Morgunblaðið - 29.08.1999, Qupperneq 7

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. ÁGÚST 1999 B 7
Hannesar Hlífars? „Hann þarf fyrst
og fremst að vera góður á taugum -
hafa stáltaugar, það skiptir miklu
máli. Það er hins vegar ekkert ein-
falt fyrir menn að verða taugasterk-
ir, ef þeir eni það ekki frá náttúr-
unnar hendi. Slíkt er erfítt að læra
að ráði. Það er að vísu hægt að læra
að vinna undir álagi og stunda
heilsurækt en það dugir ekki nema
að ákveðnu marki,“ segir Hannes.
Sjálfur hefur hann stundað heilsu-
rækt stundum en ekki nóg; „ég þarf
að taka mér tak núna,“ segir hann
og brosir. Ekki telur Hannes að
þeir framúrskarandi skákmenn sem
hann hefur kynnst um dagana hafi
endiiega neinn sérstakan sameigin-
legan eiginleika sem geri þá að góð-
um skákmönnum. „Þeir eru mjög
mismunandi en oft er hægt að sjá
stíl þeirra við skákborðið endur-
speglast í persónunni sjálfri. Ulf
Ánderson var á yngri árum þekktur
fyrir hinn hvassa stíl sinn en svo fór
hann að tileinka sér hæglætislegri
stfl, reyna t.d að vinna skákir á
endatöflum. Þegar ég kynntist
manninum fannst mér þetta ekki
einkennilegt, ég fann að þetta var
hæglætismaður - hann tefldi í sam-
ræmi við sína persónugerð. Það
kemur svo sem ekki mikið fram á
mótum hvort menn eru skemmti-
legir eða leiðinlegir sem persónur,
en auðvitað utan þeirra. Það hefur
stundum komið upp á mótum að
menn ásaka hvor annan fyrir „sál-
fræðihemað". Þetta kom t.d. upp
svo sem kunnugt er í einvígi Kar-
povs og Kortsnojs. Þegar mótin eru
löng og teflt er við sama manninn
verður sálfræðiþátturinn talsvert
fyrirferðarmeiri en ella. Sjálfur hef
ég ekki lent mikið í þessu, en aðeins
þó. Á Ólympíumóti voru skákmenn
frá Kasakstan t.d. með ýmis „trick“
svo sem að standa fyrir aftan stól
mótstöðumanns míns og rugga sér.
Ég lét það atferli ekki trufla mig.
Þetta var einu sinni leikið við Jón
Hjartarson, hann sagði að bragði:
„Sit down,“ og það dugði. Ég á yfir-
leitt auðvelt með að einbeita mér,
en auðvitað er það ekki einhlítt. Það
hefur reynst mér vel að standa þá
upp frá borðinu, fá mér kaffi og
brjóta aðeins upp stöðuna. Þá kem-
ur maður oft frískur að borðinu aft-
ur og sér nýja möguleika í stöð-
unni.“
Erfitt að sofna eftir tapaða skák
Ætli taugaspennan haldi aldrei
vöku fyrir Hannesi á mótum? „Það
kemur fyrir, sérstaklega getur ver-
ið erfitt að sofna eftir að hafa glutr-
að niður gjörunninni stöðu og tapa.
Manni verður ekki svefnsamt í bráð
eftir slíka atburði," segir Hannes og
hlær. „Ég man eftir einu atviki úr
meistaramóti unglinga, 20 ára og
yngri. Ef ég hefði gert jafntefli í
umræddri skák hefði ég orðið Evr-
ópumeistari unglinga á þessu móti.
Ándstæðingurinn fórnaði manni -
ég tók ekki manninn og tapaði skák-
inni og varð í öðru sæti eftir að hafa
verið efstur þar til í síðustu umferð-
inni. Þessu var erfitt að kyngja, ég
sofnaði seint eftir það tafl. Ég tefldi
við þennan sama mann í fyrra um
réttinn til þess að komast á heims-
meistaramótið í Las Vegas. Þá vann
ég hann mjög örugglega og hafði
gaman af því - minntist þá um-
rædds atriðis mjög vel.“
Skák er fyrst og fremst einstak-
lingsíþrótt en stundum eru þó send
lið skákmanna á mót, t.d. Ólympíu-
mót; er það ekki góð tilbreyting?
