Alþýðublaðið - 20.08.1959, Blaðsíða 4

Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjórar: Benedikt Gröndal, Gísli J. Ást-
þórsson og Helgi Sæmundsson (áb.). Fulltrúi ritstjórnar: Sigvaldi Hjálm-
arsson. Fréttastjóri: Björgvin Guðmundsson. Ritstjórnarsímar: 14901 og
14902. Auglýsingasími: 14906. Afgreiðslusimi: 14900. — Aðsetur: Alþýðu-
húsið. Prentsmiðja Alþýðublaðsins. Hverfisgata 8—10.
Reykvísku átthagarnir
FÆSTIR landsmenn munu gera sér þess
grein, að auðvitað á Reykjavík afmæli ár hvert. Lít
ið eða ekkert er gert að því tilefni til þess að minna
á höfuðborgina og sögu hennar í nútíð og framtíð.
Afmælisdagur höfuðstaðarins er ekkert frábrugð-
inn öðrum dögum ársins. Hann er nánast minnis-
atriði.
Hér skal ekki með því mælt, að< stofnað sé til
fyrirferðarmikilla hátíðahalda á afmælisdegi
Reykjavíkur ár hvert. Slíkt á ekki við nema á stór
afmælum. Bn samt færi vel á að minna Reykvík-
inga á borgina sína þennan dag öðrum fremur. Og
í þessu sambandi rif jast upp sú einkennilega stað-
reynd, að söguhefð Reykjavíkur liggur allt of mik-
ið í láginni. Þó er höfuðstaðurinn mesta manna-
byggð landsins, fagur og sögufrægur. Reykjavík
skipar virðulegan sess í íslandssögunni. En börn
hennar þykjast naumast af henni vita. Þau tengj
ast henni ekki eins og fólk annarra byggðarlaga
átthögum sínum. Þetta er einfaldlega því að
kenna, að ekki hefur verið byrjað á byrjuninni.
Hún gæti orðið sú að hefja afmælisdag Reykia-
víkur til hégómlausrar en eftirminnilegrar virð-
ingar. ..........
ReykVíkingar eru heima fyrir svo önnum kafn
ir í störfum sínum og dægrastyttingu, að hver dag
.urinn verður þeim þröngur hringur, þrátt fyrir
hraðann, yfirferðina og umsvifin. Lini þeir svo
sprettinn, liggur leið þeirra til útlanda eða víðs
vegar um byggðir og öræfi íslands. Það er út af
fyrir sig gott og blessað. En leita Reykvíkingar
ekki iðulega langt yfir skammt? Sannarlega. Fjöl
margir þeirra þekkja alls ekki umhverfi höfuð-
staðarins eða þá sögustaði, sem leynast í borg-
inni. Þúsundir fæðast, starfa og deyja í Reykja-
vík án þess að hafa farið út í Viðey, gengið á Esju
eða notið sumardags í faðmi Heiðmerkur. Hins
vegar er sá Reykvíkingur vandfundinn, sem ekki
hefur farið margar ferðir austur yfir Fjall og
norður yfir Holtavörðuheiði.
Þetta er að nokkru leyti sök bæjaryfirvald-
anna eða réttara sagt tómlætis þeirra. Reykjavík
þarf að minna á sig. Þá munu börn hennar tengj-
ast höfuðstaðnum í starfi og hvíld, önn og gleði
með því að að njóta fegurðar og sögufrægðar
stærsta bæjar landsins, sem varð höfuðstaður ís-
lenzka lýðveldisins.
Samkvæmt kröfu bæjargjaldkerans í Haínar-
firði úrskurðast hér með lögtök fyrir öllum
ógreiddum útsvörum til Hafnarfj arðarbæj ar
álögðum árið 1959 sem þegar eru í gjalddaga,
fallin. Lögtökin má framkvæma að 8 dögum
liðnum frá dagsetningu úrskurðar þessa, ef
ekki verða gerð skil fyrir þann tíma.
