Morgunblaðið - 31.12.1998, Blaðsíða 69

MORGUNBLAÐIÐ
FIMMTUDAGUR 31. DESEMBER 1998 69
HUGVEKJA
KIRKJUSTARF
Alnánd
Krists
Tvö þúsund ár eru örstuttur
tími í sögu mannkyns, segir
Pétur Sigurgeirsson, eins
konar aðventa, tildrög að
komu Krists.
GLEÐILEGT ár og bestu
þakkir fyrir gömlu árin. Þeg-
ar óskað var eftir því, að ég
skrifaði áramótahugvekju í
blaðið fann ég til þeirra
sterku áhrifa, sem fylgir
hverju nýju ári. Þannig var
það við upphaf þessa árs,
1999, í nánd stóraldar árið
2000, sem nú þegar er á allra
vörum. Þá finna kristnir
menn til þess sem Hannes
Pétursson kallar „alnánd"
um nálægð Krists í einu ljóða
sinna.
Þessi ártöl knýja fast á
spurningu, sem ég hygg að sé
okkur öllum kunn. Við hvað
er miðað þegar ný stóröld
nálgast? Tímatalið er ekki
eitt og hið sama um víða ver-
öld. Til forna miðuðu Róm-
verjar tíma sinn við stofnun
Rómaborgar. Grikkir reikn-
uðu timann frá upphafi
Ólympíuleikanna. Það var
ekki fyrr en kristin trú hafði
farið sigurfór um Rómaveldi
að mönnum hugkvæmdist að
breyta tímatalinu. Um árið
500 var tölfræðingi þeirra
tíma, munki nokki-um að
nafni Díonýsus, falið að
reikna út hvenær Jesús hefði
fæðst. En sá vísi munkur
vanreiknaði sig um 4-7 ár,
sem Jesús er fæddur fyrr en
hann taldi. Þegar þetta upp-
götvaðist var eigi talin
ástæða að breyta tímasetn-
ingunni, enda veit enginn ná-
kvæmlega fæðingardag hans.
Stefán G. Stefánsson kvað:
Svo lítil frétt var fæðing hans
í fjárhúsjötu hirðingjans,
að dag og ártal enginn reit
um aldui' hans ei nokkur veit.
(Mörg dæmi er-u til um óvissan
fæðingardag merkra manna eins
og t.d. Jóns Arasonar biskups.)
Eigi að síður tengjum við tíma-
talið frá fæðingardegi Jesú með
þessum fyrh'vara. Annars er ævi
Jesú dagsett og árfest á ýmsum
stöðum í guðspjöllunum. Jesús er
áhrifamesta persóna veraldarsög-
unnar. Átta daga gamall er hann
umskorinn. Það er talinn okkar
nýársdagur, áðui' fyrr oft nefndur
„átti dagur“. Þá töldu menn æviár
sín í jólum, þ.e.a.s. hve mörg jól
þeir hefðu lifað. - Fjörutíu daga
gamall er hann í musterinu, er
María færir þakkarfórn sína. Tójf
ára er hann þar aftur með foreldr-
um sínum. Þá kemur langt tíma-
bil, sem hans er hvergi getið,
þangað til hann kemur þrítugur
fram á sjónarsviðið, skírður af Jó-
hannesi skírara, og hann byrjar
Messíasarferil sinn.
Á tæpum hálfum fjórða áratug
varð sú ævi til sem er enn að ger-
ast. Fæddur, boðandi fagnaðarer-
indið, bæði Guð og maður, elsk-
andi, fórnandi, fyrirgefandi, ger-
andi kraftaverk, krossfestur, dá-
inn og upprisinn - þannig er hann
með okkur „alla daga“.