„Jú, það er mjög gaman að vera í
slíku liði, það skiptir líka máli að lið-
sandinn sé góður. íslendingar hafa
oft staðið sig betur í liðakeppni. Is-
lensku skákmennirnir hafa það
framyfir þá sem eru í erlendu liðun-
um að þeir þekkjast yfirleitt mjög
vel, koma enda frá sama staðnum,
Reykjavík, meðan erlendu skák-
mennirnir koma víðs vegar að úr
sínum heimalöndum. Islenskur
skákstfll er að mörgu leyti í ætt við
hinn rússneska skóla. Við Islend-
ingar vinnum sjaldan stórt þegar
við teflum við austantjaldslöndin, en
aftur á móti getur okkur gengið vel
við lið t.d. frá Suður-Ameríku, þar
sem skákstíllinn er talsvert ólíkur
okkar.
Atvinnumennska er ekki mjög
auðveld í skák. Á Norðurlöndum
eru menn t.d. mikið í því að skrifa í
blöð og tefla í skákklúbbum fyrir
borgun, þannig er það líka í Þýska-
landi. Hér er mjög vel búið að skák-
mönnum að mínu viti. Þeir hafa
tækifæri til þess að kenna og fá
laun fyrir, ef svo væri ekki væri
þetta vonlítil barátta. Víðast hvar er
atvinnumennska erfið nema að
menn séu komnir í hóp hinn tuttugu
bestu í heiminum. Sumir skrifa
skákbækur, en það er mikil vinna
og fremur illa borguð. Hins vegar
hefur löngum verið mjög nauðsyn-
legur þáttur að hafa aðgengilegt
gott lestrarefni um skák. Tölvumar
eru núna orðnar mjög mikilvægar,
ekki síst Netið. Ég tefli ekki mikið á
Netinu en nota það til þess að fylgj-
ast með skákum beint. Ég er áskrif-
andi að skákgögnum og fæ um 50
Skákmenn
eru mjög mis-
munandi en
oft er hægt
að sjá stíl
þeirra við
skákborðið
endurspeglast
í persónunni
sjálfri.
þúsund skákir í hverjum mánuði til
þess að skoða.
Lætur stundum hugboðið ráða
Að sögn Hannesar hefur skák
ekki breyst mjög mikið nema hvað
snertir byrjunarkunnáttu. „Núna
eru menn komnir með tölvufori’it
sem hægt er að nota til að skoða
skákbyrjanir, athuga með hugsan-
lega afleiki og mistök. í flóknum
stöðum þar sem reiknikunnáttu er
þörf er mikið lið í tölvunni. Hægt er
líka að skoða skákir andstæðings
mjög nákvæmlega í tölvu og finna
út hvar hann er veikastur fyi'ir;
þetta hjálpar. I dag eru allir með
tölvur og geta séð hvaða byrjun var
tefld í hverri og einni skák tiltekins
manns síðustu mánuði. Þá er mikil-
vægt að hafa á takteinum margvís-
legar byrjanir þannig að ekki sé
hægt að „kortleggja" mann hvað
það snertir." Skyldi Hannes alltaf
fara eftir fyrh’fram áætlun í upphafi
skáka eða skyldi hann láta hugboð
ráða? „Yfirleitt fer ég að skákborð-
inu með tiltekna byrjun í huga en
fyrir kemur að ég fæ hugboð um að
réttara væri að hefja skákina öðru-
vísi og læt það þá ráða. Ég er þó
ekki hjátrúarfullur við skákborðið.
Þótt mig dreymi eitthvað fyrir mót
sem ég gæti túlkað á einhvem
ákveðin veg þá reyni ég að gera það
ekki, ég reyni þvert á móti að hafa
óvissuþáttinn sem stærstan. Jafnvel
þótt ég hafi á tilfinningunni að mér
muni ganga vel þá læt ég það ekki í
ljós og leyfi mér ekki að hugsa um
það. Oft hefur mér gengið vel
einmitt þegar ég býst ekki við
neinu. Þá er um að gera að láta vel-
gengnina ekki hafa þau áhrif að
maður tapi einbeitingunni."
