Morgunblaðið - 20.05.2000, Qupperneq 67

MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
LAUGARDAGUR 20. MAÍ 2000 6K

I
Um Guðrúnu Lárusdóttur
rithöfund og alþingismann
GUÐRÚN Lárus-
dóttir alþingismaður og
rithöfundur fæddist
1880 á Valþjófsstað í
Fljótsdal, dóttir Lárus-
ar Halldórssonar prests
og konu hans Kristínar
Katrínar Pétursdóttur.
Guðrún fær góða heim-
ilisfræðslu, sem þá var
algengt. Hún hefur vald
á dönsku, ensku og
þýsku. Hún var frábær
nemandi.
Hún byrjaði ung að
skrifa bækur. Aðalrit
hennar eru Ljós og
skuggar I-III, A heim-
leið, Sigur, Tvær smá-
sögur, Brúðargjöfin, Þess bera menn
sár og Systumar. Guðrún fær hollt
og gott uppeldi hjá kærleiksríkum
foreldrum. Faðir hennar, sem hún
var mjög hænd að, var mikill trúmað-
ur og predikari. Hann leiðfr hana um
fögru sveitina og fræðir hana um
kristna trú. Trúin á góðan og almátt-
ugan Guð verður kjölfestan í lífí
hennar og sannfæringin um að „Ef
Drottinn byggir ekki húsið, erfiða
smiðimir til einskis“.
Guðrún var óvenju mikil trúkona,
las í Biblíunni á hverjum degi og bað
bænir.
Hún trúði því „að allir menn væra
jafnir fyrir Guði og allir mikils virði í
augum Hans“.
Þetta er hinn kristilegi jöfnuður.
Guðrún vildi verða prestur en tím-
amir leyfðu ekki slíkt. Hún þráði að
predika orð Guðs en var meinað það.
I stað þess að predika úr predikunar-
stóh, predikaði hún í bókum sínum.
Þykir mörgum nóg um, en lífið var
henni Kristur.
Guðrún fluttist til
Reykjavíkur ásamt fjöl-
skyldu sinni um alda-
mótin síðustu. Þá bjó
þar innan við tíundi
hver íslendingur. Götur
bæjarins vom forugar,
mikil almenn fátækt,
oft örbirgð en aðrir bet-
ur settir. Hússnæðis-
skortur var mikill og
drykkjuskapur slíkur
að heilu fjölskyldumar
vom á vonarvöl. Þá var
velferðarþjóðfélagið
ekki komið. Algjört
vínbann var lögfest
1909. Það kom með öllu
tO framkvæmda 1915 og stóð tO 1922.
Guðrún Lámsdótth' giftist Sigur-
birni Ástvaldi Gíslasyni árið 1902.
Hann var guðfræðingur, kennari og
síðai- heimOisprestur við ElliheimOið
Gmnd. Þau eignuðust tíu böm. Dóu
þrjú þeirra í æsku. Mikið jafnræði
var með þeim hjónum og sagðist Guð-
rún eiga honum það mikið að þakka
hversu miklu hún kom í verk. Sveit-
inni sinni fögm gleymir Guðrún
aldrei, enda em margar náttúralýs-
ingar í bókum hennar guOfallegar.
Kyrrð og fegurð sveitalífsins fylgir
henni ævilangt.
Hún átti eftir að afreka mikið,
þessi kona. Hún var ein af brautryðj-
endunum í að bæta kjör þeirra bjarg-
arlausu. Þegar enga hjálp er að fá
opnar hún heimili sitt fyrir þeim
og reynir með ráðum og dáð að
hjálpa. Hún verður „miskunnsami
Samverjinn“. Brátt ávinnur hún sér
almenna ást og virðingu, hún hefur
eignast trúnað hinna vinasnauðu.
Söguskoóun
Nýr ógnvaldur hefur
hafíð innreið sína, segír
Herdís Tryggvadóttir,
eiturlyfin og niðurbrot
siðferðis með komu
klámiðnaðarins.
