Morgunblaðið - 29.03.1998, Blaðsíða 4

4 SUNNUDAGUR 29. MARZ 1998
MORGUNBLAÐIÐ
VIKAN 22/3 - 28/3
►VERÐ á ýsu á fiskmörkuð-
um var í vikunni bærra en
nokkru sinni þar sem lítið
framboð var af henni vegna
sjómannaverkfallsins. Á
mánudag var sett met á Fisk-
markaði Snæfellsness þar
sem dragndtabáturinn Stein-
unn fékk 420 krónur fyrir
kílóið af stórri, slægðri ýsu.
Einnig hafði verð á lúðu og
steinbít hækkað til muna.
►RAGNAR H. Hall var í vik-
unni skipaður sórstakur rík-
islögreglustjóri til að rann-
saka hvort starfsmenn eða
yfirmenn embættis lögreglu-
stjórans í Reyigavík hafi
gerst brotlegir við starfs-
skyldur sínar eða hegningar-
lög og til að kanna vðrslu og
meðferð fíkniefna. Er rann-
sóknin f framhaldi af niður-
stöðu úttektar ríkislögreglu-
stjóra á ffkniefnum f vörslu
lögreglustjóraembættisins í
Reykjavík þar sem kemur
m.a. fram að rúm fjögur kfló
af ffkniefnum vanti f geymsiu
lögreglunnar í Reykjavfk
miðað við skráningu.
Sjómannaverkfalli
lokið
VERKFALLI
sjómanna á
fiskiskipaflot-
anum lauk á
fóstudags-
kvðld eftir að
Aiþingi lög-
festi miðlunar-
tillögu ríkis-
sáttasemjara
og þijú frum-
vörp til viðbót-
ar, um kvóta-
þing, verðlagsstofu skiptaverðs og
breytingu á lögum um stjórn fiskveiða,
sem felur í sér að framsal á aflaheimild-
um er takmarkað við 50% af árlegri út-
hlutun. Ríkisstjómin kom til móts við
sjómenn og breytti ákvæði, sem koma
átti í veg fyrir að launakostnaður hækk-
aði við fækkun í áhöfn, á þann veg að
það var takmarkað við rækjuveiðar.
Átök voru í sjávarútvegsnefnd um
frumvörpin fjögur og margklofnaði
nefndin í afstöðu sinni. Fór svo að ein-
ungis tveir stjómarþingmenn í sjávar-
útvegsnefnd stóðu að öllum fjómm álit-
um stjómarmeirihlutans. Strax og
fmmvörpin vom orðin að lögum lögðu
fiskiskip úr höfn.
ERLENT
►KAFLASKIPTI hafa orðið í
rannsóknum á orsökum hita-
sóttarinnar sem geisað hefur
í hrossum á Suður- og Suð-
vesturlandi þar sem fyrir
liggur að hitasóttin er ekki af
völdum þekktrar hrossa-
veirn. Sendar vom fyrir-
spurnir um sóttina til aðila f
Bandarfkjunum, Bretlandi og
víðar, spurst var fyrir um
sóttina á Netinu auk þess sem
sýni hafa verið rannsökuð á
tilraunastöðinni á Keldum, f
Dýralæknaháskólanum f
Uppsölum í Svfþjóð og í
Sviss. í ljós hefur komið að
veiran er ekki lík neinu sem
menn kannast við úr hrossum
eða öðrum skepnum.
Feðgum bjargað af
sökkvandi báti
FEÐGAR frá Vestmannaeyjum björg-
uðust giftusamlega á fimmtudagskvöld
eftir að bátur þeirra, Mardís VE, sjö
tonna trefjaplastbátur, lagðist á hliðina
og byrjaði að sökkva um 20 mílur undan
Selvogsvita. Feðgamir höfðust við í litl-
um björgunarbát þegar þyrla Land-
helgisgæslunnar fann þá. Þeir voru
fluttir í sjúkrahús, kaldir og blautir en
heilir á húfi. Varðskip náði að draga
bátinn upp síðar um nóttina og kom
með hann til Þorlákshafnar á fostu-
dagsmorgun þar sem hann var skoðað-
ur af fulltrúum rannsóknanefndar sjó-
slysa og tryggingafélagi bátsins.
Jeltsín rekur stjórnina
og hótar þingrofi
► LEIÐTOGAR „þríeykisins"
svokallaða - Rússlands,
Þýskalands og Frakklands -
komu saman skammt frá
Moskvu á fimmtudag. Borfs
Jeltsín Rússlandsforseti sagði
f tilefni fundarins að sór hefði
tekist að reisa skorður við
drottnun Bandaríkjanna eftir
iok kalda stríðsins með því að
mynda „þríeykið". Jacques
Chirac Frakidandsforseti
minnti hins vegar á þá sögu-
legu staðreynd að samskipti
ríkjanna þriggja hafa ætíð
verið þyrnum stráð.
SERGEJ Kfrfjenko og Borís Jeltsfn.
