Morgunblaðið - 28.11.1997, Qupperneq 10

10 FÖSTUDAGUR 28. NÓVEMBER 1997
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Foreldrar veita stúlkum
betra aðhald en strákum
Hvernig líður börnunum í skólanum? Er munur
á líðan kynjanna? Gunnar Hersveinn skoðaði
nýja könnun Rannsóknastofnunar uppeldis- og
menntamála sem sýnir að stelpum gengur betur
í skólanum en strákum, en líður hins vegar verr
en þeim utan veggja hans.
ÞAÐ þarf að gæta að strákunum í
skólanum. Þeir ná ekki eins góðum
árangri og stelpumar, skynja ekki
mikilvægi námsins með sama hætti,
þeim semur ekki eins vel við kenn-
ara sína, er oftar vísað úr tíma og
þeim líður verr en stúlkum í skólan-
um, ályktaði Inga Dóra Sigfúsdóttir
á málþingi Karlanefndar Jafnréttis-
ráðs og menntamálaráðuneytis í
gær um stráka í skóla.
Inga Dóra sagði frá nýrri könnun
Rannsóknastofnunar uppeldis- og
menntamála á högum og líðan ís-
lenskra unglinga, en hún var lögð
fyrir tæplega átta þúsund nemend-
ur í efstu bekkjum allra grunnskóla
landsins síðastliðið vor.
Hún vill ekki draga skólann einan
til ábyrgðar og bendir á að lausnir
vandans liggi líka utan hans eða 1
umhverfinu sem unglingamir lifa
og hrærast í. Foreldrar virðast til
dæmis veita stúlkum meiri stuðning
og aga en piltum. „Mun hærra hlut-
fall stúlkna en drengja segist eiga
mjög auðvelt með að fá stuðning og
hlýju frá foreldmm sínum,“ segir
hún.
Hærra hlutfall stelpna en stráka
segja foreldra fylgjast með því hvar
þær séu á kvöldin og með hverjum.
Stelpunum era enn-
íremur sett skýrari
mörk um útivist en
drengjum. Foreldrar
þekkja svo í fleiri tilfell-
um vini dætra sinna en
sona og foreldra vin-
anna, samkvæmt könn-
un Rannsóknastofnun-
arinnar.
Ofbeldi er tíðara hjá
strákum, um 45%
þeirra hafa verið kýld
einu sinni eða oftar á 12
mánaða tímabili saman-
borið við 11% stelpna.
Tæplega 32% stelpna
viðurkenna að hafa
hrint öðram einu sinni
eða oftar síðustu 12 mánuði á móti
63% stráka.
Einmanakenndin á hinn bóginn
kvelur stúlkur fremur en drengi,
fjórðungur þeirra segist stundum
eða oft hafa verið einmana vikuna
áður en könnunin var gerð í saman-
burði við 13% stráka. Einnig sögð-
ust 30% stelpna oft eða stundum
hafa verið niðurdregn-
ar á móti 11% stráka.
Sjálfsmat þeirra var
einnig áberandi lægra
en drengja. Það er því
ekki jafnaðarmerki
milli þess að ganga vel
í skóla og að líða vel
utan hans.
Islenskir unglingar
fara seint í háttinn
Strákar virðast syfj-
aðri í skólanum en
stelpur, enda kemur í
Ijós í könnuninni sem
Inga Dóra sagði frá að
þeir fara seinna að sofa
en stelpumar. Henni
finnst reyndar athyglisvert hversu
seint íslenskir unglingar fara að
sofa. Rúmlega 25% stráka fara að
sofa klukkan eitt eða seinna og ríf-
lega 16% stelpna og segist meira en
helmingur stráka og liðlega 42%
stelpna fara þreytt í skólann fjóram
sinnum eða oftar í viku.
Svefnleysi getur skapað pirring
Inga Dóra
Sigfúsdóttir
Klukkan hvað ferð þú
venjulega að sofa
á virkum |opiltar
dögum? Smstúlkur
■ :^47,5hHI
a| •« 43,6
40,1 ■
% ■
Um ellefu Umhálftólf Umhálfeitt
eða fyrr eða tólf eða seinna
sem birtist í því að drengjum semur
verr við kennara sína en stúlkum og
að 37% þeirra var vísað úr skóla-
stofu eða vora send til skólastjóra á
síðustu 12 mánuðum þegar könnun-
in var gerð, borið saman við 13%
stelpna. Ríflega 6% stráka voru svo
rekin úr skóla en innan við 2%
stelpna á sama tímabili.
