Hirðir - 23.12.1858, Blaðsíða 4

36
þal gamalt íslenzkt skrímsli, uppyngt af herra Finsen og öþrum
niímrsknrfear- og fyrirskurí>ar-mönnum vorrar aldar.
En jeg vil nú sleppa þessum skurbarlækningmn aí> sinni, en
fara fáeinnm orísum um maurana. Herra hjeraSslæknirinn stendur
á því l'astar on fótunum, a£ kláöamaurinn, eins og aíirir maurar,
verfii af> koma úr eggjum í fyrstu, en trcystir sjer þó ekki til af)
sanna þaf). Hann vonar, af) sönnunin fyrir þvf, af> ostamaurinn
kvikni úr einhverjum eggjum, sem komizt hafi í ostinn, finnist sífiar.
En ef eggin aldrei finnast, hvernig fer þá ? Ætli menn verti þá
ekki ab taka til þeirrar einföldu vizku, sem nærfellt hver búrkona
á Islandi mun kannast vif), aí> maurar kvikni bæti í ostum og mjöli,
þegar geymt er á óhentugum stöfium? og þó er þessi ostamaur allrar
sömu tegundar og klátamaurinn. Herra Prof. Panum í Kiel kann
aí) vera mjög lærtur matur, en þó held jeg, af> hann muni litln
fœrari um, en hjerabslæknir Finsen, at sanna, aí> ostamaurar komi
úr eggjum; en sannanir, sem eiga aí) koma svona einhvern tíma,
get jeg eigi látif) mjer nœgja, allra-sízt, þegar jeg sje í hendi mjer,
af þær eru tómur heilaspuni, og andspænis vií) allra landa reynslu.
A hinn bóginn finnst mjer herra hjeratslæknirinn vera býsna-frekur
í, at eigna merkum inönnum, eins og t. a m. Válentin, orb og
skobanir, er þeir aldrei hafa haft; þannig er þab iildungis ranghermt,
ab Válentin hafi sagt, ab sjálfsmyndunin geti eigi átt sjer stab;
heldur segir bann, ab þrætan um sjálfsmyndunina sje öldungis óút-
kljáb. Orb hans eru þessi: „Þab er enn þá eigi aubib ab
segja meb nokkurri vissu, hvor af þessum skobunum
(skobun eggjamannanna, eba þeirra, sem trúa á sjálfsmyndunina)
muni vera hin rjetta; en þab, sem fundizt hefur á nýj-
ari tímum,hefur þó sýnt mönnum fram á,ab menn ættu
ab vera varkárir meb alla hleypidóma í þessu máli"1.
Um Prof. llenle, sem herra Finsen er og ab skýrskota til, er þab
ab segja, ab jeg hygg hann sje enn þá minna móti sjálfsmyndun-
inni en Valentin. Jeg man reyndar ógjörla orbin um þetta efni í
lækningabók hans, er jeg las fyrir nokkrum árum; en þó minnir
mig, ab þau væru fremur meb sjálfsmynduninni en á móti henni.
J) ,,Es ist noch gegenwartig unmóglich, die eine oder die andere Ansicht voll-
kommen zu begrunden, allein die Untersuchungen der neueren Zeit haben we-
nigstens viele Thatsachen, die vor einem iibereilten Urtheile zu buvahren im
Stande sind, geliefert". Sjá ,,Valeirtins Grurdrisz der Physiologie des Menschen",
bls. 394.