Hún sat í bæjarstjóm og var fá-
tækrafu0trúil912-1918. Hún er önn-
ur konan í íslensku þjóðltíi til að vera
kosin á þing, 1930.
Guðrún reynir að koma í gegn á
þingi úrræðum fyrir þá fátæku og
hjálparþurfi. Hún reyndi að koma
þessum málum áleiðis sem í dag
þykja sjálfsögð mannréttindi. Hún
kom inn á stefnuskrá Sjálfstæðis-
flokksins 1931 stuðningsyfirlýsingu
við kristindómsmálin. Það em e.t.v.
að koma upp í þjóðlífi okkar andstæð-
ur ámóta þeim sem vora hér í byijun
aldar, allsleysi og taumlaus drykkju-
skapur annars vegar og hins vegar al-
menn velmegun og öryggi.
Nýr ógnvaldur hefur hafið innreið
sína, eiturlyfin og niðurbrot siðferðis
með komu klámiðnaðarins þar sem
fégræðgi manna og niðurlæging
kvenna stíga villtan dans. Nú vantar
e.t.v. aðra Guðrúnu Lárasdóttur í
þjóðfélagið með sína heilbrigðu
kristilegu lífssýn. Guðrún drakknaði í
Tungufljóti í hörmulegu bílslysi 1938
ásamt tveimur dætrum sínum, Val-
gerði, 22 ára, sem var nýgift og
bamshafandi, og Kristínu, 18 ára.
Guðrún Lárusdóttir
Sigurbjörn Ástvaldur og bílstjórinn
björguðust.
Mig langar ttí að rifja upp endur-
minningar frá árinu 1938: Mann-
fjöldi, þéttar raðfr fólks, hafði safnast
saman alveg frá Ási, heimih Guðrún-
ar við Sólvelli, og niður að
Dómkirkju. Þá var til siðs að hafa
húskveðju á heimilum. Við stöllumar,
Margrét Þorbjörg, dóttir Ólafs
Thors, Þorbjörg Pétursdóttir Magn-
ússonar og ég stóðum þarna á Hóla-
völlum andspænis Gamla kirkjugarð-
inum. Þrátt fyrir ungan aldur
fundum við að eitthvað óvenjulegt
var í aðsigi. Við sáum þrjá líkbíla
koma og skynjum mikla sorg og sam-
úð fólksins sem stendur þar hljótt og
hmpið. Kaþólska kirkjan lætur sinn
þunga bjöOuhljóm óma.
Nú er að vakna áhugi á kvenrithöf-
undum fyrri tíma. Þær þóttu víst ekki
á sínum tíma eins frambærilegar og
karlrithöfundar.
Næstkomandi mánudag hefst upp-
lestur á sögunni „Systurnar“ eftir
Guðrúnu Lárasdóttur á kristilegu út-
varpsstöðinni Lindinni, FM 102,9.
Fyrri lesturinn er klukkan 18.30 og
endurtekinn kl. 22.00. Lesið verður á
hveiju kvöldi.
Höfundur er húsmóðir.
Herdís
Tryggvadóttir
4
NANOQ+
erésfcrwj
Bossakremið
frá Weleda
ótrúlegt og ómissandi

YLGJAN
-BJÖ8IOC 8BÖSABDI
Stórglæsi
I Fossa
S
io.í jslenska J:inkmj/íjdaverínu
Miðaverð 500 kr. fyrir fullorðna,
frítt fyrir eldri borgara og
börn yngri en 12 ára.
Ath: Börn fá aðeins aðgang
í fylgd með fullorðnum.
ÍSí0mím

•J
Dagskrá
Heimsþekktir kastkennslumenn og
fluguhnýtingarmenn þér til þjónustu
inni sem úti, 100 fermetra innitjörn
og áin Korpa.
Kynning: Sporöaköst kl. 14.00
Ráðstefnusalur kl. 15.00:
Veiðiparadís fjölskyldunnar,
Þingvallavatn í máli og myndum.
Kynnir Guttormur Einarsson.
Frábær tilboð á því besta sem
gerist í veiðiútbúnaði
dir sem
Ísmiði
Hver
íiC: happj
Opnunartími
laugardag frá kl. 13-19
og sunnudag frá kl. 11-19

„Spegill, spegill herm þú mér..."