Inga Dóra Sigfúsdóttir, sem er
deildarstjóri Rannsóknastofnunar-
innar, leggur áherslu á að lausnir á
ofangreindum vanda byggist á góð-
um rannsóknum eins og þessari og
að markmiðið hljóti að felast í jöfn-
um tækifæram einstaklinga í sam-
félaginu.
Morgunblaðið/Albert Kemp
TAMARA Kanaeva, yfirlæknir sjúkraheim-
ilisins, tekur við formlegu gjafabréfi úr
hendi Arthurs Farestveit.
NOKKUR barnanna á heimiiinu eru fóta- og
handalaus vegna kjarnorkuslyssins í
Tsjernobyl, einn þeirra er þessi litli drengur
sem situr í nýjum stól frá Lionsfélögum.
Lionshreyfíngin á Norðurlöndum styður rússneskt barnaheimili
Börnin komin
í föt frá íslandi
Umboðs-
maður Al-
þingis sinn-
ir sveitar-
félögum
LÖG um breytt starfssvið umboðs-
manns Alþingis sem fela í sér að
starfssvið hans nær nú til allrar op-
inberrar stjórnsýslu, bæði ríkis og
sveitarfélaga, hafa verið lögð fram í
borgarráði en lögin tóku gildi 27.
maí sl.
I bókun borgarráðsfulltrúa Sjálf-
stæðisflokksins kemur fram að þar
með sé staðfest að ekkert verði úr
loforði R-listans um að stofna sér-
stakt embætti umboðsmanns
Reykvíkinga. Sjálfstæðismenn hafi
bent á að hugmynd R-listans hefði
verið afar óljós en lýsa sig sammála
þeim breytingum sem gerðar hafa
verið á starfssviði umboðsmanns Al-
þingis, sem tryggi eftirlit af hálfu
aðila sem er óháður stjómsýslu
borgarinnar.
í bókun borgarstjóra segir að í
greinargerð með frumvarpi til laga
um umboðsmann Alþingis komi
fram að það hafi verið að framkvæði
borgaryfirvalda, sem óskað var eftir
að lögunum yrði breytt þannig að
starfssvið umboðsmanns næði
einnig til sveitarfélaga. Embættið
væri óháð framkvæmdavaldinu og
yrði stjómsýsla allra sveitarfélaga í
landinu háð eftirlitsskyldu umboðs-
manns. Þá næðist það markmið sem
Reykjavíkurlistinn hefði sett að
auka réttaröryggi Reykjavíkur og
að gæta þess að stjómsýslan færi
fram í samræmi við lög og vandaða
stjómsýsluhætti.
-------»♦♦-------
Hvolfdi er hjól
fór undan
HJÓL fór undan bíl í Kópavogi í
fyrrakvöld með þeim afleiðingum að
honum hvolfdi. Þrennt var flutt á
slysadeild en fólkið var ekki illa slas-
að og fékk að fara heim að lokinni
skoðun.
Að sögn lögreglu í Kópavogi varð
slysið laust fyrir ki. 21 er bíllinn var
staddur á Hafnarfjai-ðarvegi skammt
sunnan við brýmar í Kópavogi á suð-
urleið. Annað afturhjól bflsins losnaði
undan og hvolfdi bflnum þegar öku-
maður missti stióm á honum.
ÍSLENSKA Lionshreyfingin í
samvinnu við Lionsfélaga á hin-
um Norðurlöndunum afhentu
með formlegum hætti leiktæki,
búnað og fatnað, fyrir um níu
milljónir króna, til sjúkraheim-
ilis fyrir ijölfötluð börn í Fri-
azino f Rússlandi sfðastliðinn
mánudag. Á heimilinu dvelja 83
munaðarlaus og mikið fötluð
börn á aldrinum 2 mánaða til 7
ára. Eru nokkur þeirra fóta- og
handalaus vegna kjamorku-
slyssins í Tsjernobyl.