Annað, sem vekur hugann við
þessi áramót, er spurning til dags-
ins í dag, til sögunnar, genginna
kynslóða. Spurningin verður eigi
betur orðuð en hjá Jónasi Hall-
grímssyni: Höfum við gengið til
góðs götuna fram eftir veg? Við
gætum lengi dvalið við þessa
spurningu. I fjallræðunni stendur:
Ræða yðar skal vera já já og nei
nei. Svarið okkar er jákvætt og
neikvætt. Þó að við séum fundvís-
ari á það neikvæða í tilverunni,
þar sem:
Frá sakamálum sagt er fljótt
þau sífellt höfð í minni.
Svo fréttin endar eftirsótt:
„Ekki fleira’ að sinni."
Bæði er það aldagöml saga, að
við kristnir menn hvar í heimi sem
vera skal fylgjum ekki Meistara
okkar svo fast eftir sem skyldi og
eins hitt, að um veröldina hafa
leikið straumar og stefnur, sem
hafa viljað ráða ferðinni og haft
mikil áhrif á það, hvernig heimur-
inn lítur út í dag. Trúarbrögðin
eru langt frá því að vera samferða
í friðarmálum. Það er engu líkara
en menn hafi sigurtákn krossins í
annam hendi, og sverðið í hinni.
Hatur, hefndir, hryðjuverk og
grimmd fara hamförum.
Kommúnisminn átti að betrum-
bæta það, sem hafði mistekist í
lífsbaráttu þjóðanna. Hann fór
sem logi um akur landanna, en
skildi eftir sig að lokum auðn og
hrun sem best kom fram í upp-
lausn Sovétríkjanna. Isköld efnis-
hyggjan og ofsóknir gegn kirkj-
unni bjarga ekki málunum. Auð-
valdshyggjan hefur sett mark sitt
á mannkynssöguna og fylgir henni
dýrkun auðs og valda. Kristur
varaði sterklega við slíku. í lík-
ingu talaði hann og sagði að auð-
veldara væri fyrir úlfalda að fara í
gegnum nálarauga en fyrir ríkan
mann að komst í Guðs ríki. Það er
ekki hægt að þjóna bæði Guði og
mammon. Sá reginmunur sem er
á lífskjörum ríkra og fátækra er í
hæsta máta ókristilegur og því
miður virðist nú sá munur verða
meiri. Vald peninganna má ekki
drottna yfir sálum manna. Heldur
eiga peningar að þjóna, þjóna
mannkyni til góðs. Það gerist að-
eins með Guðs hjálp, ef við viljum
leita eftir henni. Að leita Guðs rík-
is og þess réttlætis er lausnin,
sem mannkynið á eftir að full-
reyna.
Baráttan í heiminum er milli ills
og góðs. Það leikur ekki á tvemur
tungum hvað hefur hjálpað í þeirri
baráttu hingað til. Þá hjálp tökum
við með okkur inn í framtíðina.
Þrátt fyrir allt er andi kærleika og
friðar aldrei meiri en um jólin. Þá
er reynt það sem mögulegt er að
koma hinum örsnauðu og þjáðu til
hjálpar. Hvaðan kemur mannin-
um sú ástúð, samúð og mannúð?
Frá Jesú sem fæddist sem barn í
jötu á jólunum. í þessari alnánd
Frelsarans á jólunum endurspegl-
ast inn í þennan heim hin sanna
dýrð sem friðarríki Guðs er og
kemur í fyllingu tímans.
Þriðja atriðið, sem vekur hug-
ann við þessi áramót, er í beinu
framhaldi af því sem áður er sagt.
Vopnaður friður er ekki friður
heldur vopnahlé. Það hafa tvær
heimsstyrjaldir þessarar aldar og
stöðug stríð, staðbundin hér og
þar í heimi, sýnt og sannað.
Hvað er til ráða? Jesús
Kristur og lærisveinamir
voru í Grasgarðinum þegar
er óvinaflokkurinn kom til
þess að handtaka Jesú. Pét-
ur hjó þá til þjóns æðsta
prestsins með sverði svo af
tók annað eyra hans. Þá
hljómuðu út í næturmyrkrið
aðvörunarorð Friðarhöfð-
ingjans tO lærisveinsins:
Slíðra þú sverð þitt. Það sem
þama var sagt í Grasgarðin-
um, er nú höfuðviðfangsefni
allra friðelskandi manna í
heiminum með fram-
kvæmdastjóra Sameinuðu
þjóðanna í fararbroddi.
