Morgunblaðið - 13.05.1997, Qupperneq 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 13. MAÍ 1997
FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þorsteinn Pálsson qjávarútvegsráðherra & aðalfundi SÍF
ÞESSU heirasins besta kvótakerfi okkar verður í sívaxandi mæli að stjórna með
dómum og opinberum hýðingum á æðsta strumpi . . .
MIBVIKUDAGINN 14. MAÍ (áskriílartónleikar)
0G FIMMTUDAGINN 15. MAÍ KL. 20.00
hijómsveitarstjóri og einleikari
Wayne Marshall KimCriswell
Einisskrú
George Gershwin: Kúbanskur forleikur |
George Gershwin: Rhapsody in blue g
Aron Copland: RODEO 1
Leonard Bernstein: Diverlimento 'í
Rodger & Hort: Tónlist úr þekktum söngleikjum
SINFÓNÍUHLJÓMSVEIT ÍSLANDS(i)
Háskólabíói við Hagatorg, sfhni 562 2255
MIÐASALA Á SKRIFSTOFU HLJÓMSVEITARINNAR OG VIÐ INNGANGINN
Morgunblaðið/PPJ
Fomgripur
í feijuflugi
GÖMUL tvíþekja af gerðinni
Beechcraft D.17S Staggerwing
hafði viðdvöl á Reykjavíkurflug-
velli í liðinni viku. Flugvélin, sem
kom hingað frá Sumburgh á
Hjaltlandseyjum, var á leiðinni
frá Þýskalandi til Bandaríkjanna.
Héðan hélt vélin áfram á föstu-
daginn til Syðri-Straumfjarðar á
Grænlandi.
Beech 17 Staggerwing-flugvél-
ar voru framleiddar á árunum
1934 til 1945. Þegar þær komu
fyrst fram voru þessar fjögurra
sæta flugvélar taldar hraðfleyg-
ari en almennt gerðist enda knún-
ar stórum og miklum 450 ha.
stjörnuhreyfli, sem þarf sinn
skammt af eldsneyti, eða um 90
lítra á klukkustund. Þægindi fyrir
farþega voru mun meiri í þessari
flugvél en áður þekktist og urðu
þær brátt vinsælar meðal efna-
manna og viðskiptajöfra vestan
hafs á fjórða tug aldarinnar.
Þrátt fyrir háan aldur eru þess-
ar gömlu tvíþekjur afar eftirsótt-
ar af flugáhugamönnum og er
verðlag þeirra samkvæmt því.
Sðluverð vélar eins og hér var á
ferðinni er nú um tvö hundruð
og fimmtíu þúsund bandarikjadal-
ir, eða tæplega átján milljónir ís-
lenskar kr., og hefur verðlag
þeirra nánast tvöfaldast á sl. fimm
árum sökum mikillar eftirspum-
ar.
Slóvenar vilja ganga í IMATO
Zoran Thaler
Aukið öryg-gi í Suð-
austur-Evrópu
Leiðtogar nato
munu á fundi í
Madrid í júlí
ákveða hvort nýfrjálsum
ríkjum í álfunni verði boð-
in aðild og er gert ráð
fyrir að í fyrstu umferð
muni aðeins Pólland,
Tékkland og Ungveija-
land fá slíkt boð.
Slóvenar hafa á hinn
bóginn verið lagnir við að
vingast við ýmsar þjóðir
NATO, einkum Banda-
ríkjamenn og haft mikla
samvinnu við ráðamenn
þeirra. Bandaríkjaþing
hefur samþykkt að Sló-
venía eigi að koma til
greina í fyrstu umferð.
Italir eru sama sinnis en
ný stjórn þar í landi hefur
samið um gömul ágrein-
ingsmál við Slóvena sem
virtust um hríð ætla að verða tor-
leyst. Talið er að varnarmálaráðu-
neytið bandaríska sé hlynnt aðild
Slóveníu, það telji hana myndu
auðvelda tengsl NATO við Ung-
veijaland og styrkja bandalagið.
- Hvernig tóku íslenskir ráða-
menn málaleitan þinni?
„Þeir tóku henni vel, ég varð
ekki fyrir vonbrigðum. Það er
ekkert leyndarmál að ég fór fram
á meira, virkan stuðning við um-
sóknina en við erum raunsæis-
menn og ég gerði ekki beinlínis
ráð fyrir að fá hann.
Slóvenía fullnægir þeim skil-
yrðum sem bandalagið hefur sett
fyrir inngöngu. Við fáum jákvæð
viðbrögð hjá mörgum þjóðum en
þær vilja sjá hvað setur áður én
þær taka ákvörðun. Við vitum
fullvel að þetta er flókið og við-
kvæmt mái en teljum að vegna
legu íslands eigi íslenskir ráða-
menn auðvelt með að leggja hlut-
lægt mat á aðildarumsókn okk-
ar.“
- Hvað með andstöðu Rússa?
