Hirðir - 23.12.1858, Blaðsíða 7

39
leitt af sjer sjódýr, og því næst, er löndunum skaut upp, jurtir og
lánddýr, og jeg held vjer smælingjarnir ættum langtum heldur ab
láta oss nœgja meb þann lærdóm, er þeir liafa kennt, en aí> vera
ab apa eptir nýjari lærdómsgutlurum, sem sannlega gjörbu bezt í, aí>
setjast nibur og Iesa Aristoleles og Buffon meb alúb og þolinmœbi.
þab dugar hvorki iierra hjerabslækni Finsen nje öbrum, ab ætlast til
þess, ab náttúran fari ab hugsmíbum þeirra. Hún gengur sína leib,
og iætur Sig eigi hlekkjum binda af hugarburbum eba röngum ímynd-
unnm; því sagbi og hinn lærbi Bacon forbum: „Menn eiga eigi
ab vera ab gjöra sjer hitt og þetta í hugarlund um
náttúruna og áhrif hennar; heldur eíga menn abskoba
verk hennar, og taka þau, eins og þau eru, en alls eigi
blanda þeim saman vib hugsmíbar sfnar og trúft. þann-
ig sem náttúrufrœbin er nú á leib komin, bendir hún oss á mjög
margbreytta uppsprettu dýranna. Mörg hin Iægstu dýr koma í fyrstu
af einföldum „organiskum“ efnum, og geta þá af sjer önnur dýr,
er þau eru fullvaxta; önnur smádýr koma fram vib skiptingu eba
sundurlibuh, og leggja þau dýr engum eggjum. þá eru og til dýr,
cr koma fram vib ummyndun annara dýra, og stór fiokkur dýra
kemur, eins og ailir vita, úr eggjum, eba fœbast sem lifandi af-
kvæmi annara dýra. Nú finnast í yfirborbi jarbar leifar af óteljandi
dýrategundum, sem nú eru libin undir lok, og ný kynferbi komin í
þeirra stab, ólík þeim ab öllu, og geta því eigi talizt afkvæmi hinna
daubu dýrategunda. Hinn nal'nfrægi náttúrufrœbingur Lamarh hef-
ur og sannab, ab ýmsar djTategundir eru á vorum dögum smátt og
smátt ab líba undir iok, og abrar nýjar ab koma upp í þeirra stab.
þannig er öll náttúran í sífelldri breytingu, og þab er enginn efi á,
ab í henni finnast enn hinir sömu kraptar, sem voru fyrir öndverbu,
þá er hin fyrstu dýr myndubust án eggja og foreldra. Jeg fyrir
mitt leyti þykist hafa fengib nœga sönnun fyrir myndun klá^itmaurs-
1ns í klábanum, og ab hann tímgist samkvæmt því, er þeir nýlega
hafa fundib, Bourguignon og Delafond, en ab klábinn í fyrstu komi
af almennum orsökum. þab er annars merkilegt, ab herra Finsen,
úr því liann fór ab láta raust sína hljóma um þennan fjárklába,
skuli eigi hafa gjört sjer þann ómaka, ab lesa rit þessara manna,
sem jafnvel í Danmörku hefur þótt mikib til koma, og sem snúib
hefur verib á dönsku fyrir rújnu ári af Bróf. Bentz, sem er læknir
bæbi manna og dýra. Mjer finnst þab hefbi verib skylda hans, bæbi