Skírnir - 01.01.1911, Page 42

42
Alheimsmál
hér er stofninn tekinn úr þýsku, með því að gargon eða
boy féllu ekki eins vel við eðli málsins. Fugl heitir birdo
(tekið úr ensku), því að oiseau eða vogel voru óhagfeldari.
Allur hreimur málsins ber að vísu einna helst rómanskan
blæ; en það stafar fremur af endingunum en orðstofnun-
um, enda hefir snuprum ýmsra Þjóðverja út af þessu, er
ófróðir voru í málinu, verið vísað rækilega á bug. Menn
verða líka að muna eftir því, að í germansk-gotnesku
málunum er fjöldi lánsorða af rómönskum uppruna, og
það væri lítil hagsýni í því, að fara þá að seilast langt
yfir skamt eftir sjaldgæfari orðum með germönskum hreim.
öll orð enda eins í hverjum orðflokki fyrir sig. nafn-
orðin á o, lýsingarorðin á a, atviksorðin á e o. s. frv.
Því fylgir líka sá hægðarauki, að þekki maður nafnorðið,
þá þekkir hann líka lýsingarorðið og atviksorðið, t. d. no.
patro faðir, lo. patra föðurlegur o. s. frv. Þetta er ekki
smáræðis sparnaður fyrir nám og minni. Enn er að geta
eins snjallræðis, er miðar mjög til þess að gera málið ein-
falt. Það eru forskeyti og viðskeyti, atkvæði sem bæta
má framan eða aftan við orðin. Eitt þeirra er mal, er tákn-
ar mótsetningu: longa langur, mallonga stuttur; þetta for-
skeyti sparar sjálfsagt lýsingarorð um þriðjung og þá jafn-
framt tilsvarandi nafnorð og atviksorð. Af viðskeytun-
um má nefna eco, er jafnan táknar eiginleika: longa
langur, longeco lengd; rica ríkur, riceco auðlegð. Manna-
og dýranöfn mynda kvenkynsheiti með endingunum -ino:
patro faðir, patrino móðir. Mörg önnur forskeyti eru til,
og tákna stækkun, minkun, sameiginleik og fleira. Þeg-
ar maður hefir numið þau, hefir hann þegar á valdi sínu
allháa hundraðstölu af orðafjölda málsins.
Málfræðin er vitanlega afar-einföld og reglurnar und-
antekningalausar. öll orð bæta. við j í fleirtölu og n í
þolfalli. Eignarfall er táknað með de fyrir framan orðið.
Lýsingarorð stigbreytast á þann hátt, að sett er pli og
plej — meira og mest — fyrir framan orðið. Sagnirnar
enda á as í nút., is í fortíð og os í framtíð; og hver tíð er
eins í öllum persónum eint. og fleirtölu.