íslenska þjóðin hefur bor-
ið gæfu til þess að hafa ekki
innleitt þerskyldu, ein allra
þjóða. íslensk þjóð hefur
háð harða lífsbaráttu fyrir
tilveru sinni, en friður hefur
sett svip sinn á þá sögu eins
og dæmin sýna t.d. sjálf
kristnitakan, sem leiddi til
þess, hve snemma menn af-
lögðu vopnaburð og háðu
sína sjálfstæðisbaráttu al-
gerlega án vopna, og færðu
út fiskveiðilögsöguna gegn
vilja eins stærsta herveldis
heims. Þannig mætti áfram
telja, hve íslands - friður
hefir mátt síns mikils og fyr-
ir það ber þjóðinni að þakka
og muna og treysta forsjón
Guðs á næstu öld.
Heimurinn er stöðugt að
færast saman svo að menn
era jafnvel famir að tala um
„heimsþorpið". Álfurnar og
þjóðirnar eru á ólíku menn-
ingarstigi með ólík trúar-
brögð og siðvenjur. Allt
þetta og meira til knýr á um eina
allsherjarreglu: Hættum hervæð-
ingu.
I Messísarspádómunum er tal-
að um tímann, er menn breyta
„sverði í plógjám“ þ.e.a.s. í verk-
færi og verkefni til nytja fyrir
mannkyn, það er að bæta böl í
staðinn fyrir að búa það til. „Allt,
sem þér viljið að aðrir menn gjöri
yður, það skulið þér og þeim
gjöra“ [Mattheus 7:12]. Þessi
regla, sem fengið hefur sæmdar-
heitið Gullna reglan, þarf að verða
algild, hnattræn.
Jesús Kristur er ljós heimsins,
eina von mannkynsins. Fjöregg
mannkyns er huglægt og hugarfar
Krists er sá hugur sem gefur frið
á jörð. Stóröldin kallar á aftur-
hvarfið til Hans. Tvö þúsund ár
eru örstuttur tími í sögu mann-
kyns, eins konar aðventa, tildrög
að endurkomu Krists. Með hug-
ann við friðland Guðs á íslenskri
jörð, minnist ég þess að heim-
spekingurinn Gunnar Dal lætur í
Ijós í einni bóka sinna að sá hafi
verið siður í eina tíð, að kenna
eylönd við Guð. Gunnar Dal grein-
ir frá því með skýrum rökum (sem
of langt mál væri að rekja hér) að
upphafleg merking orðsins Is í
nafninu ísland hafi ekki verið
„Klaki“ heldur „Guð“. Það sem
orðið þýðir á fmnskri tungu í dag.
Því flaug mér í hug:
ísland nefnd var eyjan best,
og Is þá Guðs var nafnid
en síðan það við frost er fest,
eifrumsögninni hafnið.
Þessi útskýring á íslands-nafn-
inu kemur mjög vel heim og sam-
an við það hlutverk, sem ég hefi
áður lýst, að mér finnst Island
hafa í alþjóðlegu tilliti sem for-
dæmi til friðar í heimi. Hvergi er
þessi hugmynd um „Guðs-land“
betur orðuð en þegar séra Matthí-
as hefur upp raust sína og segir:
Ó, Guð vors lands, Ó, lands vors
Guð. Þessi játning á reyndar við
um öll lönd í heiminum.
Eg hóf mál mitt á óskinni um
gleðilegt nýtt ár. Með þeirri sömu
ósk vil ég enda:
Ein er til langmerkust fagnaðarfrétt
sem flutt verður dauðlegum manni.
Hver sem þú ert, þin staða og stétt
á stundinni áttu þinn guðsbamarétt
í trúnni á son Guðs með sanni.
