Morgunblaðið - 21.02.1999, Qupperneq 6

6 B SUNNUDAGUR 21. FEBRÚAR 1999
MORGUNBLAÐIÐ
bíl fyrir fyrirtækið NIAT bv Breukelen
um hálfs árs skeið. Hann sagði Guðrúnu
Guðlaugsdóttur frá ævintýrum sínum
í akstrinum, skoðunum sínum á
umferðarmenningu og fleiru.
flutningabílar á ferð hvern einasta sólar-
---------------7-----------------------------
hring ársins. Oskar Hansson ók fiutninga-
ÞETTA var „blind date“ Ég
stóð á bflastæðinu við Borg-
arkringluna og beið eftir að
það kæmi stór hvítur leigubfll
- og hann kom von bráðar. Allt kom
heim og saman; í bflnum sat mjög
snöggklipptur maður á miðjum aldri.
Ég horfði á hann með athygli og
fannst hann hafa augnaráð þess sem
ýmislegt hefur reynt. „Líldega í senn
varkár og tortrygginn en eigi að síð-
ur gæddur vissri einlægni og heiðar-
leika.“ Svona „sálgreindi" ég viðmæl-
anda minn á örskotsstundu - maður
er ekki lengi að því sem lítið er, ef
svo ber undir. Hann steig út úr stór-
um og kassalaga bflnum. „Oskar?“
sagði ég, „blaðamaðurinn!“ sagði
hann og við tókumst í hendur. Því
næst örkuðum við sem leið lá inn í
Borgarkringluna. Það er að vísu ekki
nein augljós leið þangað um þessar
mundir, það er búið að grafa sundur
gömlu leiðina og sú nýja liggur í
gegnum anddyri Kringlukrárinnar.
Spilakassamir þar glömpuðu glað-
lega í salnum sínum þegar við geng-
um framhjá og í Nýja kökuhúsinu
var búið að loka fyrir gluggann sem
áður var hægt sitja hjá og horfa með
öðru auganu á mannlífið fyrir utan.
Við settumst við innsta borðið og tók-
um að ræða um veru Óskars Hans-
sonar í Hollandi og störf hans þar
fyrir nær tveimur árum. Hann ók
m.a. flutningabflum um alla Evrópu í
hálft ár og vann í stórgripasláturhúsi
þar sem slátrað var allt að 2.000 stór-
gripum á dag. Allt kom þetta tij af
því að hann hitti hollenska konu. Ast-
in er sennilega eitt áhrifamesta
hreyfiaflið í mannlegu lífi.
„Ég var í svitabaði í hálfan mánuð
eftir ég fór að keyra trukk eða flutn-
ingabfl fyrir fyrirtækið NLAT sem
sérhæfir sig í flutningum fyrir flug-
félagið Martin Air,“ segir Óskar þeg-
ar við höfðum komið okkur fyrir með
kaffi og kleinur. Það var ekki að
ófyrirsynju að Óskar svitnaði - hann
hafði ekki áður ekið á hraðbrautum í
útlöndum og það getur verið villu-
gjamt á ókunnum slóðum, ekki síst
þegar leiðbeiningar allar eru á þýsku
og kunnáttan í henni fyrst ekkert til
að hrópa húrra fyrir. „Þetta kom þó
allt og svo var hitt að ég var þarna
kominn í draumastarfið. Mig hafði
alltaf langað til þess að aka um Evr-
ópu og ég sé ekki eftir að hafa gert
þann draum að veruleika, þótt auð-
vitað væri það ekki með öllu vand-
ræðalaust," segir Óskar. „Fyrst eftir
að ég kom út var ég raunar atvinnu-
laus í tvo og hálfan mánuð og var aL
veg að „fríka út,“ segir hann. í
Hollandi er eðlilega ýmislegt öðru-
vísi en á Islandi. Til dæmis er ekki til
siðs að fólk fari inn í fyrirtæki og
spyrjist fyrir um vinnu. Þar skrá
menn sig hjá vinnumiðlun og bíða
svo þess að hringt verði í þá - og það
getur tekið sinn tíma eins og Oskar
komst að raun um.
Erfitt að fá vinnu í Hollandi
Þótt Óskar svitnaði fyrstu vikum-
ar í akstrinum á hraðbrautunum þá
var hann ekki beinlínis illa undir
hann búinn. Hann hafði ekki aðeins
verið bflstjóri um árabil hér heima
heldur virðist honum aksturshæfi-
leikinn beinlínis í blóð borinn - ef
marka má það að faðir hans var líka
bflstjóri og allir fjórir bræður hans.
Daginn sem hann varð sautján ái'a,
vorið 1966, tók hann bílpróf og þrem-
ur árum síðar tók hann meirapróf.
