Morgunblaðið - 13.05.1997, Qupperneq 35

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 13. MAÍ 1997 35
AÐSENDAR GREINAR
í MORGUNBLAÐ-
INU hinn 10. maí ger-
ir Björn Bjarnason
menntamálaráðherra
að umtalsefni frásögn
blaðsins 8. maí af
fundi um sjálfstæði
Háskóla íslands og
þau orð sem þar voru
eftir mér höfð. Með
fyrirvara um að rétt
sé eftir mér haft, leið-
ir ráðherra að því get-
um að ég hafi talað
gegn betri vitund á
fundinum. Mér sárna
þessi ummæli því að
ég taldi mig hafa í
minni framsögu lagt
sérstaka áherslu á að skýra mála-
vexti með sanngjörnum hætti og
þá jafnt sjónarmið ráðherra sem
sjónarmið Háskólans. Um það
ættu m.a. þeir alþingismenn sem
fundinn sátu að geta vitnað. Frá-
sögn blaðamanns er mjög stutt
og með öðrum áherslum en ég
hefði kosið. Hún getur því gefið
villandi mynd af því sem sagt
var. Hér vil ég árétta það sem ég
tel að hafi verið meginatriði í
minni framsögu um tvö helstu
ágreiningsefnin, skipun rektors
og áform um breytt háskólaráð.
Um skipun rektors
Því var rækilega
lýst í minni framsögu
að samkvæmt frum-
varpinu verður svig-
rúm til að fram geti
farið kjör innan Há-
skólans um þá sem
sækja um rektors-
starfið, háskólaráð til-
nefni þann sem kjörinn
er og þann einan geti
ráðherra __ skipað í
starfið. Ágreiningur-
inn stendur ekki um
það hver verður valinn
í starfið heldur réttar-
stöðu rektors. Rektor-
ar Háskóla íslands hafa ætíð verið
kjörnir oddvitar háskólasamfélags-
ins en þeir hafa aldrei verið skipað-
ir í embætti rektors. Sama mun
gilda um rektora háskóla í Dan-
mörku og Noregi en í Svíþjóð eru
þeir kjömir og 'síðan skipaðir af
ríkisstjóm. í frumvarpinu er gert
ráð fyrir að rektor verði skipaður
embættismaður í anda nýrra
starfsmannalaga en samkvæmt
38. gr. þeirra setur ráðherra for-
stöðumanni stofnunar erindisbréf.
Það telur háskólaráð vera skerð-
ingu á sjálfstæði Háskólans. Starf-
Hér vil ég árétta það
sem ég tel að hafi verið
meginatriði í minni
framsögu, segir Svein-
björn Bjömsson, um
tvö helstu ágreinings-
efnin, skipun rektors og
áform um breytt há-
skólaráð.
semin sé betur tryggð með þeim
hætti sem verið hefur frá upphafi
og reynst hefur vel. Engin þörf sé
á því að rektor verði embættismað-
ur. Ábyrga stjórnun rektors megi
hæglega tryggja með samningum
sem ráðherra gerir við Háskólann
um markmið hans og verkefni.
Um breytt háskólaráð
Þess var getið í framsögu minni
að hugmynd um breytt háskólaráð
í frumvarpinu væri Háskólanum
kunnugleg þar sem hún er ættuð
úr áliti Þróunarnefndar Háskólans.
Frumvarpið gengur þó að því leyti
lengra að deildarforsetar eru úti-
lokaðir frá setu í hinu nýja háskóla-
ráði. Háskólinn er að ræða breyt-
ingar á háskólaráði en þeirri um-
ræðu er ekki lokið. Einn megin-
kostur núverandi háskólaráðs er
að þar koma saman allir deildarfor-
setar sem oddvitar faggreina, og
fulltrúar stúdenta og kennara.
Gagnrýnt er að þar skuli ekki eiga
sæti fulltrúar hjúkrunarfræði,
lyfjafræði og sjúkraþjálfunar né
fulltrúar annarra starfsmanna en
kennara. Einnig eru hugmyndir
um fulltrúa þjóðlífs líkt og frum-
varpið áformar og fulltrúa Holl-
vinasamtaka. Markmið þessara
breytinga væri að gera háskólaráð
að betri vettvangi til umræðu um
málefni Háskólans sem heildar,
mörkunar stefnu hans og töku
ákvarðana um stærstu drætti í
starfseminni. Háskólaráðið færi
með æðsta ákvörðunarvald líkt og
deildarfundur fer með æðsta
ákvörðunarvald í deildum Háskól-
ans. Hins vegar er ljóst að þetta
ráð mundi ekki henta til skilvirkrar
stjórnunar í dagsins önn. Þar yrði
að koma til minni framkvæmda-
stjórn, hugsanlega færri en 10
manna. Þá stjórn mundi Háskólinn
væntanlega vilja velja úr hinu
stærra ráði líkt og framkvæmda-
stjórn deilda (deildarráð) er valin
úr hópi þeirra sem rétt hafa til
setu á deildarfundum.
Megingagnrýni Háskólans á hug-
mynd frumvarpsins um breytt há-
skólaráð er að skorið verði á tengsl
deilda og háskólaráðs og hætta
verði á togstreitu milli þeirra og
ráðsins. Rök um að deildarforsetar
verði vanhæfir til setu í háskóla-
ráði vegna starfa sinna í deildum
Ráðherra og
sjálfstæði Háskólans
Sveinbjöm
Björnsson
„Nýja launakerfið“ er algert gabb!
