Morgunblaðið - 17.09.2000, Qupperneq 36

36 SUNNUDAGUR 17. SEPTEMBER 2000
MINNINGAR
MORGUNBLAÐIÐ
+
Innilegar þakkir færum við öllum þeim er
sýndu okkur vináttu og samúð við fráfall eigin-
manns míns, föður, tengdaföður og afa,
BIRGIS ÞÓRÐARSONAR,
Akurgerði 12,
Akranesi.
Þakkir færum við læknum og starfsfóiki á deild
B-6, Landspítala, Fossvogi, og A-deild á
Sjúkrahúsi Akraness, fyrir góða hjúkrun í veikindum hans.
Sérstakar þakkir færum við Akursbræðrum fyrir veitta aðstoð, hjálp og
virðingu við útför hins látna.
Guð blessi ykkur öll.
Sigríður Svavarsdóttir,
Jónína Birgisdóttir, Þorvaldur Heiðarsson,
Anna Sigríður Jóhannesdóttir, Eyjólfur Þór Guðmundsson,
Birgir Þór Arnarson,
Þorvaldur Heiðar og Þórður Elí Þorvaldssynir.
Þökkum innilega auðsýnda samúð við andlát
og útför elskulegs föður okkar, tengdaföður,
afa og bróður,
PÉTURS HAMARS THORARENSEN
fyrrverandi sjómanns,
frá Flateyri,
til heimilis á Hrafnistu, Reykjavík.
Guð blessi ykkur öll.
Aníta Thorarensen, John Paleos,
Sigurður Hamar Pétursson, Hrund Guðmundsdóttir,
Pjetur Hamar, Nikkita Hamar,
Hlynur og Þórunn Björk,
Ebba Thorarensen,
Sigrún Thorarensen,
Anna Ragnheiður Thorarensen,
Bjarni Páll Thorarensen.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og vin-
áttu við andlát og útför ástkærs eiginmanns
míns, föður okkar, tengdaföður og afa,
HJÖRVARS ÓLA BJÖRGVINSSONAR,
Grundartanga 19,
Mosfellsbæ.
Bára Vernharðsdóttir,
Björgvin Hjörvarsson, Ólöf Jóna Kristjánsdóttir,
Sævar Óli Hjörvarsson, Halldóra Þórðardóttir,
Selma Hjörvarsdóttir, Tómas Árdal,
Marín Hjörvarsdóttir, Ásdís Þórhallsdóttir,
Dagný Steinunn Hjörvarsdóttir, Carina Borge,
Hjörvar Freyr Hjörvarsson, Birgitta Vigfúsdóttir,
Atli Þór Hjörvarsson
og afabörn.
+
Innilegar þakkir sendum við öllum þeim sem
sýndu okkur vináttu, samúð og hlýhug vegna
andláts og útfarar elskulegs eiginmanns, föður,
tengdaföður, afa og langafa,
SIGURÐAR EGILSSONAR,
Laugarásvegi 55.
Kristín Henriksdóttir,
Helga Sigurðardóttir, Guttormur Einarsson,
Súsanna Sigurðardóttir, Matthías Páimason,
Ingunn Sigurðardóttir,
Egill Vilhjálmur Sigurðsson, Hafdís Sveinsdóttir,
barnabörn og barnabarnabörn.
+
Innilegar þakkir fyrir auðsýnda samúð og hlý-
hug við andlát og útför móður minnar og
tengdamóður,
INGIBJARGAR REBEKKU JÓNSDÓTTUR
sjúkraliða,
Rauðagerði 65.
Sérstakar þakkir fá starfsfólk deildar K-2,
Landakotsspítala, fyrir frábæra og einstaka
umönnun.
F.h. systkina og annarra ættingja,
Ingibjörg R. Guðjónsdóttir, Ólafur J. Gunnarsson.
INDRIÐIGUÐMUND-
UR ÞORSTEINSSON
tlndriði Guð-
mundur Þor-
steinsson, rithöfund-
ur og fyrrv. ritstjóri,
fæddist í Lýtings-
staðahreppi í Skaga-
firði 18. apríl 1926.