Bæjarfógetinn x Hafnarfirði
17. ágúst 1959.
Þórarinn Árnason, fulltrúi.
E
rvRÁSIR Fidels Castros a
ríkisstjórn Bandaríkjanna
hinni miklu útvarps- og sjón-
varpsræðu, sem hann hélt síð-
astliðinn laugardag í Havana,
hljóta að reyna mjög á þolin-
mæði Bandaríkj amanna. í
för sinni til S'uður-Ameríku á
síðasta ári komst Nixon að
raun um, að það voru ekki
einungis kommúnistar í þess-
um löndum, sem andvígir
voru Bandaríkjamönnum og
hentu í hann tómötum. Hon-
um kom á óvart hversu út-
þreidd su skoðun var í þess-
um löndum, að Bandaríkja-
stjórn styddi einungis ein-
ræðisherra í Suður- og Mið-
Ameríku. Einkum kom þessi
skoðun sér illa þar eð ein-
ræðisherrum var hverjum eft
ir annan steypt af . stóli í
Mið-Ameríku um þessar
mundir. Nixon dró þá álykt-
un réttilega, að Bandaríkja-
stjóm yrði fyrir hvem mun
að eyða þessum útbreidda
misskilningi og grun Suður-
ameríkumanna. Forsetinn og
ríkisstjómin var honum sam-
mála í þessu.
“FSTAÐAN til Castros var
fyrsti prófsteinninn á þá póli-
tík, sem Nixon lagði grund-
völlinn að. í fyrstu var falli
Battista fagnað bæði af al-
menningi og stjórnmálamönn
um í Bandaríkjunum, en all-
ir, jafnt frjálslyndir og aðrir,
fengu bakþanka er Castro lét
taka 600 fylgismenn hins land^
flótta einræðisherra af lífi
eftir skríparéttarhöld. Og
fjármálamenn skelfdust er
Castro fyrirskipaði eignatöku
hinna bandarísku plantekra á
Kúba gegn hlægilega litlum
- Friður eða
frelsi í
N HIN margumtalaða ræða
Castros va” fvrst og fremst
innlegg í umræðurnar, sem
fram fara um bessar mundir
á fundi 21 utanríkisráðherra
frá Ameríkul'íkiunum í Santi-
ago í Chilp sem þar eru sam-
an komnir tí] b°ss að ræða
hið ótrygga ástand sem ríkir
við Karabíska hafið. Á þessu
svæði hafa á síðasta ári verið
gerðar uppreisnir og uppreisn
artilraunir sem að miklu
leyti hafa verið skipulagðar
utan viðkomandi landa, — í
Venezúela, Panama, Hondur-
as, Haítí og Dóminíkanska
lýðveldinu. Sums staðar voru
uppreisnirnar gerðar gegn
einræðishermm, annars stað-
ar gegn lýðræðislegum ríkis-
stjórnum. Má nefna til dæmis
einræði Trujillos í Dóminí-
kanska lýðveldinu og Sómoza
einræðið í Nicaragua annars
vegar og hinnar nýju stjórn-
ar á Kúbu og í Venezúela
hins vegar. Og það eru ein-
mitt mótsetningarnar milli
Castros og Trujillos, sem
mestu valda um deilurnar í
Santíagó.
B
anfamar vikur hafa gert mis-
heppnaðar tilraunir til þess
að steypa Castro af stóli. Hitt
er .augljóst að fésterkir menn
ANDARÍKJAMÖNNUM er
það mikið kapDsmál, að þessi
ráðstéfna yrði haldin og stað-;
fest reglan um afskiptaleysi
Ameríkuríkjanna um málefni
hvers annars. Upphaflega var
„regla“ sett til þess að hindra
áð Bándaríkin blönduðu sér í
málefni hinna minni ríkja í
Améríku en fyrir heimsstyrj-
í Bandaxíkjúnum eru góðvin- öldiná fyíri' vár dollaraheims-
ir Battista og bandaríska valdastefnan í algleymingi.
