Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1887, Blaðsíða 7

7
staðar í myndinni. Að þræðirnir eru liðaðir, kemur betur í ljós,
þegar stækkunin er enn meiri, eins og sjá má á myndinni 8. Sii
mynd sýnir part af sama stykki sem myndin 7, en stækkaðan 300
sinnum ; í þessari mynd sjást ýmislega lagaðir svartir blettir, það
eru myndir af mjög smáum sandkornum úr blágrýti.
þetta organiska efni, sem sveppþræðirnir eru í, leysist mjög
auðveldlega í þynntri upplausn af kalfhydrati eða natronhydrati,
en ekki í ammonfakvatni. Ef þessi alkaliska upplausn efnisins
er sfuð, og siðan hellt á hana salpjetursýru eðasaltsýru þangað til
hún hættir að vera alkalisk, skilur allt efnið sig aptur úr upplausn-
inni, og er þá eins og smáhnökrótt, sje hellt enn meiri sýru upp-
leysist það aptur. Hnökrar þessir voru næstum litlausir, þegar
reynt var efni úr krukkunni nr. 1, en úr hinum krukkunum voru
þeir brúnir og líktust húmusefnum. þ>rátt fyrir margar tilraunir
tókst mjer ekki að ná óorganisku efnunum frá þessu organiska
efni, ávallt varð eptir í því nokkuð af fosforsýru og leirjörð. Jeg gat
þvf eigi fengið neina áreiðanlega vissu um hin kemisku einkenni þessa
efnis. Aðferð mín, til þess að fá efnið sem hreinast, var þessi.
Jeg hellti þynntri saltsýru á hvíta efnið, þvoði afganginn vandlega,
leysti hann upp í þynntri natronhydratlausn, síaði upplausnina og
hellti á hana þynntri saltsýru þangað til hnökrarnir skildust úr,
leysti þá aptur í þynntri natronhydratlausn, hellti aptur í hana
þynntri saltsýru þangað til hnökrarnir skildust úr aptur, og þvoði
þá síðan úr hreinu vatni. Efnið sem þannig var farið með, hafði
þau kemisku einkenni, sem jeg nú skal greina: það skildist úr
lftið súrri saltsýruupplausn, þegar hellt var á hana fosforwolfram-
sjrru, barksýru eða joði, það sem úr skildist varð talsvert þykkt, ef
vökvinn var látinn standa nokkra stund. J>að sem úr skildist
fyrir joðinu var brúnlitað og mjög smáhnökrótt. Efnið sjálft lit-
aðist einnig brúnt f joði. Aptur á móti skildist efnið ekki úr upp-
lausninni, þó að reynt væri við það sölt þungu málmanna, t. d.
nevtralt ediksúrt blyoxid, kvikasilfurklórid eða ferrocyankalium.
J>egar Millons aðferð var höfð, sást ekki votta fyrir eggjahvítu-
efnum, bíúret var heldur ekki unnt að finna f efninu. þannig
bentu verkanir þær, sem fosforwolframsýra, barksýra og joð höfðu
á efnið, á að það gæti verið eggjahvítuefni, en helztu einkenni
eggjahvftunnar vantaði þó. Jeg skal þó bæta því við, að jeg hefi
sterkan grun um, að í efninu sjálfu sje fosfor, en mjer hefir ekki
tekist að sanna það fullkomlega. Grunur minn byggist á þvf, að
jeg úr tveim jafnþungum stykkjum af organiska efninu í nr. 1; fjekk
misjafnlega mikið af fosforsýru, eptir þvf hvort jeg rannsakaði
saltsúra upplausn af efninu strax, eða jeg fyrst bræddi það með
salpjetri og kolasúru natrón. J>essar tilraunir gjörði jeg hvað ept-
ir annað, og fjekk jafnan meira af fosforsýru með síðari aðferð-