkun
en fljótlega upp úr fermingu lá
leið hennar til Reykjavíkur á vetr-
um í vist hjá hjónunum Carli og
Jóhönnu Proppé. Var hún marga
vetur hjá þeim hjónum.
Árið 1935 fékk Fríða Proppé
dóttir þeirra hjóna veitingu fyrir
lyfsöluleyfi á Akranesi og stofnaði
hún þá Akranessapótek. Var Stella
fyrsta afgreiðslustúlkan í apótek-
inu og vann hún þar í nokkur ár.
Var náin vinátta með Stellu og
Fríðu meðan báðar lifðu. Frá Akra-
nesi lá leið Stellu aftur til Reykja-
víkur þar sem hún vann í Ing-
ólfsapóteki og við afgreiðslustörf
í verslunum uns hún fluttist Dan-
merkur.
Stella kom inn í líf mitt þegar
móðir mín giftist Birgi bróður
hennar. Þá eignaðist ég stjúpföður
og allt í einu þijár fullorðnar
frænkur, 9 ára gömul. Þessar nýju
frænkur mínar, systurnar Anna
Bryndís, Didda og Stella voru í
mínum huga afskaplega góðar og
skemmtilegar manneskjur. Þær
voru hver annarri ljúfari og gam-
ansamari á sinn prúða hátt. Þær
tóku mér strax eins og ég væri
þeirra eigin bróðurdóttir og hefði
alla mína tíð verið í fjölskyldunni.
Hafði ég sérstaka ánægju af því
að hlusta á þær segja frá lífí sínu
og starfi, öllum ferðalögunum sem
þær fóru í og fólkinu sem þær
umgengust. Anna Bryndís bjó í
Bandaríkjunum, Didda vestur á
Þingeyri og í Reykjavík og Stella
í Kaupmannahöfn, svo það voru
hinar fjölbreytilegustu frásagnir
sem maður fékk að heyra. Nú eru
þær allar látnar en skildu eftir sig
hlýjar og góðar minningar.
Stella frænka settist að í Kaup-
mannahöfn er hún var að nálgast
fertugt. Undi hún hag sínum hið
besta þar og kaus frekar að heim-
sækja ættjörðina eins oft og hún
kom því við fremur en að flytjast
til íslands aftur.
Skömmu eftir komuna til Kaup-
mannahafnar, fékk hún leigða litla
tveggja herbergja íbúð í húsi for-
eldra Edith vinkonu sinnar. Þær
höfðu kynnst er Edith var á ferða-
lagi á íslandi fáum árum áður og
áttu sameiginlega vini hér heima
og einnig í Kaupmannahöfn. Vin-
áttuband þeirra styrktist með
hveiju árinu sem leið og sýndi það
sig í gegnum árin að vinátta þeirra
var hvorri um sig afar mikils virði.
Mat Stella Ijölskyldu Edith mikils
og reyndi að vera eldra fólkinu í
húsinu innan handar sem hægt
var.
Þær ferðuðust mikið um Evrópu
saman og flest árin var einhver
utanlandsferð í undirbúningi . Það
kom fyrir að íslenskir ættingjar
fóru með í þessar ferðir. Á milli
ferðalaga á sumrin dvaldi Stella
oft og tíðum í sumar húsi Edith á
Sjálandi og tók til hendi í garðinum
, rakaði og gróðursetti og gerði
ýmislegt fleira er til féll.
Þegar Stella kom heim til Islands
ferðaðist hún um landið sitt með
fjölskyldu sinni og dáðist alltaf að
því hvað landið væri fallegt og lofts-
lagið gott. Iðulega kom Edith með
henni og meiri Islandsvin er vart
hægt hugsa sér en hana.
Samband Stellu við fjölskylduna
var alla tíð mjög sterkt. Kært var
á milli þeirra systkina, Birgis og
hennar. Fjölmörg bréf bárust frá
henni og var hún fljót að svara
þeim bréfum sem hún fékk að
heiman. Hún hafði ákaflega fal-
lega rithönd og það sem var meira
um vert: henni skeikaði hvergi í
íslenskunni og var engan veginn
hægt að heyra á mæli hennar að
danska væri hennar daglega mál.
Fylgdist hún vel með hvað var að
gerast hjá ijölskyldunni og hafði
mikinn áhuga á velferð hennar.