Kolbrún _ Sólveig
Baldursdóttir Ásgrímsdóttir
EFTIR sex mánaða
karp við samninga-
nefnd ríkisins um
„nýja launakerfið" er
samninganefnd sál-
fræðinga nú að fullu
ljóst að launakerfið
sem um ræðir er í raun
plat. Sjálft innihald
þessa launakerfis,
kostir þess og gallar,
er þó ekki umtalsefni
hér heldur sá jarðveg-
ur sem það mun verða
gróðursett í. Samn-
inganefnd ríkisins hef-
ur ítrekað fullyrt að
hið nýja launakerfi
bjóði upp á launa-
hækkanir og ólíka möguleika til
bættra kjara. Stefna ríkisins er að
víkja frá miðstýrðum samningi og
knýja á um að dreifstýrður samn-
ingur taki gildi. í því felst að launa-
röðun starfsmanns og möguleikar
hans til símenntunar auk annarra
þátta, sem áður var gjaman samið
um við samingaborðið, eiga nú sam-
kvæmt hinu nýja launakerfi að
ákvarðast inni á stofnunum ríkisins.
í samningaviðræðum við ríkið
hafa sálfræðingar hins vegar ítrek-
að bent á að sökum fjársveltis hafa
ýmsar ríkisstofnanir ekki tök á að
greiða laun samkvæmt þessu nýja
Hvemig getur samn-
inganefnd ríkisins full-
yrt að launakerfíð feli í
sér launahækkanir,
spyrja Kolbrún Bald-
ursdóttir og Sólveig
Asgrímsdóttir, ef
stofnanir ríkisins hafa
ekkert ijárhagslegt
svigrúm til hækkana?
launakerfí. í heimsókn sálfræðinga
til einnar af stærstu ríkisstofnunum
sem hafa sálfræðinga á launaskrá
var það staðfest af yfírmönnum
hennar að ekki væri um að ræða
kjarabætur af neinu tagi nema að
til kæmi aukinn fjárstyrkur frá rík-
inu. En sá fjárstyrkur er hvergi í
augsýn og því engan veginn tryggð-
ur. Hvemig getur samninganefnd
ríkisins boðið félögum upp á launa-
kerfi sem þeir fullyrða að feli í sér
launahækkanir á meðan stofnanir
ríkisins staðfesta á sama tíma að
þær hafí ekki íjárhagslegt svigrúm
til þess að veita einum einasta
starfsmanni launahækkun?
Ljóst er að fjármálaráðuneytið
hefur ekki unnið sína heimavinnu.
Hið nýja launakerfí eins og það
er sett fram er í engu samræmi
við fjárhagslegan raunveruleika
ríkisstofnana. Reynt er að lokka
félög til undirskriftar, þau sann-
færð um að um verulegar kjara-
bætur sé að ræða en þegar farið
er til yfirmanna ríkisstofnana með
samningsdrögin undir hendinni er
svarið: „Þetta er bara grín. Hér
eru ekki neinir peningar til!“
Höfundar eru sálfræðingar og
formaður og varaformaður
Stéttarfélags sálfræðinga á
íslandi.
telur Háskólinn lítilvægari en þau
rök að seta þeirra í háskólaráði sé
æskileg vegna yfirsýnar og
tengsla. Komi upp aðstæður van-
hæfis yrði lítill vandi að kalla til
varamann í stað þess sem vanhæf-
ur væri.
Lög um háskóla
Þrátt fyrir þá gagnrýni sem hér
hefur verið rakin vil ég árétta að
Háskólinn telur frumvarp til laga
um háskóla lofsvert frumkvæði
ráðherra og þar eru flest atriði til
bóta fyrir Háskóla íslands og aðra
skóla á háskólastigi. Háskólinn vill
því með heilum hug vinna að því
að samstaða náist um þetta frum-
varp í sumar svo að það geti orðið
að lögum á haustþingi. Jafnhliða
mun Háskólinn halda áfram mótun
sérlaga fyrir Háskóla Islands í
samráði við ráðherra. Til orða hef-
ur komið að það mundi draga úr
ótta Háskólans við áformuð lög
um háskóla ef ráðherra lýsti því
yfír hann mundi ekki láta þá lög-
gjöf binda hendur Háskólans við
aðra skipan en Háskólinn teldi sér
henta. Þeim orðum ráðherra mundi
ég hiklaust treysta. Ég vona að
það traust sé gagnkvæmt.
Höfundur er rektor Háskóla
íslands.
Stúdentamyndir
Passamyndir
PÉTUR PÉTURSSON
LJÓSMYNDASTÚDÍO
LAUGAVEGI 24 • SÍMl 552 0624
Hmmph!...fáránlegt ef
þú kaupir ekki
eitthvaö...tja, mér
dettur í hug... t.d.
TÖLVUII
Halló! Nonni?! ~
Feykigóð hugmynd þessi
lagerrýmingarsala...
...fáránlegt ef það selst
Tæknival
Skeifunni 17
108 Reykjavik
Sími 550 4000
Netfang:
mottakaötaeknival.is
Reykjavíkurvegi 64
220 Hafnarfiröi
Sími 550 4020
Netfang:
fjordurOtaeknival.Ís
lagerrýmingarsala
12.-16,maí
Tölvur, hugbúnaður, leikir, rekstrarvörur...
ATH! Takmarkað magn!
Geislaprentarar
frá kr.