Skírnir - 01.01.1911, Side 17

Leo Tolstoj.
17
hérna stóð það að minsta kosti í mínu valdi að gefa eigi
einastá' heitan drykk eða skotsilfur það, er eg bar á mér,
helduí únnig frakkann utan af skrokknum á mér og alt
sem eg átti heima í húsi mínu. Eg gerði þetta ekki, og
þess vegna fann eg, finn enn og mun aldrei hætta að
finna til þess, að eg er sjálfur sekur í þessum óaflátanlega
glæp, meðan eg hef mat aflögu, en ótal menn aðrir engan,
meðan eg á tvo frakka, en þúsundir manna ganga naktir
og skjálfandi«.
V.
Þessar rannsóknir Tolstojs og hugleiðingar urðu til
þess að sannfæra hann um, að þjóðskipulaginu væri ábóta-
vant í meira lagi. Tilgangur lífsins var óefað sá, að allir
fengju sem bezt notið sín, en því fór mjög fjarri að svo
væri. Hvernig stóð á þessum mikla mismun á kjörum
mannanna? Hann þóttist vita það, að eitthvert alsherjar-
lögmál væri til, er öllum bæri að hlýða og breyta eftir,
ef vel ætti að fara. Hann tók nú að leita að þessu lögmáli
og fann það að lokum í guðspjöllunum, — einkum fjall-
ræðunni.
I bókinni »Trú mín« lýsir hann þessari leit sinni og
niðurstöðu sem ítarlegast. Er bók þessi eitt af hinum
merkustu ritum hans, Ijós og skipuleg og þróttmikil, enda
er hún einna víðlesnust af öllum ritum hans. Kveðst
hann eigi boða mönnum neina nýja trú, er hann hafi tek-
ið upp hjá sjálfum sér, heldur kannast fúslega við, að
reynsla sín og íhugun hafi komið sér á líka grundvallar-
skoðun og þá, er Kristur heldur fram í fjallræðunni. Þar
er lögmálið sett fram skýrt og skorinort, og velferð mann-
kynsins í heild sinni er á því bygð, að þessu lögmáli lífs-
ins sé fullnægt í bókstaflegum skilningi út í yztu æsar.
Það er að líkindum óþarft að taka það fram, að Tolstoj
vill ekkert samneyti eiga við kristnina eins og hún nú er
á sig komin víðast hvar, þá kristni, sem sættir sig við
ástandið eins og það er og heidur hlífiskildi yfir verksmiðju-
2