Hann lést á Sjúkra-
húsi Suðurlands 3.
september síðastlið-
inn og fór útfor hans
fram frá Dóm
kirkjunni 12. sept-
ember.
Fyrst man ég Indr-
iða G. Þorsteinsson
þegar ég var skólastrákur á Akur-
eyri og varð fljótt vel heima í því
sem hann hafði skrifað. Hálfþrítug-
ur hafði hann orðið landsfrægur fyr-
ir „Blástör“ og fylgt henni eftir með
glæsibrag þegar „79 af stöðinni"
kom út fjórum árum seinna. Og einn
vetrarpart á menntaskólaárum mín-
um var hann í bænum að leggja drög
að „Landi og sonum“. Hann skar sig
ekki mikið úr á götu, var hvunndags
eins og hver annar bflstjóri, í
grænni úlpu með Champion-húfu
enda laus við þær grillur að menn
bæru skáldskapinn utan á sér. En
vitaskuld dró það ekki úr áhuga
mínum á höfundinum og verkum
hans að sjá honum bregða fyrir á
gömlum slóðum sem hann gerði
beint og óbeint að sögusviði og reisti
með ýmsum hætti minnisvarða í
verkum sínum. Þá skipti ég fyrst við
hann orðum en kynni tókust ekki
með okkur að gagni fyrr en ég var
kominn suður og gerðist árlangt
blaðamaður við Tímann. Þá skrifaði
ég m.a. fréttir undir hans leiðsögn
um skeið þegar hann kom þangað
aftur eftir fárra ára herleiðingu á
Alþýðublaðinu og tók við frétta-
stjórn. Það var skemmtilegur tími
með óráðnar gátur í öllum áttum
sem vel má þó bíða betri tíma að
rifja upp að öðru leyti en því að tví-
tugur strákur, sem var að byrja í
blaðamennsku, gat margt lært af
Indriða.
Hann fylgdist vel með því sem var
að gerast, stóð með báða fætur á
jörðinni og var laus við mærð og út-
úrdúra. Hann skrifaði fréttir stutt
og skýrt og vildi hafa fyrirsagnirnar
þannig að þær vektu áhuga lesand-
ans, þó án þess að farið væri út í öfg-
ar eða hreina flatneskju. Tilgerð var
eitur í hans beinum og hann tók
Frágangur
afmælis-
og minn-
ingar-
greina
MIKIL áhersla er lögð á, að
handrit séu vel frá gengin, vél-
rituð eða tölvusett. Sé handrit
tölvusett er æskilegt, að diskl-
ingur fylgi útprentuninni. Það
eykur öryggi í textameðferð og
kemur í veg fyrir tvíverknað.
Þá er enn fremur unnt að senda
greinamar í símbréfi (569 1115)
og í tölvupósti (minn-
ing@mbl.is). Nauðsynlegt er,
að símanúmer höfundar/send-
anda fylgi.
Um hvem látinn einstakling
birtist formáli, ein uppistöðu-
grein af hæfilegri lengd, en aðr-
ar greinar um sama einstakling
takmarkast við eina örk, A-4,
miðað við meðallínubil og hæfi-
lega línulengd, - eða 2.200 slög
(um 25 dálksentimetra í blað-
inu). Tilvitnanir í sálma eða Ijóð
takmarkast við eitt til þrjú er-
indi. Greinarhöfundar em
beðnir að hafa skímamöfn sín
en ekki stuttnefni undir grein-
unum.
