Morgunblaðið - 17.11.2000, Qupperneq 40

40 FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000
MORGUNBLAÐIÐ
FJÖLMIÐLUN
The Guardiun, Laagendalsposten og Sunday Herald hlutu fyrstu verðlaun hvert í sinuni flokki.
Evropsku dagblaðahönnunarverðlaunin
The Guardian valið
bezt hannaða blaðið í ár
Lífróður Svenska
Dagbladet
Kaupmannahöfn. Morgunblaðið.
YFIR tvöhundruð dagblöð frá 21
Iandi tóku í ár þátt í samkeppninni
um titilinn „bezt hannaða blað
Evrópu“ (European Newspaper
Design Award). Dómnefndin, sem
skipuð var fulltrúum blaðamennsku-
fagtímaritanna MediumMagazin frá
Þýzkalandi, De Joumalist frá Hol-
landi og Der österreichische Journ-
alist frá Austurríki, komst að ein-
róma niðurstöðu.
í þetta sinn fór brezka blaðið The
Guardian með sigur af hólmi og hol-
lenzka blaðið Trouw kom næst. Skýr
útlitshönnun Trouw gerði blaðið
mjög sigurstranglegt en Guardian,
sem er gefið út í rúmlega 400.000
eintökum, þótti meira sannfærandi
þegar á heildina var litið.
Alan Rushbidger, aðalritstjóri
The Guardian, lætur hinar daglegu
fréttir ekki stýra því hvernig síður
blaðsins líta út. Ritstjómin leggur að
hans sögn frekar sínar eigin áherzlur
og lætur góðar ljósmyndir njóta sín.
Forsíðan er laus við að skiptast upp í
ótal smáeiningar eins og dómnefnd-
inni þykir of algengt að sjá hjá öðr-
um blöðum. Kevin Wilson, útlits-
stjóri Guai-dian, beitii- af kostgæfni
hvítum, óprentuðum flötum, fjöl-
breytni í leturgerðum, oft listilega
skornum ljósmyndum og lesenda-
vænni uppsetningu á efni og gerir
þar með lestur blaðsins ánægjuleg-
an, að mati dómnefndarinnar.
Sigurvegarinn í flokki landshluta-
blaða, spænska blaðið E1 Correo sem
gefið er út í Bilbao, þykir líka gott
dæmi um það hve vel ígrunduð út-
litshönnun gegnir mikilvægu hlut-
verki við að gera dagblað aðlaðandi
til lesturs.
Það sem dómnefndinni kom þó
mest á óvart í keppninni í ár voru
blöð frá nyrzta hluta álfunnar, Nor-
egi, Svíþjóð og Finnlandi. Sigurveg-
ari í flokki héraðsblaða var Laag-
endalsposten, sem gefið er út í
11.000 eintökum í Kongsberg og ná-
grenni í Noregi. Þrír blaðamenn og
tveir ljósmyndarar búa til efnið í
þetta blað en áberandi þykir hversu
lesendavæn hönnun þess er.
„Gott innihald útheimtir nú á dög-
um enn frekar en nokkru sinni áður
góðar umbúðir svo að það nái til les-
andans,“ segir Norbert Kuppner, að-
alskipuleggjandi og upphafsmaður
evrópsku dagblaðahönnunarverð-
launanna. Með því að líta yfir dag-
blaðalandslag Evrópu segir hann
greinilegt hvert þróunin stefni: For-
síður dagblaða verða æ meir að eins
konar sýningarglugga fyrir innihald-
ið; litprentun er markvisst notuð til
að gera lesturinn meira aðlaðandi;
fjölbreytni í notkun myndefnis fer
vaxandi; fjölbreytni í Ieturgerða-
notkun er viðurkennd sem mikil-
vægt atriði við útlitsmótun efnis og
skýr uppsetning með staðreynda-
töflum og markvissu samspili styttri
og lengri texta er á góðri leið með að
verða að grundvallarreglu.
Annað einkenni á þróun dagblaða í
Evrópu er að þau eru æ meir að
nálgast að verða eins og vikublöð
sem gefin eru út daglega. Hefð-
bundnu vikublöðin reyna að svara
þessu með útlitshönnun sem sker sig
úr. Þýzka blaðið Die Woche og
skozka blaðið Sunday Herald skiptu
þetta árið með sér fyrstu verðlaun-
um í flokki vikublaða.
Die Woche sker sig úr með vel
ígrundaðri útlitshönnun út í gegn.
Það notar, eitt blaða, leturgerðina
Janson Text, sem er hefðbundin
bókaleturgerð.
Sunday Herald stingur hins veg-
ar, með sínu róttæka útliti, hreinlega
í augu. Harðar andstæður blás og
rauðs, „hart“ skrautlaust letrið í
haus blaðsins og róttækur skurður
myndefnis láta lesandann hugsa um
allt annað en hægindalegan sunnu-
dagsmorgun. Sunday Herald var
fyrst hleypt af stokkunum fyrir ári
og kemur nú út í 54.000 eintökum.