► VOPNAEFTIRLITSMENN
BORÍS Jeltsín, forseti Rússlands, til-
kynnti á fóstudag að hann hefði ákveð-
ið að tilnefna Sergej Kíríjenko næsta
forsætisráðherra landsins og varaði
andstæðinga sína í Dúmunni, neðri
deild þingsins, við því að hann kynni að
leysa hana upp og boða til kosninga ef
hún samþykkti ekki tilnefninguna.
Forsetinn hafði falið Kíríjenko, 35
ára orkumálaráðherra, að mynda nýja
stjóm eftir að hafa ákveðið á mánudag
að víkja Viktor Tsjemomyrdín forsæt-
isráðherra og allri stjóm hans frá. Sú
ákvörðun kom flestum á óvart þar sem
talið var að Tsjemomyrdín myndi
gegna embættinu út kjörtímabilið og
verða í framboði í forsetakosningunum
árið 2000 með stuðningi Jeltsíns.
Talið er að brottvikningin dragi
mjög úr líkunum á því að
Tsjemomyrdín verði kjörinn forseti.
Jeltsín kvaðst hafa vikið stjóminni frá
vegna þess að henni hefði ekki tekist að
leysa ýmis efhahagsleg vandamál en
margir fréttaskýrendur telja að
ákvörðunin sé mnninn undan rifjum
Borís Berezovskís, áhrifamikils kaup-
sýslumanns í Moskvu, dóttur forsetans
og skrifstofustjóra hans.
Þingið er tregt til að skipa Kíríjenko
sem forsætisráðherra vegna reynslu-
leysis hans í efnahagsmálum. Neiti það
að samþykkja tilnefningu forsetans
hefur hann vald til að leysa þingið upp
og boða til kosninga.
Sameinuðu þjóðanna hófu eft-
irlit f einni af forsetahöllum
Saddams Husseins f írak á
fimmtudag og engin tilraun
var gerð til að hindra störf
þeirra. Þetta er í fyrsta sinn
frá því vopnaeftirlitið hófst
fyrir sjö árum að írakar heim-
ila eftirlitsmönnunum aðgang
að forsetahöllum.
► BILL Clinton, forseti
Bandarfkjanna, hóf tólf daga
Afrfkuheimsókn sfna á mánu-
dag. Clinton fór fyrst til
Ghana, Uganda og Rúanda og
varð sfðan fyrsti forseti
Bandarfkjanna tíl að heim-
sækja Suður-Afríku. Forset-
inn lagði áherslu á að Banda-
ríkjamenn myndu aðstoða við
að koma á lýðræði f álfunni.
► ÁTÖK blossuðu upp að
nýju í Kosovo-héraði á þriðju-
dag þegar serbneska lögregl-
an réðst á nokkur þorp til að
hefna tilræðis, sem kostaði
einn lögreglumann lífið. Fjór-
ir Albanir féUu í árásinni. Sex
samstarfsríki um málefni
gömlu Júgóslavfu samþykktu
á miðvikudag að gefa
serbneskum sfjórnvöldum
mánaðarfrest til að finna frið-
samlega lausn á deUu þeirra
við albanska meirihlutann í
Kosovo.
FRÉTTIR
Óánægja með kjaramál hjá háskólamenntuðum heilbrigðisstéttum
NOKKUÐ er um að hjúkrunarfræðingar hafí sagt upp störfum og tilgreina óánægju með kjör sem ástæðu
uppsagnar. Myndin er úr safni Morgunblaðsins.
Uppsagnir hafnar hjá
hjúkrunarfræðingum
Kjaramál margra há-
skólamenntaðra stétta í
heilbrigðiskerfinu eru nú á
leið til meðferðar hjá úr-
skurðarnefndum. Hefur ekki tekist
að Ijúka gerð stofnanasamnings við
þessar stéttir eins og kjarasamning-
ur frá í fyrra gerir ráð fyrir.
I framhaldi af kjarasamningum á
síðasta ári áttu aðlögunarnefndir
með stofnanasamningum að koma
sér saman um reglur um röðun sem
stofnunum bar að framfylgja. Náist
ekki samningur vinnuveitenda og
stéttarfélaga er málum vísað til úr-
skurðamefnda sem skipuð er fyrir
hvert félag. Skipar vinnuveitandi
einn fulltrúa, fagráðuneytið, í þess-
um tilvikum heilbrigðisráuneytið
einn, viðkomandi stéttarfélag tvo og
ríkissáttasemjari skipar oddamann.
Hann hefur hins vegar valið þá leið
að skipa ekki oddamann fyrr en
sáttaleiðin hefur verið reynd að
minnsta kosti á einum fundi.