Safnaðarstarf
Jólin sungin
út í Hall-
grímskirkju
FJÖLSKYLDUGUÐSÞJÓNUSTA
verður í Hallgrímskirkju sunnu-
daginn 3. janúar með þátttöku
þriggja barna- og unglingakóra í
borginni, þ.e. Drengjakórs Laugar-
neskirkju, Barnakórs Bústaða-
kirkju og barna- og unglingakórs
Hallgi'ímskirkju. Kórarnir syngja
jólalög einir og saman undir stjórn
söngstjóra sinna Friðriks Kristins-
sonar, Jóhönnu Þórhallsdóttur og
Ingibjargar Gunnlaugsdóttur. Auk
kórsöngsins verður að sjálfsögðu
almennur söngur, síðasta tækifær-
ið til að syngja jólasálmana. Sr.
Bjarni Karlsson hefur hugleiðingu
og þjónar með sr. Jóni D. Hró-
bjartssyni við altarið. Organisti
Douglas A. Brotchie.
Hátíðarguðs-
þjónusta í
Dómkirkjunni
100 ÁR verða 2. janúar frá því
æskulýðsleiðtoginn mikli sr. Frið-
rik Friðriksson stofnaði kristilegt
félag fyrir drengi, KFUM. Af því
tilefni efna KFUM og KFUK til
árshátíðar í aðalstöðvum sínum við
Holtaveg í Reykjavík laugardag-
inn 2. janúar kl. 20. Fjölbreytt
dagskrá verður í boði og sagan
rifjuð upp. Miðasala fer fram á
skrifstofu KFUM og KFUK í aðal-
stöðvum félaganna við Holtaveg á
meðan birgðir endast.
Sunnudaginn 3. janúar efna fé-
lögin síðan til hátíðarguðsþjónustu
í Dómkirkjunni kl. 11 í tilefni af
100 ára afmælinu. í guðsþjónust-
unni munu börn og leikmenn koma
fram auk presta. Hátíðarræðu
flytur sr. Sigurður Pálsson, sókn-
arprestur í Hallgrímskirkju, og
foi-maður KFUM í Reykjavík á ár-
unum 1978-1986.
Allir velunnarar starfs KFUM
og KFUK og kristilegs æskulýðs-
starfs sem og allur almenningur
eru velkomnir til guðsþjónustunn-
ar, en henni verður jafnframt út-
varpað í Ríkisútvarpinu.
s
Aramótaguðs-
þjónusta
eldri borgara
ÁRAMÓTAGUÐSÞJÓNUSTA
eldri borgara í Reykjavíkurpró-
fastsdæmum verður mánudaginn
4. janúar kl. 14 í Langholtskirkju.
Sr. Guðlaug Helga Ásgeirsdóttir
prédikar og kveður okkur, en hún
fer nú til starfa á öðrum vettvangi.
Gradualekór Langholtskirkju
syngur og leiðir almennan söng.
Organisti og kórstjóri Jón Stefáns-
son. Guðsþjónustan veðrur túlkuð
á táknmáli. Kaffiveitingar verða
eftir guðsþjónustuna í boði Lang-
holtssafnaðar. Hittumst glöð í
kirkjunni og fögnum saman nýju
ári.
Samstarfsnefnd um áramóta-
guðsþjónustu eldri borgara í
Reykjavíkurprófastsdæmum.
Hátíðarguðs-
þjónusta 1
Hafnarfjarðar-
kirkju
VIÐ hátíðarguðsþjónustu á nýárs-
dag sem hefst kl. 14 mun Valgerður
Sigurðardóttir, forseti bæjarstjórn-
ar Hafnarfjarðar, prédika, en það
hefur löngum tíðkast í Hafnarfjarð-
arkirkju að fá einhvem frammá-
mann í bæjarfélaginu eða þjóðlífinu
til að stíga í prédikunarstól kirkj-
unnar á nýársdegi. Kristján Helga-
son syngur einsöng í guðsþjónust-
unni og Árni Gunnarsson leikur á
básúnu. Prestur er sr. Gunnþór
Ingason. Við aftansöng sem hefst
kl. 18 á gamlárskvöld mun sr. Þór-
hallur Heimisson annast guðsþjón-
ustu. Natalía Chow syngur þá ein-
söng og fullskipaður kór kirkjunnar
syngur.
