Alþýðublaðið - 20.08.1959, Blaðsíða 5

MYNÐIN ofan viS fyr-
irsögnina er úr síldarþró
á Seyðisfirði. Hún er hálf-
ful laf síld. Neðri myndin
er hins vegar af mjöl-
hefur verið reist þar í
sambandi við síldarverk-
smiðjuna.
R-æll við Gunn-
þór Björmson
„ÞAÐ VANTAR síldarþrær
á Austurlandi, og af þeim sök-
um hefur landið tapað mill-
jónatugum“, sagði Gunnþór
Björnsson, bæjarstjóri á
Seyðisfirði í viðtali við Al-
þýðublaðið í gær, en hann er
nú staddur í Reykjavík og
sækir fulltrúaþing sveitafé-
laganna, sem staðið hefur að
undanförnu.
Talið barst strax að síld-
veiðunum og möguleikunum
fyrir Austurland í sambandi
við þær. Gunnþór lagði á-
herzlu á það, að nú væri
spurningin um fljótvirkar
síldarbræðslur ekki eins að-
kallandi eftir uppfinningar
Norðmanna, sem gera kleift
að geyma bræðslusíld nokkrar
yikur. En það þyrfti að stækka
síldarþrærnar. Á Seyðisfirði
er mikill áhugi á að nota þá
möguleika, sem síldveiðarnar
bjóða upp á, eins og unnt er.
Gunnþór benti á það, að
síldin væri nú-víðs vegar. um
hafssvæðið út af Vopnafirði,
Seyðisfirði, Horni og jafnvel
suður til Fáskrúðsfjarðar. Og
svipað þessu hefði hún hagað
sér undanfárin 6—7 ár. Nú síð
ustu áriri, meðan vinstri
stjórnin sat að völdum, hafi
mikið verið gert til að lyfta
undir atvinnulífið eystra, og
núverandi ríkisstjórn hefði
haldið áfram á sömu braut.
Fyrir því væri margt vel á
veg kömið, en meira þyrfti að
gera.
Gunnþór vék aftur að vönt-
uninni á síldarþróm. Hann
kvað sextán þúsund mála
geymslu vera á Seyðisfirði, 10
þús. mála þrær hefðu verið
byggðar í vor, en það væri
ekki nægjanlegt. Það þyrfti
fyrir næstu síldarvertíð að
stórauka möguleikana til þess
að geyma bræðslusíld. Skipin
hefðu verið að veiðum þarna
rétt fyrir utan, en orðið að
sigla norður á Raufarhöfn til
þess að losa sig við aflann.
Hann kvað einnig þurfa að
auka söltunarpláss og bæta
aðstöðuna í því efni.
Atvinnumöguleikarnir fyr-
ir fólkið þurfa að batna, segir
Gunnþór. En pólitísk tog-
streita getur spillt fyrir —
ekki sízt á því ári, sem tvenn-
ar kosningar fara fram.
VORIÐ 1958 skýrði Hall-
dór Stefánsson, fyrrv. forstj.,
akkur Ingimar Óskarssyni frá
einkennilegum, aflöngum
krækiberjum, er hann hafði
fundið í Kjarradal í Borgar-
firði haustið 1941. Halldór
var í berjaferð, ásamt frú
Ásu Jónsdóttur o. fl. fólki frá
Haukagili á Hvítársíðu. Var
riðið þvert yfir hálsinn, farið
yfir Kjarrará og staðnæmzt í
brekku litlu utar með ánni.
Þarna voru tínd ber af gróf-
gerðu krækilyngi, sem virtist
líkt og „loðnara“ en venju-
legt krækilyng; leyndi meir
berjunUm, er sátu hálfhuliri
niður á greinum lyngsins.
Frásögn Halldórs varð til
þess, að við Þorgeir Svein-
bjarnarson, sundhallarstjóri,
og Guðbrandur Þórmunds-
son, bóndi í Nýja-Bæ í Borg-
arfirði, gerðum okkur ferð
fram á Kjarradal 7. sept. s. 1.
sumar.