í úrskurðarnefndir
Fyrir nokkru var úrskurðað í mál-
um náttúrufræðinga sem starfa á
Ríkisspítölum. Fulltrúar þeirra í
nefndinni skrifuðu reyndar ekki und-
ir samninginn og lýsa með því
óánægju sinni með hann. Rflrissátta-
senyari hefur nú skipað oddamann í
úrskurðamefnd fyrir sálfræðinga þar
sem ekki náðust sættir. Málum fleiri
hópa, sem starfa hjá Rflrisspítölum
eða Sjúkrahúsi Reykjavíkur eða hjá
báðum aðilum, hefur einnig verið vís-
að til úrskurðamefnda og liggur fyrir
hjá sáttasemjara að halda einn fund
og reyna til þrautar en skipa ella
oddamann. Þessir hópar em mat-
væla- og næringarfræðingar, sjúkra-
í framhaldi af kjara-
samningum á síðasta ári
átti með stofnanasamn-
ingum að setja reglur
um röðun starfshópa í
launaramma. Hægt hef-
ur miðað í þessum efn-
um hjá sumum heil-
brigðisstéttum eins og
Jóhannes Tómasson
komst að og ber á vax-
andi óánægju meðal
margra þessara stétta.
þjálfarar, iðjuþjálfar, bókasafnsfræð-
ingar, meinatæknar, félagsráðgjafar
og sálfræðingar.
Segja má að óánægja þessara
starfshópa stafi annars vegar af því
að þeir em orðnir langþreyttir á
ástandinu innan heilbrigðiskerfisins.
Kröfur um spamað, niðurskurður á
fjárveitingum, lokanir deilda, and-
lega og líkamlega erfið álagsstörf, h'1>
il umbun og neikvæð viðhorf hafa
þrúgandi áhrif og sumir formælend-
ur þessara stétta segja fólk vflja
hverfa í annars konar störf þar sem
allt umhverfið er jákvæðara.
Þá hefur borið á þeirri kröfu innan
þessara stétta að vilja fá inní gmnn-
laun yfirgreiðslur sem margar þeirra
hafa notið. Tókst það ekki í síðustu
kjarasamningum nema hvað náttúm-
fræðingar telja sig hafa fengið vilyrði
fyrir því að þessi atriði yrðu telrin inn
við gerð stofnanasamninga. Telja
fulltrúar þessara stétta almennt að
með því móti einu fáist sú kjarabót
sem sóst er eftir, með því móti hækki
gmnnlaun þannig að una megi við.
Hins vegar ríkir óánægja með
launaþróun innan þessara stétta, sem
telja sumar hverjar að ákveðnar
stéttir háskólamanna, t.d. læknar,
hafi náð kjarabótum langt umfram
það sem þessum stéttum hafi verið
boðið. Spyrja forsvarsmenn þeirra af
hverju heilbrigðisstofnanir geti ekki
boðið þeim sambærileg kjör. Einnig
er spurt af hverju ýmsar aðrar rflris-
stofnanir hafi getað gengið frá stofn-
anasamningum við sína hópa en heil-
brigðisstofnanimar ekki.
Fulltrúar sjúkrahúsanna telja hins
vegar að óþolinmæði gæti hjá sumum
þessara stétta; verið sé að hefja við-
ræður um röðunarkerfi og önnur at-
riði stofnanasamninga sem geti haft í
för með sér kjarabætur og því sé of
snemmt að gefa sér að enginn árang-
ur náist eða að ijúka til með hug-
myndir um uppsagnir.
Forsvarsmenn heilbrigðisstofnana
telja útilokað að verða við kröfum um
að yfirgreiðslur eða persónulegir
samningar myndi stofn fyrir bundin
lágmarkslaun samkvæmt kjarasamn-
ingi. Slíkt myndi raska um of því
launajafnvægi sem er til staðar á
stoftiunum þessum. Segja þeir allt
annað að semja um slíkt við einsleit-
an hóp starfsmanna hjá ákveðnu fyr-
irtæki en við þær fjölmörgu stéttir
sem starfa á heilbrigðisstofnun.
Uppsagnir hafnar
Hjúkrunarfræðingar hótuðu fyrir
nokkru að til uppsagna myndi koma
vegna óánægju með kjaramál. All-
margir hjúkrunarfræðingar á ýmsum
deildum Landspítala hafa nú látið
verða af þessari hótun sinni og svo er
einnig um nokkra hjúkrunarfræð-
inga á Sjúkrahúsi Reykjavfloir.
Segja þeir í uppsagnarbréfum að
ástæðan sé óánægja með kjör.
Lfldegt má telja að þeir hjúkrun-
arfræðingar sem sagt hafa upp hugsi
sér í fullri alvöru að hverfa til ann-
arra starfa enda víða möguleikar.
Stórfyrirtæki hafa í vaxandi mæli
ráðið hjúkrunarfræðinga til að sinna
fræðslu, forvömum og heilsufars-
málum starfsmanna, íslensk erfða-
greining þykir áhugaverður vinnu-
staður margra heilbrigðisstétta og
þar á bæ hefur verið bætt við starfs-
fólki og lyfjafyrirtæki hafa jafnan í
þjónustu sinni hjúkrunarfræðinga
sem sinna t.d. kynningu og sölu á
lyQum.
Kostur við þessi störf utan hefð-
bundinna heilbrigðisstofnana er oft
sá að starfsmenn eru lausir við
vaktavinnu en bera úr býtum svipuð
heildarlaun fyrir dagvinnu og jafnvel
hærri en þótt þeir sinni vaktavinnu á
spítaladeild.