„Faðir minn ók áætlunarbfl í Mos-
fellssveit og þar er ég fæddur, við
Lágafell," segir Óskar. Hann flutti
sex ára til Reykjavíkur og fjölskyld-
an flutti í Múlahverfi þar sem kallað
var Herskálakampur. Þar reisti faðir
hans hús um það bil beint fyrir ofan
þar sem verslunarhús Gunnars Ás-
geirssonar stendur nú við Suður-
landsbraut. Eftir skólanám og
sveitaveru fór Óskar fljótlega að aka
vömbflum og vinnuvélum, „en árið
1989 fór ég að keyra rútur á sumr-
in,“ segir hann og bætii- við að hon-
um hafi líkað það starf mjög vel. „Ég
skoðaði landið og fékk borgað fyrir
það - og kynntist skemmtilegu
fólki.“ Á veturna ók Óskar leigubfl,
fyrst í sjö ár hjá öðram en svo fékk
hann úthlutað leyfi og hefur eftir það
ekið eigin bfl.
Það var árið 1995 sem Óskar
kynntist hinni hollensku konu, sem
raunar er læknir í heimalandi sínu.
„Ég fór í framhaldi af því út til
Hollands til að þreifa fyrir mér með
atvinnu og það fór eins og fyrr gat,“
segir Óskar. „Ég var nánast kominn
með töskumar í hendumar og á leið
heim þegar ég fékk starfið í slátur-
húsinu. Ég var búinn að vera þar í
tíu daga og orðinn nær handleggja-
laus af öllum burðinum þegar hringt
var í mig frá flutningafyrirtækinu í
Breukelen og mér boðin vinna sem
alþjóðabílstjóri. Þá ekur maður út
um alla Evrópu og það er meirihátt-
ar,“ segir Óskar og brosir. „Þetta
var Airtraek sem ég fór að keyra og
ég ók vöram á milli flugvalla í Evr-
ópu. Þetta átti vel við mig, það er
hálfgerð flökkunáttúra í mér. Áður
en ég hóf aksturinn fór ég með kunn-
ingja mínum í vikuferð, hann starfaði
hjá þessu fyrirtæki og „reddaði" mér
um vinnu þar líka. Við fórum til ítal-
íu með tvo fokdýra Ferrari-bfla aftur
í. Lagt var ríkt á við okkur að segja
ekki eitt einasta orð um hvað væri í
bflnum svo Ferrari-bflunum væri
ekki stolið. Við fóram með bflana til
Torino og þurftum að losa smávegis í
Basil í Sviss. Þegar afgreiðslumenn-
imir sáu Ferrari-bflana urðum við að
keyra frá og innsigla, en við komum
þó bflunum á áfangastað og tókum
annan farm til baka. Við grínuðumst
með að við hefðum þurft að fara með
Ferrari-bflana þama niður eftir til
þess að skipta um olíu á þeim.
Strangar akstursreglur
Ég keyrði stundum fyrir kunn-
ingja minn í þessari ferð og get ekki
neitað því að ég var „nervus" þegar
ég ók í gegnum St. Bemharðsgöngin
eftir örmjóum og hlykkjóttum veg-
um og þurfti að mæta öðram bflum.
ÓSKAR Hansson
TUKKUR frá NIAT bv Breukelen.
marka sekt. Ég gerði þau mistök
öðra sinni, líka í Diisseldorf, að aka
af stað þegar ég vaknaði efth- sjö
tíma svefn, ég var gómaður og þetta
kostaði mig sömuleiðis 40 mörk og
mér var að auki fyrirskipað að taka
mér 8 tíma svefnhvfld. Ég spurði
hvort ég mætti ekki halda áfram, ég
ætti bara hálftíma eftir í áfangastað
en lögreglan sagði nei og útskýrði
það þannig að ef þeir leyfðu mér að
fara þá væri ferð mín algerlega á
þeirra ábyrgð. Ég varð því að hanga
þama í 8 tíma, ég sem var rétt vakn-
aður eftir sjö tíma svefn. Sjónvarp
og video vora í trakknum og ég
horfði á bíómyndir þennan tíma.“
Umferðar menning
Óskar lætur vel af umferðarmenn-
ingu Hollendinga og Þjóðverja. „Svo
kemur maður hingað heim og upp-
götvar að hér er ástandið verra en í
svörtustu Afríku,“ segir hann. „Ef
menn ætla að aka fram úr öðrum bfl
á hraðbrautum úti og gefa stefnuljós
þá hliðra menn strax til. Ef þú gefur
stefnuljós og vilt fara fram úr á veg-
um hér þá keyra bflar helst í veg fyr-
ir þig. Umferðarmenningin hér er á
„lágu plani“. Tillitssemi þekkist
varla hér en er mikil ytra.“ Óskar
segist hafa komið að þar sem slys
höfðu orðið á ferðum sínum um þjóð-
vegi Evrópu en aldrei sjálfur séð
slys verða. „En vissulega urðu þarna
oft slys. Til að mynda voru einu sinni
fimm bflar frá fyrirtækinu sem ég
vann hjá á leið frá Frankfurt eftir
losun á laugardegi. Einn bíll fór
klukkan 11, annar klukkan 2 og um
þijúleytið fór ég af stað til Amster-
dam. Þegar ég kom þangað vora hin-
ir bflarnir ekki komnir. Nokkra síðar
kom sá sem fór klukkan 2 og hafði
farið aðra leið. Þristurinn í Þýska-
landi er lokaður fyrir flutningabflum
á laugardögum frá hádegi til klukk-
an fimm frá Köln að Oberhausen. Ég
Morgunblaðið/Kristinn
vissi þetta ekki en lenti á réttum
tíma og slapp. Hinir fóru veg 55 og
einn bflstjórinn sofnaði og fór út af.