Prestar Hafnarfjarðarkirkju.
Helgistund
á nýársnótt
Á NÝÁRSNÓTT verður eins og
undanfarin ár helgistund í Kópa-
vogskirkju kl. 00.30. f henni verður
lögð áhersla á kyrrð, bæn og fal-
lega tónlist. Kári Þormar organisti
kirkjunnar leikur á orgel kirkjunn-
ar og sóknarpresturinn séra Ægir
Fr. Sigurgeirsson stýrir helgi-
stundinni. Helgi-, kyrrðar- og tón-
listarstundin á nýársnótt hefur
verið vel sótt á undanfornum áram
og fólk hefur verið þakklátt fyrir
að geta átt stund í kirkju þegar lið-
ið ár hefur kvatt og nýtt heilsað.
Vígsla
kristniboða
SUNNUDAGINN 3. janúar nk. kl.
16 vígir biskup íslands, herra Karl
Sigurbjömsson, Leif Sigurðsson til
kristniboðsstarfa á meðal Pókot-
manna í Kenýa. Vígslan fer fram í
Dómkirkjunni. Leifur hefur lokið
fjögurra ára guðfræðinámi við
Fjellhaug kristniboðsskólann í
Ósló í Noregi og stundað djákna-
nám við guðfræðideild Háskóla ís-
lands. Allir era hjartanlega vel-
komnir.
Reykjavíkurprófastsdæmi: Há-
degisfundur presta verður í Bú-
staðakirkju kl. 12 mánudaginn 4.
janúar.
Langholtskirkja. Guðsþjónusta
eldri borgara mánudaginn 4. janú-
ar kl. 14. Samstarfsverkefni Elli-
málaráðs Reykjavíkurprófasts-
dæma, Félagsmálastofnunar
Reykjavíkurborgar og Langholts-
safnaðar. Gradualekór Langholts-
kirkju syngur undir stjóm Jóns
Stefánssonar. Sr. Guðlaug Helga
Ásgeirsdóttir prédikar. Prestar,
djáknar og leikmenn þjóna. Kaffí-
veitingar á eftir. Allir eldri borgar-
ar velkomnir.
Messur
Víðistaðakirkju. Gamlársdagur:
Aftansöngur kl. 18. Prestur sr. Sig-
urður Helgi Guðmundsson. Nýárs-
dagur: Hátíðarguðsþjónusta kl. 14.
Prestur Kristín Þórann Tómas-
dóttir.
Fríkirkjan Vegurinn. 3. janúar:
Morgunsamkoma kl. 11. Bama-
starfið hefst aftur kröftuglega eftir
jólafrí, lofgjörð, brauðsbrotning,
prédikun og fyrirbænir. Kvöldsam-
koma kl. 20. Forstöðumaðurinn
mun tala um markmið kirkjunnar
fyrir árið 1999.
íslenska Kristskirkjan. Fjöl-
skyldusamkoma sunnudaginn 3.
janúar að Bíldshöfða 10, 2. hæð, kl.
11. Heilög kvöldmáltíð. Lofgjörðar-
, bæna- og þakkarsamkoma kl. 20.
Þökkum Drottni og lofum hann
fyrir trúfesti hans og blessun á
liðnu ári. Allir hjartanlega vel-
komnir.
Grafarvogskirkja - Leiðrétting á
messu 3. jan.: Bama- og fjöl-
skylduguðsþjónusta í Grafarvogs-
kirkju kl. 11. Prestur sr. Vigfús
Þór Amason, umsjón Hjörtur og
Rúna. Organisti Hörður Bragason.
Kór Grafarvogskirkju syngur.