Þegar Hannes er spurður um
uppáhalds skákmann sinn þegir
hann litla stund og svarar svo; Kar-
pov. „Hann hefur sérstakan skák-
stfl, hann vinnur oft þegar staðan er
jöfn. Hann hefur óvenjulega mikla
hæfileika til að vinna úr slíkum
stöðum. Þegar maður fer yfir skák-
irnar rennur upp fyrir manni hægt
og rólega hvemig hann vinnur úr
svona stöðum. Karpov er rólegur
maður og það er erfitt að sjá við
fyrstu sýn á honum að hann sé
svona góður að tefla. Hann leynir á
sér. Kasparov er hins vegar fyrst og
fremst krafmikill skákmaður og
hefur góða reikningshæfileika.
Spassky var hæfíleikamikill skák-
maður en latur við heimavinnuna.
Hann var þó aldrei skákmaður á við
Karpov. Kortsnoj er enn að tefla,
hann er 68 ára og hefur staðið sig
mjög vel að undanförnu. Það er því
aldrei að vita hvenær hápunktinum
er náð á skákferlinum," segir Hann-
es Hlífar.
Að lokum ræðum við um nauðsyn
þess fyrir skákmann að fara vel
með sig. „Áfengi hefur t.d. slæm
áhrif, það getur verið í lagi að fá sér
einn eða tvo bjóra til að slaka á eftir
taflmennsku, en meira má það ekki
vera. Það er yfirleitt mikilvægt til
þess að ná árangri að hafa taugarn-
ar í lagi eins og fyrr sagði. Liður í
því er líka að hafa góða fótfestu í líf-
inu yfirleitt, helst að eiga íbúð og
hafa að öðru leyti gott bakland,“
segir Hannes. Hann er greinilega
að vinna samkvæmt þessari kenn-
ingu, hann er um þessar mundir að
koma sér fyrir í íbúð sem hann hef-
ur nýlega fest kaup á við Miðstræti
- fyrstu íbúðinni sem hann hefur
eignast. „Það er vissulega ánægju-
legt að flytja hingað inn með titill-
inn Skákmaður Norðurlanda, en
slíkur titill er auðvitað aðeins liður í
langri þróun.“ Næsti áfangi hjá
Hannesi Hlífari Stefánssyni er að
verja Islandsmeistaratitil sinn. Að
því loknu taka væntanlega við ný og
ný mót, innlend og erlend. Svona er
greinilega líf atvinnuskákmannsins,
það er eðli málsins vegna markað af
sífelldri keppni. Það er ábyggilega
ekki að ófyrirsynju að Hannes Hlíf-
ar telur keppnisskapið annan mikil-
vægasta eiginleika skákmannsins -
á eftir hinum bráðnauðsynlegu og
fyrrnefndu stáltaugum.
leggir þig fram
Betrunarhúsið er fullbúin
Ukamsræktarstöð við
Garðatarg í Garðabæ.
Við höhun nú stórbætt
aðstöðu fyrir bamagæshi
Hjá okkur fínnur þú
einnig næg búastæði og
lelðin 01 okkar er aldrei
löng, hvar sem þú býrð
á höfuðbargarsvæðinu.
Allir sem byrja í líkamsrækt gera það af góðum hug. En það er ekld nóg
að byrja. Það þarf að halda áfram af fullri alvöru ag sefa rétt ag reglulega.
Við hjálpum þér af stað ag hvetjum þig áfram þegar á reynir.
Við bjóðum aerabic, spinning, yoga, kickbaxing og taebo. Þá bjóðum við
einnig hið vinsæla Body Pump og einn glæsilegasta tækjasal landsins.
HAMMEH STRENGTH
Skráning á fitubrennslunáinskeið er hafin!
Þar sem þú skiptir máli
Garðatorgi 1 • Garðabær • Sími: 5G5 8898