Kjarradalur þykir gott af-
réttarlárid og er víða vaxinn
grasi og -lyngi, en allmjög
blásipn sums staðar. Dálítið
birkikjarr vex enn á dalnum,
leifar af fornu skóglendi.
Sumir . kalla dalinn Kjarar-
dal; það er vænt fé á „Kjör-
inni“ í haúst, heyrist stund-
um sagt. Alllangt inrian við
Örnólfsdal ganga brattir mel-
bakkar' fram að árini og ligg-
, og
Og aðrar furðulegar nýjungar væntaníegar í bílailSnaðinum
LOS ANGELES: Bíll, sem
ekki notar benzín, heldur er
settur í samband við raf-
magnsinnstungu á kvöldin til
að hlaða hann ... annar bíll
sem kemst úr núll upp í urn
90 km. hraða á fimm sekúnd-
um með steinolíuvél... loft-
bíll, sem svífur jafnauðveld-
lega yfir láð og lög og. engin
hætta er á, að falli til jarðar.
Eru þetta fávíslegir draum-
ar? Ekki aldeilis. Þetta eru
allt hugmyndir, sem fram-
leiðendur eru að reyna í þeim
tilgangi að gera gerbyltingu
á fólksflutningum.
Ritstjóri tímaritsins Motor
Trend hefur sett upp tíma-
töflu yfir, hvenær farartæki
þessi muni verða tilbúin til
afnota fyrir almenning,
Hinn fyrsti er rafmagns-
bíllinn, eldgömul hugmynd,
sem skammhlaup varð í vegna
meiri hæfni benzínmótorsins,
sem ekki þarf að fara heim á
hv.er.ju kvöldi til að leggjast
í rafmagnsfyllerí með hlöð-
urnar. Nú hefur Charles Mo-
tor Corp. í San Diego í Kali-
forníu á stefnuskrá sinni. að
setja slíkan bíl á markað inn-
an árs. Forstjóri félagsins tel-
ur ekki, að hinn nýi bíll eigi
að koma í stað venjulegra
bíla, heldur skuli hann vera
fyrst og fremst fyrir innan-
bæjarakstur. Hann telur, að
þau atriði, sem áður fyrr
drápu hugmyndina um raf-
magnsbíþ.þ. e. a. s. ódýrt ben-
zín en dýrt rafmagn, hafi nú
snúizt við.
Þessi bíll mun líkjast
„sport-módelinu“ af Volks-
wagen. Mun geta ekið 80 míl-
ur á hlöðunum með um 75
km. hraða og hafa svipaða
hraðaaukningu og Volkswag-
en.
Það mun taka 5 til 10 ár-
um lengri tíma að smíða gang
hæfan túrbínu-bíl. Ford mun
nú vera að reyna túrbínur í
TJiunderbird og í vörubíl, og
má láta túrbínuna ganga fyr-
Þyrnirós
í New York
OFT heyrist talað um
fólk, sem liggur. í dái eftir
slys eða áföll svo að ár-
um skipti, en yfirleitt er
þó slíkum sögum tekið var
Iega. En frá New York
sendir UPI þá fregn, að
þar sé 12 ára stúlka, sem
Iegið hefur í dái í sjö ár,
eða síðan hún var 5 ára,
Hún heitir Beverly Nils-
son. Þegar hún var fimm
ára lenti hún í bifreiðar-
ir hvaða brennsluefni sem er,
t. d. steinolíu.
Það mun sennilega taka
meira en tíu ár, áður en gang-
hæfur loft-bíll kemur til sög-
unnar, þótt ýmsir sérfræðing-
ar álíti, að til greina komi ó-
væntur hraði í þróun þeirra.
Bíll þessi er hvorki flugvél né
þyrla. Hann mun svífa á loft-
púða, en ekki er gert ráð fyr-
ir, að hann fari meira en fet
yfir jörðu, og hann mun ekki
komast yfir girðingar eða tré.