En nú er þessu snúið við og
lýðræðissinnar í Ameríku
telja ' þessa reglu aðeins
styrkja einræðisherrana í
sessi, og að Bandaríkin haldi
fast v.ið hana einungis til þess
að halda vemdarhendi yfir
mönnum eins og Trujillo.
Herter, utanríkisráðherra
Bandaríkjanna, hefur haldið
fast við að Ameríkuríkin
skipti sér ekki af innanríkis-.
málefnum hvers ánnars. En
hann hefur jafnframt tekið
skýrt fram, að hann vildi ekki
hlífa einræðisherrunum á
neinn hátt og lýðræðisöflun-
um yæri mestur greiði gerr
með að friður væri tryggður
í þessum löndum.
stjórnin
hindrað
Kúbu í
hefur ekki getað
aðgerðir þeirra á
sambandi við and-
spyrnuna gegn Castro. Castro
hefur einnig haft sína stuðn-
ingsmenn í Bandaríkjunum,
sem m. a. þjálfuðu liðssveitir
Puerto Rico-manna, sem síðar
fóru til Dóminikanska lýð-
veldisins og gerðu uppsteyt.
HAFNARB0R6 I LANDI,
SEM NÆR EKKI AÐ SJO
skaðabótum. Einn af vinum
Battista í Bandaríkjunum,
öldungadeildarmaðurinn East
land, notaði sér eina nefnd
öldungadeildarinnar til að fá
einn af brotthlaupnum stuðn-
ingsmanni Castros til að
sverja, að allir leiðandi menn
á Kúbu væru kommúnistar.
Bandaríska stjórnin lét þó
nægja að mótmæla eftir venju
legum leiðum hinum lágu
skaðabótum til bandarískra
plantekrueigenda, en hélt
fast við að skipta sér ekki af
því, sem gerðist undir stjóm
hins skeggjaða uppreisnarfor-
ingja á sykureyjunni. Og
bandarísk blöð létu ekki sitt
eftir liggja í að auglýsa hina
rómantísku byltingu þar.
BaNDARÍKJASTJÓRN get-
ur með fullum rétti bent á að
hún þafi á engan hátt styrkt
eða hvatt þá aðila, sem und-
SVISS liggur 1000 kíló-
metra frá úthafinu, en samt
er þar hafnarborg, sem hefur
stærri höfn en Reykjavík.
Svissneska hafnarborgin er
Basel, sem stendur við mestu
umferðaræð Vestur-Evrópu,
— Rín. Helmingurinn af
þeim vörum, sem S'visslend-
ingar kaupa erlendis frá, kem-
ur upp eftir Rín og árlega er
fleytt niður eftir henni fimm
milljónum tonna varnings
frá Sviss.
Basel er mjög alþjóðleg
borg. Allt árið liggja erlend
skip þar í höfninni, ensk,
þýzk, belgísk, hollenzk og
amerísk skip eru sí og æ að
koma og fara. Á síðasta ári
komu þangað 10.000 skip og
bátar. Flest em þetta að sjálf-,
sögðu fljótaprammar. Sviss-
lendingar eiga aðeins 400
skip, hið stærsta þeirra er
3000 tonn. Svisslendingar eru
þó stöðugt að auka skipastól
sinn og taka æ meir af flutn-
ingum til og frá landinu í sín-
ar hendur.
En Svisslendingar eiga ekki
einungis fljótaskip. Þeir eiga
einnig hafskip., sem aldrei
koma nær Sviss en til Brem-
en. Þau eiga heimahöfn í
Basel en þau komast þangað
aldrei.
Svisslendingar eiga mörg
farþegaskip, sem sigla fram
og aftur um fljótaleiðir Vest-
ur-Evrópu. Það eru ekki stór-
skip en eiga samt sinn þátt
í, að Svisslendingar eru tölu-
verð siglingaþjóð, — enda
þótt land þeirra liggi 1000
kílómetra frá sjó.
4 20. ágúst 1959 — Alþýðublaðið