Hún hafði einnig áhuga á hvað var
að gerast í íslensku þjóðlífi og
þótti miður að heyra og sjá allt
það neikvæða sem var að þróast
en gladdist jafnframt yfír framför-
um og jákvæðum atburðum sem
áttu sér stað.
En fyrir um það bil fimm árum
hættu bréfin frá henni að berast.
Hafði henni þá daprast svo sjón
að hún átti erfitt með að greina
smærri hluti. Lögðust þar með
bréfaskriftir af. Það var fleira sem
hún varð að leggja á hilluna. Hún
gat ekki lengur lesið blöðin sín á
hverjum degi, íslensk eða dönsk,
né heldur lesið þær bækur sem
hana langaði til. Hún átti mikið
af góðum bókum og las alla jafna
mikið. Hún komst ekki lengur allra
sinna ferða fylgdarlaust eða gat
sinnt öllum þeim daglegu verkum
sem hún innti af hendi fyrir sjálfa
sig og aðra. Utanlandsferðir aðrar
en heim til íslands voru ekki leng-
ur á dagskrá.
Þá var í hennar huga ekkert
annað hægt að gera en að laga
sig að breytingunum. Hún hélt
áfram að fara þær daglegu ferðir
sem hún var vön og þekkti, og
vonin var að stætisvagninn breytti
ekki um stoppistaði eða að miklar
götuframkvæmdir ættu sér stað á
leið hennar. Hún sinnti öllum þeim
verkum sem hún réð við og kunni.
Hún hóf í meira mælj að hlusta á
sjónvarp og útvarp. í stað bréfa-
skrifta tók hún upp reglulegt síma-
samband við flölskylduna heima á
Islandi.
Nokkru áður en sjónin fór að
gefa sig kenndi hún innvortis
verkja. Þrátt fyrir margar og ítar-
legar rannsóknir var sjúkdómurinn
ekki greindur fyrr en nokkrum
dögum áður en hún lést. Olli þetta
henni miklum áhyggjum og hafði
hún grunsemdir um að um illkynja
sjúkdóm væri að ræða sem og
var. Lagði hann hana að velli.
í febrúar sl. kom hún í sína síð-
ustu ferð til íslands. Hún var sjálfri
sér lík þá sem endranær. Það var
ekki hægt að sjá á henni að hún
ætti við erfið veikindi að stríða.
Hún kvartaði aldrei né lét vita um
kvalirnar sem hún fann fyrir og
hún kom þannig fram að ekki var
hægt að sjá annað en hún hefði
fulla sjón. Sem fyrr var sami áhug-
inn hjá henni fyrir fjölskyldumeðli-
munum , eldri sem yngri. Var hún
natin við yngsta fólkið og var hún
þeim afar kær frænka.
Síðustu árin kom í ljós hve dýr-
mætt það var fyrir Stellu að eiga
vináttu góðrar og vandaðrar mann-
eskju. Edith vinkona hennar studdi
hana og aðstoðaði við hvaðeina
sem hún var hjálparþurfi með.
Þegar Stella lagðist inn á spítala
í sumar þaðan sem hún átti ekki
afturkvæmt var Edith vakin og
sofin yfir yfir líðan hennar og
hjálpaði henni á allan hátt. Hún
var í stöðugu sambandi við Birgi
bróður hennar hér heima og upp-
lýsti hann um framvindu mála.
Nokkrum dögum fyrir andlát henn-
ar fór hann til Kaupmannahafnar
og var hjá systur sinni á sjúkrahús-
inu þar til yfir lauk.
Nú heyrast skemmtilegu frá-
sagnimar hennar Stellu ekki leng-
ur og glettnislegi hláturinn er
hljóðnaður. Myndir og minningar
um hana sem skjótast upp í hug-
ann ylja og verða sífellt dýrmæt-
ari. Hafi hún þö'kk fyrir góð kynni.
Blessuð sé minning Stellu frænku.
Ragnheiður Magnúsdóttir.