Hann fór sex metra niður, bfllinn fór
á hliðina en vagninn sem hann dró
var á hjólunum. Bflstjórinn slapp
furðu vel og var þó ekki í belti. Við
voram aldrei í belti. Þessum bflum er
ekki ekið eins hratt og fólksbílum.“
Málaferli
Ýmsum öðram ævintýram lenti
Óskar í sem flutningabflstjóri. „Eitt
sinn þegar ég kom til Stuttgart
beygði ég til hægri við flugvöllinn en
átti að beygja til vinsti'i. Ég endaði
niðri í miðbæ. Þetta var mjög óþægi-
legt ferðalag, fólk stóð og glápti á
þennan stóra bfl troðast um í þröng
smábfla. Svo sá ég bíl frá flugvellin-
um, ég spurði bflstjórann hvar flug-
völlurinn væri. Maðurinn hló og sagði
mér að elta sig og fór með mig á rétt-
an stað. Öðra sinni beygði ég vitlaust
og tók það til bragðs að taka ólöglega
U-beygju svo ég lenti ekki aftur í
miðbænum. Bíllinn var léttur og allt
gekk vel en svo heyrði ég hræðileg
læti, ég hafði krækt aftanákeyrslu-
vöminni á bflnum í skilti og braut
það niður. Þegar ég fór að líta í
kringum mig sá ég að ég var fyrir
framan lögreglustöð. Mér leið ekki
vel, forðaði mér hið skjótasta - og
slapp. Annars var mér furðu lítið
villugjamt. Merkingar era mjög góð-
ar þama en það þarf að taka vel eftir
skiltunum. Það er afdrifaríkt að taka
vitlausar beygjur - menn þurfa þá
venjulega að aka tíu til tuttugu kfló-
metra til þess að geta snúið við. Mað-
ur snýr þessum trakkum ekki svo
auðveldlega, þeir þurfa sitt pláss. Bíl-
stjórar flutningabfla era í vinnu nán-
ast allan sólarhringinn. Þeir sofa sína
átta tíma og keyra svo þess á milli.
Þeir sofa í bflunum, í þeim er tvöfalt
hús með koju. Maður læsir bflnum og
fer að sofa. Þetta er ekki eins ein-
Eftir að ég fór sjálfur að keyra var
ég alltaf einn á ferð, við máttum
raunar ekki hafa farþega og ekki
taka puttalinga upp í, né heldur
máttum við hafa farsíma. Strangar
reglur era um keyrslu af þessu tagi
ytra. Það má ekki aka nema fjóra og
hálfan tíma, þá verður að stansa í 45
mínútur. Eftir það má aftur aka í
fjóra og hálfan tíma og svo stansa í
aðrar 45 mínútur. Síðan má aka í
klukkutíma en eftir það verður að
sofa í átta tíma, helst við bensínstöð
vegna hættu á ránum. Ég heyrði um
bflstjóra sem lagði sig á hvfldarplani,
hann var barinn, rændur og drepinn.
Við bensínstöðvar er alltaf fólk á
ferli og lögreglueftirlit. Menn svífast
neftiilega einskis til þess að ná farm-
inum í flutningabflum. Ég heyrði tal-
að um að dælt væri jafnvel gasi inn í
bflana, bílstjórinn væri þannig
svæfður og svo væri allt hirt úr bfln-
um meðan hann svæfi. í öllum bflum
af þessu tagi er skífa í hraðamælin-
um sem skráir hraða og tímann sem
bfllinn er á ferðinni. Lögreglan
fylgist með að menn fari eftir settum
reglum, hún á það til að stoppa bfla
og fá að skoða mælana. Þetta er gert
vegna slysahættu. Þegar ég heyrði
um þetta héma heima fannst mér
þetta „helvítis píp“, en þegar maður
kynntist þessu og er að keyra sjálfur
þá skilur maður þetta - þegar maður
sér og heyrir um slysin á hraðbraut-
unum. Hámarkshraði þessara bfla er
80 kflómetrar en yfirleitt era þeir
keyrðir á 85 til 90 kflómetra hraða.“
I 45 mínútna hvfldartímunum fara
bflstjórar yfirleitt og fá sér hress-
ingu á bensínstöðvum. Ýmis atvik
era Óskari eftirminnileg í sambandi
við hina fyrirskipuðu hvfldartíma.
„Ég var eitt sinn að koma frá Dús-
seldorf og var stoppaður á þristinum
(þjóðvegur A3) og þá vantaði
klukkutíma upp á hina tilskipuðu 8
tíma hvfld. Ég þurfti að borgar 40
Á þjóðve
Evrópu
*
A þjóðvegum Evrópu eru stórir og litlir