„Hönnun gegnir lykilhlutverki hjá
okkur,“ segir stofnandinn og rit-
stjórinn, Andrew Jaspan. „Við vilj-
um búa til blað fyrir lesendur dags-
ins í dag, blað sem kemur fram af
krafti og útlitslegir þættir hrífa les-
andann inn í efnið sem í blaðinu er,“
segir hann.
SVENSKA Dagbladet kom út í
smækkaðri mynd í gær í fyrsta sinn
en það er tilraun - að sumra mati ör-
væntingarfull - til að koma blaðinu á
réttan kjöl eftir milljarðatap á síðustu
árum. Blaðið hefur komið út í breið-
formi en er nú í blaðformi (tabloid)
eða sömu stærð og íslensk dagblöð.
Allt er lagt undir; nýr ritstjóri, nýtt
útlit og aukafjárframlag frá norska
Schibsted-hlutafélaginu sem er eitt
stærsta fjölmiðlaíýrirtæki Norður-
landa, auk SvD á það Aftonbladet í
Svíþjóð, Aftenposten, VG og þriðjung
í TV2 í Noregi.
„Staða okkar er vægast sagt alvar-
leg. Þetta er síðasti möguleiki
Svenska Dagbladet til að lifa af,“
sagði Hannu Olkinuora, ritstjóri SvD,
í samtali við Dagens Næringsliv.
Finninn Olkinuora hefur fengið það
erfiða verkefni að auka sölu blaðsins
og hefur tvö ár til verksins. Takist
ekki að koma rekstrinum á réttan kjöl
heyrir hið 116 ára Svenska Dagbladet
sögunni til. Olkinuora er maðurinn á
bak við breytt blað, sem leit dagsins
ljós í gær, en hann hefúr ritstýrt
nokkrum finnsku dagblaðanna, sem
flest koma út í smærra formi.
Staða SvD hefur farið hríðversn-
andi undanfarin ár og fyrir tveimur
árum keypti Schibsted 70% hlut í
blaðinu fyrir sem svarar 210 milljón-
um ísl. kr. Fyrirtækið hefur aukið
hlut sinn jafnt og þétt og á nú 89% í
blaðinu. Það hefur hins vegar ekki
skilað þeim árangri sem vonast var
tU. Þegar Schibsted keypti blaðið var
upplag þess um 200.000 eintök en er
nú komið niður í 170.000. Rekstrar-
tapið á síðasta ári nam um 1,3 millj-
örðum ísl. kr.
Ljóst varð að grípa þurfti til rót-
tækra aðgerða og var um 100 af 500
starfsmönnum sagt upp. Reksturinn
var tekinn tU endurskoðunar og hefur
1,1 milljarði ísl. kr. verið varið til þess
núþegar.
Það er með öllu óljóst hvort hin
djarfa tilraun Olkinuora og Schibsted
tekst en keppinautamir, einkum
Expressen og Dagens Nyheter, telja
að SvD eigi sér ekki mikla von. Blað-
inu er ætlað að vera óháð dagblað til
hægri við miðju, lesefnið er minna og
brotið meii-a upp. Óvissan liggur bæði
í því hvort hinir íhaldssamari lesend-
ur blaðsins sætta sig við breytingam-
ar og hvort blaðinu tekst að ná til sín
nýjum lesendum.
Við fyrstu sýn minnir hin nýja út-
gáfa Svenska Dagbladet á blaðið
Metro, sem er dreift ókeypis á lestar-
stöðvum í Stokkhólmi. Textinn er
knappur og mikið brotinn upp, með
römmum og litlum myndum. Keppi-
nauturinn Dagens Nyheter birtir
grein í gær eftir prófessor í fjölmiðl-
un, Stig Hadenius, sem segir um
snjalla ákvörðun að ræða hjá Svenska
Dagbladet. Þótt breytingin verði ekki
sjálfkrafa til þess að auka söluna þýði
nýja stærðin ekki að efnið muni
versna og minna meira á efni síðdeg-
isblaðanna, sem á Norðurlöndum og
víðast hvar í Evrópu em af þessari
stærð en íhaldssamari dagblöð era
víðast hvar gefin út á breiðformi.
Minnir Hadenius á að mörg dæmi
séu um „alvarlegri blöð“ í smærra
formi, t.d. viðskiptablöðin í Skand-
inavíu. Mesta hættan liggi eftir sem
áður í samkeppninni, sem hafi aukist
gríðarlega síðustu árin. Nefnii- hann
Metro, útvarp og sjónvarp eftir að
auglýsingar vora leyfðar þar og, síð-
ast en ekki síst, Netið.