Þegar við systurnar vorum litlar
vaknaði alltaf sama spurningin að
vori, hvort Stella danska kæmi í
sumar. Stella frænka var afasystir
okkar og bjó mestan hluta ævi
sinnar í Kaupmannahöfn. Hún átti
góða vinkonu sem heitir Edith og
bjuggu þær í sama húsi á Friðriks-
bergi. Islandsferðir þeirra voru
margar og höfðu þær alltaf eitt-
hvað spennandi að færa tveimur
litlum systram. Stella hafði dálæti
á landinu sínu, sérstaklega Þing-
völlum, og voru ófáar ferðirnar
sem við fórum með fjölskyldunni
út fyrir bæjarmörkin. Þegar hún
kom því við ferðaðist hún til Þing-
eyrar að heimsækja æskuslóðirnar
og vini og ættingja og hafði hún
alltaf sérstaka ánægju af þeim
ferðum
Á jólunum fengum við gjafir frá
henni og fékk hver og einn sitt
jólakort frá henni sem hún hafði
skrifað eitthvað fallegt inn í. Voru
umslögin sérstaklega skreytt
handa okkur yngra fólkinu og í
dag finnst okkur við eiga fallegan
fjársjóð.
Minnisstæðar eru mér ferðir
mínar til Danmerkur þegar ég hitti
Stellu á hennar heimavelli. Vorið
’92 fór ég ásamt Steinunni vinkonu
minni í heimsókn. Voru þær vin-
konur þá staddar í sumarhúsi Ed-
ith í Hornbæk. Við ákváðum að
að skreppa þangað og þegar við
stigum út úr lestinni stóð Stella á
brautarpallinum og veitti okkur
hlýjar móttökur. Þennan blíðviðris-
dag ók Edith um með okkur og
skoðuðum við ýmislegt, borðuðum
góðan mat og enduðum í sumar-
húsinu þar sem við fengum ný og
fersk jarðarber með ijóma. Var
þetta sem oftar einstaklega
ánægjulegur dagur með þeim
Sumarhúsið var skemmtilegt
með grónum og vel hirtum garði
og voru eldiviðarstaflarnir til
marks um atorku Stellu sem um
vorið hafði tekið sig til og sagað
heilu viðarbútana niður.
Ári síðar hófum við mæðgur
Evrópuferð okkar á því að heim-
sækja Stellu. Hún tók að vanda á
móti okkur á sinn hlýlega og glað-
væra hátt og áttum við afar
skemmtilegar stundir með henni.
Eg á margar góðar og fallegar
minningar um Stellu. Þrátt fyrir
erfið veikindi síðustu árin átti hún
alltaf til næga kímni til að létta
okkur hinum lundina. Bar hún sig
alltaf svo vel að það var ekki á
henni að sjá að sjónin væri farin
að daprast og innvortis kvalir háðu
henni. En hún varð að láta undan
og er hennar sárt saknað.
Blessuð sé minning Stellu
frænku.
Anna Bryndís Oskarsdóttir.
Elsku Stella frænka!
Nú kemur þú ekki oftar til Is-
lands að heimsækja okkur því þú
ert farin í svo langt ferðalag, alla
leið til himna. Ég hlakkaði alltaf
til að þú kæmir í heimsókn til okk-
ar því það var svo gaman að tala
við þig. Þú hafðir alltaf áhuga á
því sem ég var að gera og hlóst
svo oft, líka þegar ég gerði eitt-
hvað sem ég átti alls ekki að gera.
Þér fannst svo gaman að sjá hvern-
ig ég var klædd og það fannst mér
skemmtilegt því ég vil alltaf vera
svo fín. Þú varst örugglega eina
manneskjan sem ég þekkti sem
fannst allt í lagi að ég væri klædd
í bleikt frá toppi til táar alla daga.
Þegar ég hitti þig fyrst var ég
svo lítil að ég man ekki hvenær
það var en mér er búið að þykja
vænt um þig lengi. Þú varst svo
góð og hlý og talaðir svo blíðlega
við mig og það var alltaf bros í
hlýju, fallegu augunum þínum. En
þó að ég sjái þig ekki oftar held
ég að þú sjáir núna allt og heyrir
hvað ég er að gera heima hjá mér,
í leikskólanum og annars staðar.
Þegar Arna Rín systir mín og
Alexander Berg frændi minn eru
orðin stærri ætla ég að sýna þeim
myndir af þér og segja þeim frá
þér á minn hátt og veit ég að þér
mun líka það vel.
Þakka þér fyrir allar skemmti-
legu stundirnar sem við áttum
saman.
Hafðu það gott
Þín,
Ylfa Rakel.