Morgunblaðið - 17.11.2000, Qupperneq 59

Morgunblaðið - 17.11.2000, Qupperneq 59
MORGUNBLAÐIÐ UMRÆÐAN FÖSTUDAGUR 17. NÓVEMBER 2000 59*» Kaupskylda og kauprétt- ur sveitarfélaga á félags- legu íbúðarhúsnæði Vírus og . uppgjöf UNDANFARIÐ hefur nokkuð verið deilt um rétt eigenda félags- legra eignaríbúða til þess að ráð- stafa eign sinni með sölu á almennum markaði. Hafnarfjarð- arbær hefur með sér- stakri ákvörðun heim- ilað eigendum félags- legra íbúða innan sveitarfélagsins að ráðstafa eign sinni án kvaða. Telur sveitar- félagið að heimilt sé að aflétta kvöð um forkaupsrétt á grund- velli þess að heimilt sé samkvæmt núgildandi lögum að stytta tíma- lengd forkaupsréttar sveitarfélaga. Ymsir hafa mótmælt þessari ákvörðun sveitarfé- lagsins. Á það hefur verið bent að eigendur félagslegs íbúðarhúsnæð- is hafi notið ákveðinnar fyrir- greiðslu frá viðkomandi sveitarfé- lagi, niðurgreiðslu vaxta, og það væri því í beinni andstöðu við upp- byggingu kerfisins og tilgangi laga um félagslegt húsnæði að heimila frjálsa sölu. Jafnframt hefur verið bent á að ákvæði um kaupskyldu sveitarfélagsins sé í fullu gildi skv. núgildandi lögum. I því sambandi hefur sveitarfélagið bent á að Ibúðalánasjóður muni ekki verða fyrir neinu tjóni af þessum sökum þar sem íbúðarkaupandi greiði hærri vexti í „frjálsa kerfinu" en hinu „kvaðabundna" og vaxtamun- urinn greiði upp hið ímyndaða tap. Jafnframt hefur komið fram það sjónarmið gegn frjálsri sölu að samkvæmt lögum eigi hagnaður af innlausn eignar að renna í sérstak- an sjóð sem eigi að bæta upp tap sveitarfélaga á rekstri félagslega íbúðarkerfisins. Nú verður ekki séð að lögin um húsnæðismál taki beinlínis fram að hagnaður af sölu sveitarfélagsins á innleystum eign- um renni í þennan varasjóð. Á hinn bóginn er mælt fyrir um að tiltek- inn hundraðshluti viðbótarlána skuli renna í sjóðinn, sbr. 1. mgr. 45. gr. laga nr. 44/1998 um hús- næðismál. I lögunum um húsnæðismál eru ákvæði um heimildir eigenda til sölu eigna sinna, sbr. bráðabirgða- ákvæði IV við lögin: „IV. Sala og ráðstöfun eignar- íbúða. Eftir gildistöku laga þessara getur eigandi félagslegrar eignar- íbúðar hvenær sem er, að virtum ákvæðum um forkaupsrétt sveitar- félaga, selt íbúð sína á almennum markaði, greiði hann upp skuld við framkvæmdaraðila og lán sem veitt hafa verið af Byggingarsjóði verkamanna. Forkaupsréttur sveitarfélaga skal aldrei vera lengri en 30 ár frá útgáfu síðasta afsals íbúðar. Sveitarstjórn er heimilt að stytta þann tíma hvenær sem er.“ Þegar ofangreint bráðabirgða- ákvæði er skoðað er ljóst að skv. efni sínu mælir það fyrir um óskor- aða heimild eiganda til þess að ráð- stafa eign sinni einungis að virtum ákvæðum sveitarfélagsins um forkaupsrétt. Bæjarstjóri Hafnar- fjarðar, Magnús Gunnarsson, lét hafa eftir sér í Morgunblaðinu 21. október sl. að greinin bæri með sér að ekki skuli tekið tillit til kaup- skyldu sveitarfélagsins. Væri kaupskyldan skilyrðislaus hefði ákvæðið í reynd litla þýðingu. Gunnar Bragi Sveinsson, formaður stjórnar Varasjóðs viðbótarlána, mótmælti þessari túlkun í grein í Morgunblaðinu 31. október sl. Tel- ur hann að kaupskyldu beri sveit- arfélagi skilyrðislaust að neyta. Innlausnarskylda sveitarfélags- ins er kvöð á framkvæmdaraðila sem skýrð er þröngt sbr. dóm Hæstaréttar sem kveðinn var upp 9. nóvember 2000, mál nr. 195/ 2000. Málavextir voru þeir í stuttu máli að rétthafar kaupleiguí- búðar kröfðust inn- lausnar hennar á grundvelli kvaðar um kaupskyldu. Kom krafan fram eftir 5 ára timamörk sem áskilin voru en þau höfðu ver- ið stytt með laga- breytingu. Voru fram- kvæmdaraðilinn og sveitarfélagið