„Rússar segja að stækkun til
austurs með inngöngu ríkja úr
Varsjárbandalaginu gamla sé
ógnun við hagsmuni þeirra. Við
vorum aldrei í Varsjárbandalag-
inu og bendum á að umsókn okk-
ar, sem búum langt frá Rússlandi
og höfum ekki neina slæma
reynslu af samskiptum við þá,
sýni að stækkun NATO sé hluti
þróunar í álfunni allri, ógni eng-
um.
Þetta er þróun sem við álítum
að sé meginhlutverk bandalags-
ins, þ.e. að stækka svæðið þar
sem öryggi, stöðugleiki og lýð-
ræði ríkja. Aðild okkar myndi
auka öryggi í Suðaustur-Evrópu,
Iíklega þeim hluta álfunnar þar
sem mest hætta er á ókyrrð. Einn-
ig vonum við að þau rök að gæta
verði nokkurs jafnvæg- ----------
is milli eflingar NATO Reynum að
í norðri og suðri fái forðast mis-
ákyeðiðvægi. tök annarra
Loks vil ég nefna
sálfræðilegu ástæð-
una. Aðild myndi fyrir okkur
► Utanríkisráðherra Slóven-
íu, Zoran Thaler, er 35 ára
gamall, hlaut menntun í stjórn-
málafræði, félagsfræði og
fjölmiðlun við háskólann í
Ljubljana, er kvæntur og á
eina dóttur. Hann er liðsmaður
flokksins Fijálslynt lýðræði,
var kosinn fyrst á þing 1990,
gegndi stöðu utanríkisráð-
herra 1995-1996 og tók á ný
við embættinu er ný ríkisstjórn
var mynduð í febrúar.
ísland viðurkenndi sjálf-
stæði Slóvena 1991 þegar þeir
yfirgáfu sambandsríkið Júgó-
slavíu. Thaler kom hingað í
vinnuheimsókn í liðinni viku
og ræddi við íslenska ráða-
menn en Slóvenar vijja fá aðild
að Atlantshafsbandalaginu,
NATO.
félagana í Júgóslavíu sem var?
„Við eigum ágæt samskipti við
Króatíu, Bosníu og Makedóníu en
ekki við Serbíu. Við höfum árang-
urslaust boðið stjóminni í Belgrad
að skiptast á sendiherrum. Serbar
neita að semja um óútkljáð mál
í kjölfar sundrungar sambands-
ríkisins, skiptingu eigna og
skuida. Serbar segja að þeir einir
séu arftakar sambandsríkisins og
vilja því ekki semja.
Hér er um miklar fjárhæðir að
ræða, húseignir meira en 100
sendiráða, einnig milljarðar doll-
ara í hergögnum, gjaldeyrisreikn-
ingum og gullforða. Við Slóvenar
vorum 8% íbúanna en greiddum
25% af ríkisútgjöldunum.
Þessi deila getur grafið undan
stöðugleika á svæðinu og við höll-
umst æ meira að því að útkljá
beri málið fyrir alþjóðadómstóli.“
- Efnahagur ykkar er blómleg-
--------- ur en Evrópusamband-
ið (ESB), sem þið hafið
sótt um aðild að, er
óánægt með takmark-
anir á erlendum fjár-
festingum. Hvernig út-
merkja að ástand mála væri aftur
orðið eðlilegt, við værum aftur
hluti af heimi Evrópu- og Amer-
íkumanna. Hefðir okkar tengjast
keisaradæmi Habsborgara en þau
bönd voru slitin í rúm 70 ár.“
- Hverjir ættu að fá aðild núna?
„Við álítum að skilyrðin sem
sett voru fyrir aðild ættu að vera
fullnægjandi takmarkanir á fjöld-
ann. Þau eru einföld og tiltölulega
auðvelt að ganga úr skugga um
að þeim sé hlítt en auðvitað er
hlutlægni nú ekki endilega helsta
einkenni stjómmála. Við vitum
að samskipti stórveldanna skipta
miklu í þessu sambandi."
- Hvernig er sambúð ykkar við
skýrir þú þessa stefnu?
„Það er rétt en ástæðan er
andstaða almennings sem óttast
yfirráð útlendinga, lýðskrumarar
misnota sér þessar tilfinningar.
Hins vegar reynum við að forðast
mistök annarra, t.d. Ungveija.
Hjá þeim hrundu heilar atvinnu-
greinar vegna þess að erlendir
aðilar keyptu helstu fyrirtækin
og lokuðu síðan. Þetta gerðu þeir
aðeins til að ná undir sig mark-
aðnum.
Við höfum einnig farið varlegar
í einkavæðingu, sem nú er að
mestu lokið. Við vorum alltaf
nokkrum árum á eftir hinum en
fylgdumst vel með því hvemig til
tókst í hinum nýfrjálsu ríkjunum."