Albert Kemp, fyrrverandi
fjölumdæmisstjóri Lionshreyf-
ingarinnar á íslandi segir í
samtali við Morgunblaðið að
gjöfin sé liður í stærra verkefni
sem Lionsfélagar á Norður-
löndunum hafa unnið að á síð-
astliðnum árum en það felst í
því að styrkja verðug málefni í
austantjaldslöndunum fyrrver-
andi. „Þegar röðin kom að
Lionshreyfingunni á fslandi að
stjórna verkefninu var ákveðið
að finna góðan málstað f Rúss-
Iandi,“ segir Albert. Þriggja
manna sendinefnd, skipuð þeim
Arthur Farestveit fram-
kvæmdastjóra, Jóni Bjarna
Þorsteinssyni lækni og Agli
Ingibergssyni rafmagnsverk-
fræðingi var send út af örkinni
og eftir vandlega athugun varð
úr að velja heimilið í Friazino.
Að sögn Alberts átti trú þeirra
á yfirlækni heimilisins, Dr.
Tamara Kanaeva, stóran þátt í
þeirri ákvörðun. Hún væri
ákveðin í því að gera allt það
besta fyrir börnin og koma
þeim f skóla.
Albert segir að vel hafi geng-
ið að safna fé til þessa verkefn-
is vegna mikils áhuga Lionsfé-
laga á íslandi, fyrirtækja og
velvilja ríkisstjórnarinnar, en
eins og fyrr segir söfnuðust níu
milljónir króna. Fjórar milljón-
ir komu frá íslandi en fimm frá
hinum Norðurlöndunum, segir
Albert. „Dr. Kanaeva, yfirlækn-
ir rússneska barnaheimilisins,
kom sfðan hingað til Iands sfð-
astliðið sumar, í boði nokkurra
Lionsklúbba, til að kynna sér
málefni fatlaðra barna og velja
tæki og búnað,“ segir hann. „Á
sama tfma söfnuðu Lionskonur
bæði nýjum og gömlum barna-
fötum til að senda út. Fötunum
og tækjunum var safnað saman
um mitt sumar og send í gámi
til Rússlands. Islenskur sjúkra-
þjálfari, Ingveldur Friðriks-
dóttir, fór sfðan til heimilisins í
haust til að setja saman búnað-
inn og þjálfa starfsfólkið."
Enn er þörf
á nauðsynjavörum
Að sögn Alberts er heimilið í
Friazino, sem er um 50 km fyr-
ir utan Moskvu, rekið fyrir föst
framlög rfkisins, en hann segir
það nægja rétt fyrir rekstrar-
kostnaði svo sem launum
starfsfólks og fæði. „Þjálfunar-
búnaður fyrir börnin var nán-
ast enginn og föt og hjúkrunar-
vörur mjög af skornum
skammti,“ segir Albert og bæt-
ir því við að það hafi því verið
ánægjulegt að sjá börnin í föt-
um sem komin voru frá fslensk-
um Lionskonum. Hann segir
ennfremur að með tilkomu
nýrra stoð- og leiktækja sé
heimilið orðið eitt best búna
barnaheimili í Moskvu og ná-
grenni. Eins og fyrr segir eru
rúmlega áttatfu munaðarlaus
börn á heimilinu í Friazino og
segir Albert að þau hafi annað-
hvort verið skilin eftir af for-
eldrum sfnum eða tekin af for-
eldrum sem hafi átt við áfeng-
isvanda að strfða.
Albert segir að síðustu að
enn vanti ýmsar nauðsynjar á
heimilið svo sem krem til að
nudda börnin með, lýsi og
einnota sprautur. Hann segir
að þessir hlutir séu til í Rúss-
landi en séu mjög dýrir þannig
að heimilið hafi ekki efni á að
kaupa þá. Hann bendir á að þó
verkefni Lionshreyfingarinnar
sé lokið sé ekki loku fyrir það
skotið að áhugasamir aðilar
geti komið þessum vörum til
barnaheimilisins.
ÁNÆGJAN leynir sér ekki á svip þessa
barns sem leikur sér í leik- og þroskatæki
frá Lionshreyfingunni.