Morgunblaðið - 23.09.1997, Qupperneq 1

104 SIÐUR B/C
STOFNAÐ 1913
215. TBL. 85. ÁRG. ÞRIÐJUDAGUR 23. SEPTEMBER 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Flokkur fyrrverandi kommúnista tapar í kosningum í Póilandi
Samstaða stefnir að því
að mynda nýja stjórn
Varsjá. Reuter.
KOSNINGABANDALAG Samstöðu (AWS)
var í gær líklegt til að komast til valda í Pól-
landi eftir að hafa borið sigurorð af erki-
fjanda sínum, Lýðræðislega vinstrabanda-
laginu (SLD), flokki fyrrverandi kommún-
ista, í þingkosningum á sunnudag.
Samkvæmt kosningaspám, sem byggðar
voru á tölum frá 1.000 kjörstöðum, fékk
AWS 33,8% atkvæðanna en Lýðræðislega
vinstrabandalagið aðeins 26,8%. Frjálslynd-
ur flokkur, Frelsissambandið, sem á rætur
að rekja til verkalýðssamtakanna Samstöðu
eins og AWS, varð þriðji stærsti flokkurinn
með 13,4% og afstaða hans ræður úrslitum
um hvernig samsteypustjóm verður mynduð
eftir kosningamar.
Agreiningur í
efnahagsmálum
Forystumenn AWS, sem er bandalag 40
hægriflokka, sögðust ætla að hefja stjómar-
myndunarviðræður við Frelsissambandið
síðar í vikunni. Stjórnarmyndunin gæti þó
reynst erfið þar sem AWS tortryggir frjáls-
lynd viðhorf Frelsissambandsins í efnahags-
málum.
Lýðræðislega vinstrabandalagið vonast til
þess að geta notfært sér þessa tortryggni og
ætlar að reyna að fá Frelsissambandið til
samstarfs við sig með því að bjóða leiðtoga
flokksins, Leszek Balcerowicz, fyrrverandi
fj ármálaráðherra, forsætisráðherraembætt-
ið.
Talsmaður Aleksanders Kwasniewskis
forseta, sem er fyrrverandi kommúnisti,
sagði í gær að hann vildi að leiðtogi Frelsis-
sambandsins yrði næsti forsætisráðherra.
■ Frelsissambandið/22
Reuter
KAZIMIERZ Dabrowki, atvinnulaus
verkamaður, les um sigur kosningabanda-
Iags Samstöðu í Gazeta Wyborcza, stærsta
dagblaðinu í Póllandi.

Sjukdómsfaraldur f Evrópu fyrir árþúsundum
Stökkbreytt
gen ver
gegn alnæmi
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
ERFÐABREYTINGAR í Norð-
ur-Evrópubúum í kjölfar sjúk-
dómsfai-aldurs, sem svipaði til
alnæmis, gætu verið skýringin á
því hvers vegna þeir virðast
smitast síður af HlV-veiru og
ganga lengur með hana en aðrir
án þess að veikjast. Fyrir
nokkrum árum var enn umdeilt
hvort erfðabreytingar væru
skýringin á ólíkri útbreiðslu al-
næmis en nú er það talið senni-
legt. Haraldur Briem smitsjúk-
dómafræðingur sagði í samtali
við Morgunblaðið, að umrædd
erfðabreyting væri fólgin í því,
að það vantaði svokallaða viðbót-
arlykla á yfirborði blóðfrumna
en þá nýtti alnæmisveiran sér til
að komast inn í frumuna.
Rannsóknir á þeim, sem
ganga lengi með HlV-veiruna án
þess að veikjast, og ólík út-
breiðsla alnæmis hafa leitt vís-
indamenn á þá slóð, að það séu
stökkbreytingar í ákveðnu geni,
sem hafi þessi áhrif. Þeir, sem
eru með stökkbreytt genapar,
virðast ekki fá alnæmi og þeir,
sem hafa annað genið stökk-
breytt, veikjast síðar þótt þeir
smitist.
Allt að 30% með
stökkbreytt gen
I grein í bandaríska tímaritinu
Science kemur fram, að vísinda-
mennirnir áætla, að 20-25%
Bandaríkjamanna hafi a.m.k.
eitt stökkbreytt gen og rann-
sóknir á Norðurlöndum benda
til, að þar sé hlutfallið um 30%.
Erfðabreytingamar sýni, að
náttúran hafi fundið lækningu,
sem virki án aukaverkana. Ef
vísindamönnum takist að rekja
þessar breytingar og skilja þær
verði kannski hægt að þróa
lækningar gegn alnæmi og
hindra að HlV-veiran valdi
sjúkdómnum.
