Ný félagsrit - 01.01.1845, Page 96

06
AUT IM lUTG.I01tnilt.
komi fram í þessu lífi. jiaí) var ]>jobskáldi<b jivzka
Friferik Schiller, sent fyrslur talabi jtessi orb:
.^heiiiis sagan er heiius dómur“ (Die Weltgeschichte
ist das IVeltgericht); ]>a<b var liann, sem rilaíii sögu
uiii Jirjátíu ára strííiib svo ágætlega , ab inargur hefir
látí<b sér um niunn fara, ab hann liafi ekki jiekkt
jietta timakil, fyrr enn hana las; jiab var annaíi }>j<>fe-
skáld og frábaer gáfnmattir Jn'zkur, Herder, sami
maijtirinn sem á hanasæng sinni sagbi jiessi orö silbiist:
„segiö mer nokkra mikla htigsan“ (saget mir einen
grossen Gedanien); jiafe var Itann, sem í bók jieirri,
er nefnist heinispeki sögunnar (Phi/osophie
der Geschichte), kallar sögtina: „hversdaglegt starf
forsjónarinnar“ (tdgliches Geschdft der Vorsehung).
j>aí) var Hegel, einn liinn mesti spekíngtir og djúp-
skvgnasta andans helja, sem nokkur öld ela nokkur
J>jóí) hefir ált, einnig þýzkur mabur, sein kallar söguna:
„framfarir niannkynsins í mebvitund frjálsræbis síns“
(die Weltgeschichte ist Fortschritt im Bewusstsein
der Freiheit — Ilegel: Philosophie der Geschichte).
Allir jiessir eru nú dánir; nú hefir sagan llutt sig til
Frakklands; Michelet (Missjele), frakkneskur niabur,
hefir ritab bók, sem heitir: „inngángur almennu
sögnnnar,“ (Introduction sur le histoire univer-
selle), ofurlitinn ba*klíng í tólf blaba broti, sem
hefir ineira inni ab halda enn flestir dobrantar í
arkarformi; þesstim manni hefir aubnazt ab draga
allan hezta vökvann úr sögunni og safna liontim á
einn stab, og af því hann er Ijósari enn Hegel, gjörir
hann }>ab sein liann ritar svo ininnisstætt, sökum jæss
hvab fjörlega og vel þab er sainib, ab sá, sein lx>k