sýknuð af kröfu um innlausn. Var innlausnarskyld- an skýrð þröngt gagn- vart sveitarfélaginu. Var lagabreytingin talin gild enda þótt hún hafi haft réttaráhrif með afturvirkum hætti. Bæði hugtökin forkaupsréttur íbúðalán Sé fylgt sjónarmiði Hæstiréttar, þ.e. að túlka kvaðir þröngt og höfð hliðsjón af því allan vafa um gildi lagaheim- ilda stjórnvalda fyrir kvöðum sem lagðar eru á eignarréttindi skuli túlka borgurunum í hag, segir Magntis Ingi Erl- ingsson, þá er enginn innlausnarréttur/kaup- réttur fyrir hendi skv. núgildandi lögum. og kaupskylda eru nefnd í lögum um félagslegt íbúðarhúsnæði en þau eru ekki skilgreind sérstak- lega. Forkaupsréttur er réttur forkaupsréttarhafa til þess að kaupa eign þá sem forkaupsrétti er háð með sömu skilmálum og eig- andinn hefur komist að með kaup- samningi við annan mann. Ekki er mér vitanlega til viðurkennd skil- greining á orðinu kaupskylda en í eldri ákvæðum sem halda gildi sínu er ýmist talað um kaupskyldu eða innlausn. Vaknar þá spurningin hvort það sé skylt í öllum tilvikum að kaupa eign eða er það einungis skylt þegar aðili fer fram á það? í dómi Hæstaréttar, sem vísað var til fyrr, er talað um innlausnar- skyldu, þ.e. rétt eiganda til þess að fá eignarhlut sinn innleystan. Orð- ið innlausnarréttur er oft notað í sömu merkingu og kaupréttur en Green Tea Til grenningar Fæst í apótekum M það er á hinn bóginn ekki notað í lögum um húsnæðismál. Kauprétt- ur eða innlausnarréttur er í eðli sínu kvöð gagnvart eiganda íbúðar. I því felst réttur sveitarfélagsins til þess að kaupa eign eiganda og bann við því að selja eignina þriðja aðila. Sé fylgt sjónarmiði Hæsta- réttar þ.e. að túlka kvaðir þröngt og höfð hliðsjón af því allan vafa um gildi lagaheimilda stjórnvalda fyrir kvöðum sem lagðar eru á eignarréttindi skuli túlka borgur- unum í hag þá er enginn innlausn- arréttur/kaupréttur fyrir hendi skv. núgildandi lögum. Þá skýi'ingu styður að ákvæði um útreikning á söluverði eigna hafa verið felld úr gildi. Ein af grundvallarforsendum þess að eigendur félagslegra eign- aríbúða í tíð eldra kerfis óskuðu innlausnar eigna sinna var sú að það veitti þeim rétt til þess að kaupa aðra eign í staðinn innan kerfisins þar sem kaupverðið var ákveðið með svipuðum hætti og innlausnarverðið. Gildi kvaðar á eignarréttindi borgaranna verður að byggjast á skýrri lagaheimild þar sem réttind- in eru varin af eignarréttarákvæði 72. gr. stjórnarskrárinnar og Mannréttindasáttmála Evrópu sem lagagildi hefur hér á landi. Það fel- ur í sér að eigandi eignaríbúðar í félagslega kerfinu, sem háð er ákvæðum um forkaupsrétt og kaupskyldu, geti gert tvennt: 1. Hann getur boðið hana til sölu og síðar boðið handhafa forkaups- réttarins - sveitarfélaginu að ganga inn í hæsta boð. Hafni sveit- arfélagið forkaupsrétti ber viðkom- andi eiganda að greiða upp áhvfl- andi lán sem veitt voru við kaup íbúðarinnar, selji hann eignina. 2. Hann getur krafist þess innan gildistíma kaupskyldu að sveitarfé- lagið leysi til sín íbúðina. Það að ekki sé minnst á kaup- skyldu sveitarfélagsins í títtnefndu bráðabirgðaákvæði sem fjallar um kvaðir á eignarréttindi eiganda á sér því eðlilega skýringu að mínu mati. Það hefur ekki verið ætlan löggjafans að sveitarfélögin ættu kauprétt á íbúðum sem boðnar væru til sölu á almennum markaði heldur einungis forkaupsrétt. Tel ég að tilgangur löggjafans hafi ein- ungis verið sá að viðhalda inn- lausnarskyldu sveitarfélaga. Þess vegna er ekki á hana minnst í ákvæðinu sem fjallar með tæmandi hætti um þær kvaðir sem lagðar eru á eiganda við sölu eignar sinn- ar. Höfundur er héraðsdómslögmaður. EVRÓPUUMRÆÐAN hefur