Morgunblaðið/Urður
Breytingarnar boðaðar á forsíðu SvD í gamla breiðsíðuforminu og svo
fyrsta forsiða blaðsins í hinu smækkaða broti.
Rjdnaleysin Halla Bára Gestsdóttir og Gunnar Sverrisson gefa út Ak-tímarit
Morgunblaðið. Akureyri.
„VIÐTÖKURNAR hafa farið fram úr okk-
ar björtustu vonum,“ sögðu þau Halla Bára
Gestsdóttir og Gunnar Sverrisson sem gefa
út nýtt tímarit á Akureyri, Ak-tímarit, en
tvö tölublöð eru þegar komin út og það
þriðja á leiðinni, kemur út í byrjun desem-
ber.
„Þessar göðu viðtökur hafa gefið okkur
góðan byr, hvatt okkur til dáða,“ sagði
Gunnar og bætti við að ókunnugt fólk
hefði vikið sér að þeim á förnum vegi og
þakkað fyrir blaðið.
Gunnar hefur um árabil starfað við ljós-
myndun og Halla Bára við blaðamennsku.
Hugmyndina að timaritinu fengu þau síð-
asta vor. „Við vorum að velta ýmsu fyrir
okkur, spá í hvaða möguleikar væru í stöð-
unni og ákváðum svo bara að slá til og
hefja þessa útgáfu," sagði Halla Bára.
Þau höfðu bæði ákveðnar hugmyndir um
hvernig þau vildu hafa tfmaritið sitt. „Við
vildum að það skæri sig úr, væri ekki eins
og önnur tímarit," sagði Gunnar, en Ak-
tímarit er í mun stærra broti en almennt
tíðkast, kápan er einnig öðruvísi og papp-
írinn þykkri. Þannig segja þau að tímaritið
njóti sín betur.
Af nógu að taka
Þau segjast leggja mikið upp úr ljós-
myndum og stuttum hnitmiðuðum texta.
Efnisvalið er fjölbreytt en að mestu sótt á
Góðar viðtökur
gefa okkur byr
Eyjafjarðarsvæðið eða hefur tengingu við
það.
Ef allt gengur að óskum, svo sem útlit
er fyrir, hafa þau hug á að teygja sig út
fyrir það svæði, bæði austur og vestur.
„Við seljum tímaritið víða um land og það
kom okkur á óvart hversu mikill áhugi
hefur reynst fyrir því utan þessa svæðis, á
því áttum við ekkert endilega von, en við
getum ekki annað en verið sátt við góða
sölu,“ sagði Gunnar.
Halla Bára sagði að af nógu væri að
taka á Akureyri og nágrenni. „Fólk hér
hefur frá ýmsu að segja rétt eins og fólk
annars staðar á landinu og okkar reynsla
er sú að almenningur hefur ekki einungis
áhuga á að lesa um hvað fræga og fína
fólkið er að gera. Það vill lfka lesa um
venjulegt fólk og hvað það er að gera.“
Auk þeirra starfar Guðný Jóhannesdótt-
ir blaðamaður við Ak-tímarit og þá var
Morgunblaðið/Kristján
Halla Bára Gestsdóttir og Gunnar Sverris-
son huga að næsta tölublaði sem mun
koma út í desember.
nýlega ráðið í hálfa stöðu dreifingarstjóra.
„Við höfum þar með skapað nokkur störf
hér á Akureyri og það er býsna gaman.
Draumurinn er að geta búið til enn fleiri
skemmtileg störf hér í framtíðinni."
Útgáfan hefur sem stendur aðsetur á
heimili foreldra Höllu Báru, Gests Einars
Jónassonar og Elsu Björnsdóttur, en
hjónaleysin eru að byggja sér hús á Sval-
barðsströnd sem þau vonast til að geta
flutt í innan tíðar. „Það er ósköp þægilegt
að geta unnið þetta allt heima, en vissu-
lega þarf maður að skipuleggja sig nokkuð
vel og kæruleysi dugar ekki,“ segja þau.
Yljar manni
um hjartarætur
Vissulega segja þau tiltækið nokkuð
djarft, það kosti nokkra fjármuni að koma
slíku tímariti af stað og vinna því markað.
„En þetta er spennandi, við stöndum og
föllum með þessu. Við áttum þennan
draum, að gefa út tímarit eftir okkar
höfði, fá að ráða öllu sjálf og hann liefur
nú ræst. Ef einhver vill kaupa blaðið er
það nóg til að ylja manni um hjartarætur
og við erum afskaplega þakklát fyrir þær
jákvæðu viðtökur sem við höfum fengið,“
segja þau Gunnar og Halla Bára og benda
einnig á að nútímatækni geri vinnslu hvers
blaðs ódýrari en áður var, þegar meiri
mannskap þurfti til að koma út slíku blaði.