Heilbrigðistíðindi - 01.09.1872, Blaðsíða 2

66
menn hafa þá trú, að þelta eldgos mundi í fyrstu hafa valdið
henni. Fyrir norðan hafa menn þá trú, að hún hafi átt að
byrja í fjárhúsi einu í Eyjafirði, og svo vildu sumir halda, þeg-
ar jeg var fyrir norðan 1866, að hún hefðí færzt smásaman
vestur á við. Á Vesturlandi bjeldu menn í ungdæmi mínu, að
mest bæri á henni í eyjunum, og mundi slíkt koma af gras-
tegund einni, er þar yxi, og sem var nokkurs konar þykkvaxin
v e g b r e i ð (Plantago lanceolata), en þetta er því ólíklegra,
sem það er alveg víst, að allar vegbreiðutegundir eru lausar
við allt eitur, enda má í Vestureyjum, eins og síðar skal sagt
verða, finna nægar orsakir til þess, að bráðasóttin getur orðið
þar allskæð á sumum tímum.
Að bráðasóltin sje enginn nýr sjúkdómur hjerálandi, má
sjá af ýmsum ritum vorum, og þó hvað Ijósast á ferðabók
þeirra Eggerts Ólafssonar og Bjarna Pálssonar. Þannig tala
þeir t. a. m. um hinn svo kallaða svarta dauða á fjenu, er
eigi að geysa í Arnarfirði (sjá bls. 526), og sömuleiðis gela
þeir um það, þar sem þeir lala um fjárborgirnar, að fje sje
þar hraustara en ella. í’að er opt ekki auðið að sjá, hvort
kvillar þeir, er um er getið, bæði í eptirmælum 18. aldar og
víðar, hafi beinlínis komið af harðindum og heyjaskorti, eða
meðfram orsakazt af veikindum í fjenu, en þó er þetta síðast
talda eigi ólíkleg tilgáta.
í riti nokkru um Færeyjarnar, eptir prófast Lange, er þess
getið, að bráðasóttin hafi á Færeyjum svo gjöreytt fjárstofnin-
um, að menn urðu að (a þangað nýjan stofn frá íslandi og
Danmörku, og getur prófastur Lange þess í þessu riti sínu,
sem skrifað er um aldamótin, að Færeyingar haíi eptir á kennt
íslenzka fjenu um, að bráðafárið hafi orðið þar svo almennt.
Þetta er hinn vanalegi máli almennings, er hann fer að dæma
um sjúkdöma og orsakir þeirra, og hann hleypur þá allajafna
í það óliklegasta, er honum eptir hugsunarhætti sínum virðist
það liggja næst fyrir hendi.
í öllum umgangsveikindum bæði á mönnum og skepnum
einblínir allur almenningur hvervetna á sóttnæmið, og snýr út
úr því á allan hátt, eins og hugskotssjónir hans lengst geta