gengið í bylgjum síðustu mánuði ef marka má þau opinberu ummæli sem ýmsir hafa við- haft. Ymist hefur hún verið „á dagskrá“ eða „ekki á dagskrá", hún er ýmist „tímabær“ eða „ótímabær" og því hefur jafnvel verið haldið fram að með umræðunni séu menn „að uppgefast á því að vera Islendingar“, eins og forseti Alþingis hélt fram í sjónvarps- viðtali á dögunum eða „sýktir af vírus“ eins og ónefndur ráðherra Framsóknarflokksins hélt fram í sumar. Nei, umræðan er á dagskrá og hún er tímabær og hún fjallar um framtíð þeirra sem byggja þetta land. Um- ræðan felur í sér möguleika á Evrópuumræðan Evrópuumræðan er opin, segir Einar Skúlason, og hún er í fullum gangi. nýrri sókn, nýjum tækifærum og nýjum sjóndeildarhring. Og af hverju vilja menn ekki taka þátt í því? Mér hugnast a.m.k. ekki sú leið sem farin var í Svíþjóð, sem í stuttu máli fól í sér: „Nei (ekki á dagskrá), nei (ekki á dagskrá), já (kýlum á það)“. Stundum sækir að mannf' sá grunur að sumir ráða- menn í Sjálfstæðisflokknum renni hýru auga til sænsku leiðarinnar, opinská umræða hefur oftar en ekki farið fyrir brjóstið á íhaldsöfl- unum. Evrópunefnd Framsóknarflokksins Hvað sem öðru líður þá er Evrópuumræðan í fullum gangi hjá ungum framsóknarmönnum og Framsóknarflokknum. Hin marg- umtalaða 50 manna Evrópunefnd flokksins er að störfum, bæði í formi hefðbundinna funda og með lokaðri spjallrás á Netinu. Reynd- ar vil ég upplýsa aðila að gefnu til- efni að talan 50 er ekki rétt, nær lagi væri að tala um 85 meðlimi. Mér sýnist sem svo að þeir hafi fengið inngöngu í nefndina sem það vildu nema að ákvörðun var tekin um að ráðherrar hefðu ekki rétt til setu, aðrar takmarkanir hafa ekki verið settar. Þarna fer því fram opin og lýðræðisleg um- ræða sem stjórnast af fjölbreytilegum sjón- armiðum. Þetta er ekki sérfræðingahóp-iy*> ur heldur áhugafólk sem vill verða upp- lýstara um helstu spurningar sem snúa að framtíðarhags- munum íslendinga í samskiptum við aðrar þjóðir. Hvort nefndin svarar spurningunni um aðildarumsókn að ESB játandi eða neit- andi á enn eftir að koma í ljós en svo einfaldar verða vænt- anlega niðurstöðurnar aldrei. Það verða margir fyrirvarar við hverja niður- stöðu, það er líka eðlilegt enda erx~ þetta eitt stærsta hagsmunamáí þjóðarinnar. fsland og ESB - eigum við samleið? Laugardaginn 18. nóvember heldur SUF opna ráðstefnu um Evrópumál með yfirskiftinni: „ís- land og ESB - eigum við samleið?" Ráðstefnan stendur frá kl. 13-16 í húsnæði Framsóknarflokksins að Hverfisgötu 33. Framsögumenn verða Halldór Ásgrímsson utanrík- isráðherra, dr. Baldur ÞórhallssonJII lektor við Háskóla Islands, Ingólf- ur Bender, hagfræðingur frá ís- landsbanka-FBA, Úlfar Hauksson stjórnmálafræðingur og Drífa Hjartardóttir alþingismaður. Að loknum framsögum taka fram- sögumenn þátt í pallborði og svara spurningum úr sal. Boðið verður upp á léttar veitingar og er allt áhugafólk um opna Evrópuum- ræðu hvatt til að mæta. Opin umræða Evrópuumræðan er opin og hún er í fullum gangi. Hver ábyrgur gerandi í stjórnmálum hlýtur að taka þátt þar sem um mikið hags- munamál er að ræða fyrir íslenska^ þjóð. Sá sem tekur þátt í opinská- um umræðum um þessi mál er ekki sýktur af einhvers konar vír- us eða er að gefast upp á því að tilheyra þjóðinni. Hann er bara að leita að leiðum til að fjölga tæki- færum, víkka sjóndeildarhringinn og uppgötva ný sóknarfæri. I því er vírusinn og uppgjöfin fólgin. Höfundur er formaður Sambands ungra framsóknarmanna. Þegarþig vantar far... fimm, átta, átta fimm, fimm tveir. tveir 5 88 55 22 Magnús Ingi Erlingsson Einar Skúlason
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.