hvorki sjálfan sig né
sumt í samfélags-
flaumnum of hátíðlega,
allra síst ef það gerði
það sjálft. Þá kom upp
í honum stríðnin og
húmorinn. Hann var
alls ófeiminn við að
hafa skoðun og segja
meiningu sína, t.d. á
menningunni með
stómm staf, svo að
dæmi sé nefnt, pólitík,
mönnum, stefnum og
straumum eða fjöl-
miðlun sem hann hafði
vitaskuld bæði mikla
og langa reynslu af og áhuga á
starfa sinna vegna. Það kom glöggt í
ljós meðan hann var kóngsins lausa-
maður og skrifaði dægurpistla í
blöð. Þá skaut hann stundum föstum
skotum sem ýmsir kveinkuðu sér
undanenda aflaði það honum ekki
eingöngu vina og vinsælda. Kannski
sýnir það best hver þungavigtar-
maður hann var í dægurskrifum að
þeir sem bágast áttu með að þola
skens hans og skeyti kenndu honum
á tímabili allar svarthöfðagreinar
pressunnar og gott ef ekki allt sem
birtist undir dulnefni og þeim líkaði
ekki.
A sjötta áratugnum skrifaði Indr-
iði stundum svipmyndir og innblaðs-
frásagnir úr hringiðu daganna sem
gáfu höfundinum færi á að vera
persónulegri en unnt er í beinum
fréttum. Þar var hann einhvers
staðar á rnilli fréttar og smásögu
enda mættust þar skáldið og blaða-
maðurinn. Milli þeirra virtist ekki
vera neinn ófriður, þvert á móti held
ég að þeir hafi oftast stutt hvor ann-
an. Blaðamennska og ritstjórn voru
dagleg atvinna Indriða lengst af en
skáldskapurinn hjáverk, þótt nú
verði það hann sem lengst varðveitir
nafn hans. Hins vegar þykist ég vita
að vinnubrögð hans hafi verið þann-
ig að hann ruglaði þessu ekki mikið
saman og þótt merkilegt sé hverju
rithöfundurinn kom í verk með eril-
sömu blaðamannsstarfi en þó mest
um vert hve skáldverk hans eru góð-
ar bókmenntir.
Margir gerðu sér áreiðanlega þá
hugmynd að Indriði væri hrjúfur
maður, sjálfsagt vegná þess hve
hann var oftast óhátíðlegur í tali og
töktum og ógjarn á að láta þá sem
eitthvað voru að abbast upp á hann
eiga hjá sér að óþörfu. En þannig
þekkti ég hann ekki. Þvert á móti
kynntist ég hjá honum þýðum og
viðkvæmum streng. Hann hafði að
vísu snemma komið sér upp nokkuð
hörðum skráp en undir þeirri
brynju sló heitt hjarta og frá því
naut skáldskapur hans yls.
Það var gaman að tala við Indriða
um staði og tíma uppvaxtarára
hans, líf þeirra, blæbrigði og fólk og
sjá og skynja víxlaverkanirnar milli
þessa alls og sagna hans langra og
stuttra. En Reykjavík varð honum
líka söguefni þótt bið verði nú á
skáldsögunni sem þar átti að gerast
og hann sagði mér einu sinni að
hann væri að hugsa um að skrifa um
pólitík, fjölmiðlahark og alls konar
sókn eftir vindi. Hún átti að heita
„Pappírsveislan". Þá hafði ég verið
að hvetja hann til að helga sagna-
gerðinni meiri tíma en öðrum rit-
störfum, því að í skáldskapnum fór
enginn í fötin hans. Þótt hann væri
svo heppinn að ganga helst í smiðju
til bandarískra höfunda, sem vel
áttu við geðslag hans, aðstæður og
yrkisefni og höfðu áhrif á hann, þeg-
ar hann var ungur að móta aðferðir
sínar og stíl, eignaðist hann fljótt
sinn eigin tón og kunni afskaplega
vel að sníða verkum Sínum stakk
þannig að lesandanum fannst að
öðruvísi hefði hann eiginlega hvorki
getað né átt að vera. Vegna fjöl-
skyldutengsla við Stefán Bjarman,
sem var úr Lýtingsstaðahreppnum
eins og Indriði og einn af leiðbein-
endum hans og lærimeisturum á
næmu mótunarskeiði, bað hann mig
stundum á síðustu árum sínum að
skila kveðju til Indriða ef ég hafði
verið staddur fyrir norðan. Það var
auðheyrt á gamla manninum að hon-
um þótti vel hafa ræst úr stráknum
á ritvellinum. Hans minntist Indriði
líka oftast þegar hann drap á upphaf
ritferils síns og æskuárin og greina
má drætti úr mynd hans í „Ungl-
ingsvetri" sem Indriði gerði til sam-
komulags við útgefanda að kalla
svoen hafði með beinni vísun í Hall-
grím átt að heita „Æskunnar óvissi
tími“.