Þessi bíll mun líkjast nokkuð
hinum „fljúgandi diski“ Bret-
anna, er nefnist Hovercraft.
slysi og hlaut meiðsli, er
leiddu til meðvitundar-
leysis. Hún hefur verið
nærð með því að dæla
vökva inn í æðar og lækn-
ar segja, að hún þroskist
alveg eðlilega, hvað lík-
amlegan vöxt og útlit
snertir, en ekkert hendir
til þess að liún muni vakna
sínum langa Þyrnirósar-
svefni. Hins vegar bendir
eklcert sérstakt til þess
heldur, að endi verði bund
inn á þetta ástand með and
láti. SiJurningin er: Á hún
eftir að ná fullorðsins ár-
um og verða fullþroskuð
kona í dauðadái, allt sitt
líf.

Ingótfur
Davfðsson:
ur tæp gata framan í meln-
um. Þar fyrir innan taka við
gras- og lyngbrekkur, og er
áin þpr greið yfirferðar.
Þarna rákumst við félagar
á aflöngu krækiberin hér og
hvar um brekkurnar, m. a.
sums staðar í útjaðri eini-'
brúska. Berin reyndust í
stærra lagi, meira eða minna
aflöng og jafnvel einnig könt-
ótt. Sátu bau öll á þeirri teg-
und krækilyngs, sem dr. Hage
rup hefur gert að sérstakri
tegund og kallað er krumma-
ljmg (Empetrum herinafrodit-
um). Er sú tegund norrænni
og meiri fiallaplanta en venju
legt krækilyng (E. nigrum).
Frú Guðrún í Örnólfsdal sagð-
ist kannast mætavel við hin
aflöngu krækiber; yxi t. d.
miki.ð af þeim við Síðumúia-
sel handan árinnar. Hefðu
afi sinn og amma kallað þau
,,tunnuber“ og talið þau stærri
og fljóttíndari en önnur
krækiber. Tunnuberin af
Kjarradal voru mæld þegar
heim kom. Reyndust stærðar-
hlutföll 6 berja þannig:
Lengd Þvermál
10.5 mm 8.5 mm
11.0 — 9.0 —
9.5 — 8.0 —
8.5 — 7.0 —
9.2 — 8.0 —
9.5 — 8.0 —
Þessar tölur gefa hugmyná
um stærð og lögun berjanna.
Hið gamla nafn „tunnuber“
er og mjög einkennandi.
Tunnuberin munu vera
þekkt hér frá fornu fari, þótt
ekki sé þeirra getið í grasa-
fræðiritum hérlendis. En vest
an hafs munu vera til svipuð
afbrigði. í Árbók I^erðafélags-
ins 1958 segir svo í lýsingu á
Illagili í Vesturhópi í Húna-
vatnssýslu: „Austan til í gil-
kjaftinum eru tvær Hring-
myndaðar, djúpar lautir. Lít-
ill gróður er þar, nema kræki-
berjalyng. Þóítu berin ein-
kennilega löng og stór og
römm á bragðið". Þetta er
ritað eftir frásögn Hannesar
Jónssonar frá Þóreyjarnúpi,
en hann var smali á Þverá og
kom oft í Illagil á árunura
1899—1904. Síðan ég gat um
tunnuberin á Kjarradal (i
Tímanum 23. sept.) hafa bor-
izt fregnir víðar að um slík
ber. T. d. segist Jón Pálsson,
póstmaður, hafa séð aflöng
krækiber í Köldukinn á Ás-
um í Húnavatnssýslu. Frétzt
hefur einnig um þau úr Vatt-
ardal í Barðastrandarsýslu og
úr Mývatnssveit og Bárðar-
dal.
Frú Guðrún Stefánsdóttir
frá Kverná í Grundarfirði á
(Framhald á 10. síðu.)
Alþýðublaðið — 20. ágúst 1959 JJ