I Svenska Dagbladet segir
Stephan O’Brien, yfirmaður
rannsóknarhóps um alnæmi og
gen hjá bandarísku krabba-
meinsstofnuninni, að algengara
sé meðal noirænna þjóða en
annarra, að bæði genin eða
genaparið sé stökkbreytt eða
líklega 1,5% en um 1% meðal
Bandaríkjamanna. Skýringin sé
sú, að fyrir um 4.300 árum hafi
sjúkdómur líkur alnæmi gengið
yfir álfuna. Þeir, sem báru með
sér þessi breyttu gen, stóðust
hann betur en hinir og þannig
jókst tíðni breytingarinnar með-
al afkomendanna. Stökkbreyt-
ingin er ekki fyrir hendi meðal
Asíu- og Afríkuþjóða.
Kann að
hægja á smiti
Haraldur Briem sagði að rúmt
ár væri síðan kenningar hefðu
komið fram um það að þeir, sem
vantaði viðbótarlykil eða -lykla á
yfirborði blóðfrumna, smituðust
og sýktust síður en aðrir af al-
næmi. Sagði hann að ýmislegt
hefði þó komið fram sem benti
til að ekki væri um fullkomna
vörn að ræða, jafnvel þótt báða
lyklana vantaði, en hugsanlegt
væri að smitið væri eitthvað
hægara.
Reuter
ÝMIS borgaraleg samtök efndu til mótniælafundar í Kuala Lumpur, höfuðborg Maiasíu, í gær og kröfðust
þess að allt væri gert sem unnt væri til að slökkva eldana í Indónesíu.
Skógareldarnir í Suðaustur-Asíu
Reykjarkófið
hylur stór svæði
Singapore. Reuter.
SERFRÆÐINGAR í umhverfis-
málum sögðu í gær að búast mætti
við vaxandi mótmælum almennings
víða í Suðaustur-Asíu vegna hund-
raða eða þúsunda skógarelda sem
brunnið hafa í Indónesíu vikum
saman.
Liggur kæfandi reykjarmökkur
yfir landinu og einnig yfir Malasíu
og Singapore og er hann farinn að
hafa alvarleg áhrif á líf fólks í þess-
um löndum.
Efnt var til mótmæla í Malasíu í
gær vegna ástandsins og var þess
krafist að stjórnvöld þar og í
Indónesíu reyndu í alvöru að
slökkva eldana. Hafa heilbrigðisyf-
irvöld í löndunum þremur lýst yfir
neyðarástandi á sumum svæðum og
innanlandsflug til tveggja borga á
sunnanverðum Filippseyjum lagðist
niður í gær vegna kófsins.
Mengunin í Kuching, höfuðstað
Sarawak-héraðs í Malasíu, fór í gær
yfir 500 á sérstökum loftmengunar-
kvarða en þá er hún talin stór-
hættuleg. Reynir fólk að bera grím-
ur fyrir vitum sér til að draga úr
áhrifunum en á síðustu dögum hef-
ur þeim fjölgað mikið sem þjást af
sjúkdómum í öndunarfærum.
Eldarnir í Indónesíu geisa á um
100.000 hektara landi en talið er að
jarðeigendur og fýrirtæki £ timbur-
iðnaði hafi komið þeim flestum af
stað. Sagt er að þessi sömu stórfyr-
irtæki hafi síðan komið í veg fyrir
að ráðist væri gegn eldhafmu.
Clinton vill
semja við SÞ
Samcinuðu þjóðunum. Reuter.
BILL Clinton, forseti Bandaríkj-
anna, sagði í gær í ræðu er alls-
herjarþing Sameinuðu þjóðanna
kom saman, að Bandaríkjastjórn
ætlaði að greiða skuldir sínar við
samtökin en hvatti jafnframt til, að
framlag hennar til þeirra yrði
lækkað.
Clinton sagði, að Bandaríkja-
þing ynni að því að gera upp mest-
an hluta skuldarinnar, sem er um
107 milljarðar ísl. kr., en utanríkis-
málanefnd öldungadeildarinnar
undir forystu Jesse Helms hefur
samþykkt, að tveir þriðjungar
skuldarinnar verði greiddir en með
skilyrðum þó. Þau eru, að framlag
Bandaríkjanna til SÞ verði lækkað
úr 25% í 20%. Flest aðildarríki
samtakanna eru andvíg þessari
kröfu og krefjast þess, að Banda-
ríkin greiði sína skuld skilyrðis-
laust.