Þetta er hvorki staður né stund til
að gera upp á milli sagna hans sem
mikið happ var að eignast og sættu
einna mestum tíðindum í bókmennt-
um ofanverðrar tuttugustu aldar á
Islandi. Öllum var ljóst að hjá hon-
um kvað við nýjan tón; sögur hans
voru rödd kynslóðar og áttu heima í
tímanum. En þær gerðust líka í tíma
og rúmi sem þeirri kynslóð var
heimur veruleikans enda tók hún
verkum höfundarins tveim höndum
og fannst hún þekkja persónur hans
og örlög þeirra koma henni við.
Jafnframt vísuðu þær langt út yfir
stund og stað, urðu sammannlegar í
aðstæðum sínum.
Indriði var afskaplega vel verki
farinn sagnasmiður og bar margt til.
Frásagnargáfan var honum með-
fædd og hann hafði lifandi, eðlisgró-
inn áhuga á fólki og mannlífi. Og
hann kunni flestum betur að byggja
upp sögur og láta þær ganga upp og
var meistari í því að skapa andrúms-
loft og láta sögur sínar gerast í stíln-
um. Þar naut hann óvenju næmrar
athyglisgáfu sinnar sem bæði benti
honum á söguefni og olli því að
lesandinn tók ytri umgerð og um-
hverfi sagnanna gilt án fyrirvara
eins og sú aðferð krefst að láta sög-
um vinda fram með lýsingu þess
sem sést og heyrist. Hann heyjaði
sér efni og velti því fyrir sér og
skrifaði síðan oftast nokkuð hratt og
útúrdúralaust eins og sá sem valdið
hefur eftir að hann var sestur við -
og vissi alltaf hvað hann var að gera.
Allt var tært og ljóst og áhrifin af
máli og stíl oft eins og að koma út á
fallegum morgni og anda að sér
hreinu lofti eftir nóttina. Það er
hægur vandi að finna kafia í verkum
hans og spyrja: Gerðu aðrir betur?
Og svo var einn styrkur hans sá að
hann skrifaði langoftast um það sem
hann hafði sjálfur þekkt, reynt eða
orðið vitni að með einhverjum hætti
og vissi þess vegna vel hvað hann
söng. I smásögunum voru söguefnin
sjaldnast fyrirferðarmikil í fljótu
bragði en þær sleppa ekki lesandan-
um eftir að hann er byrjaður að lesa
og þegar hann er búinn hafa miklir
atburðir gerst.
Indriði G. Þorsteinsson bjó hvorki
við mikil efni né langa skólagöngu í
æsku en í háskóla lífsins varð hann
heiðursdoktor í bókmenntum. Þeg-
ar grasið grær yfir leiði hans á slóð-
um feðra hans og mæðra í
Goðdalakirkjugarði njóta íslenskir
lesendur ekki aðeins keims af miklu
sumri þegar þeir litast um í hlöðu
sinni. Fyrningarnar fara að anga.
Hjörtur Pálsson.
Amerískur kaggi
ekurhægtumgötur
styrkt hljóð vélar
segir
hver sitji við stjórn
Ljósblár með vængi
skoðun skorinort
„bókaútgáfan í rúst“
situr á teiknibólu, á korktöflu
íeldhúsi aðfluttrarkonu
Mættust í kaupfélaginu
hann við frystiborðið
hún að leita að klóroxi í þvottinn.
Augnaráð án orða
velkomin.
Góðaferð,
vildi hún nú segja
Lítur Kjarvalbókina hans
Að koma
að fara
Staðarákvörðun ekki ætíð kunn
Gangi (ak)vel.
Norma E. Samúelsdóttir.