Fréttablaðið - 09.05.2001, Page 8

FRETTABLAÐIÐ
8
FRÉTTABLAÐIÐ
9. maí 2001 MIÐVIKUDACUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Slmbréf á fr.éttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjóm@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vlsir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingaikostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins I stafrænu formi og I gagnabönkum
án endurgjalds.
1 BRÉF TIL BLAÐSINS
SÁÁ ÁLFURINN
Hann segir takk um helgina
Álfur i þágu
ungsfólks
Hjálparþegi hjá SÁÁ skrifar:
Baráttan gegn þeirri ánauð og afíeið-
ingum sem neysla fíkniefna af öllu
tagi valda tekur aldrei enda. Hin f jöl-
þætta starfsemi SÁÁ skiptir miklu
máli í þessu samþandi og þarf bæði á
opinberum stuðningi að halda og dyg-
gri aðstoð fólksins í landinu. Það er
ekki síst hún sem hefur tryggt kraft-
inn í starfi samtakanna gegnum árin.
Hin árlega Álfasala SÁÁ verður hald-
in um næstu helgi, dagana 11. til 13.
maí. Þetta er í tólfta skiptið sem SÁÁ
leitar til landsmanna um stuðning við
starfsemi sína.
Tekjur af Álfasölu SÁÁ hafa fyrst
og fremst farið til að efla starfsemi
SÁÁ í þágu ungs fólks, jafnt forvörn-
um og meðferð. Ennfremur hefur
Álfasalan gert kleift að bjóða upp á
fræðslu fyrir foreldra. Álfinum fylg-
ir að þessu sinni lítið spjald með heil-
ræðum fyrír unga fólkið. Þar er bent
á ýmsa nöturlega fylgifiska áfengis-
og vímuefnaneyslu. Þeim sem kaupa
Álfinn er einnig boðið að skrá sig í
ferðahappdrætti á heimasíðu SÁÁ,
www.saa.is. Tökum vel á móti SÁÁ-
álfinum! ■
Sjaldgœf sjón
fyrir hálfri öld
leiðrétting Tveir lesendur hafa haft
samband við blaðið og gert athuga-
semdir við texta með mynd á bls. 18 í
blaðinu á mánudag. Þar sáust her-
menn við Herkastalann og undir stóð,
að sú sjón hefði verið algeng á götum
Reykjavíkur fyrir hálfri öld. Nú er
það svo að fyrir hálfri öld sáust er-
lendir hermenn vart annars staðar
hér á landi en á Keflavíkurflugvelli
og þá aðeins bandarískir. Hermenn-
irnir á myndinni voru hins vegar í
breskum einkennisbúningum og því
líklega í liðinu sem hernam ísland 10
árum fyrr, eða fyrir 60 árum. Svo
sagnfræðilegum staðreyndum sé öll-
um til skila haldið voru breskir her-
menn löngu farnir af landi brott við
undirritun varnarsamningsins
1951. ■
Ekkert apa- og slönguspil hér
Þegar Ólafur Stephensen, jazz-
leikari með meiru, kom heim frá
námi í almannatengslum í Banda-
ríkjunum, sá fyrsti á íslandi, fyrir
réttum fjörutíu árum, var ekki mik-
ill skilningur á faginu. Hann sagði
frá því á fundi þar sem undirbúin
var stofnun fagsamtaka á þessu
sviði, að hann hefði gengið á milli
stjórnmálaforingja
og sagt þeim frá
ýmsu sem tíðkaðist
fyrir vestan.
Stjórnmálamenn
fengju þar margs-
konar ráðgjöf í
framkomu, áróð-
urstækni og skipu-
lagningu kosninga-
baráttu. En hér
svaraði einn
Samt eru blaða-
men enn að
hafa hom í síðu
almannatengla
og kalla þá
ýmist „sjoppu-
kalla" eða
„blaðurfulltrúa"
stjórnmálaskörunganna fyrir þá alla
er hann sagði: „Nei Ólafur minn, við
viljum ekkert apa- og slönguspil hér
á landi.“ Nú er stundum sagt að
kosningabarátta stjórnmálaflokka
sé rekin af auglýsinga- og almanna-
tengslastofum, og kynningar- upp-
lýsinga- og þlaðafulltrúar eru á
hverju strái hjá fyrirtækjum, stofn-
unum og samtökum.
Samt eru blaðamen enn að hafa
horn í síðu almannatengla og kalla
þá ýmist „sjoppukalla" eða „blaður-
fulltrúa“. Víða annars staðar hefur
skapast traust milli þessara starfs-
stétta, og gegnir hvor stéttin um sig
vel skilgreindu hutverki. Enda þótt
hlutverk kynningarfólks sé að gefa
sem jákvæðasta mynd af sínum um-
bjóðendum, þá er það vant að virð-
ingu sinni og leggur sig fram um að
J\AáLmarma
EINAR KARL HARALDSSON
vitnar í ummæli fyrsta
almannatengilsins.
bera ekki á borð rangar upplýsingar.
Ekki er að efa að samtök almanna-
tengla geta gert sitt til þess að skýra
og afmarka hlutverk þeirra, m.a.
með þvi að setja sér siðareglur og
sinna fræðslumálum inn á við og út á
við. Ekki veitir af, svo aftur sé vitn-
að í Ólaf. Ung frænka hans sagði
honum frá því að nú væri hún komin
í félag í leikskólanum. „Og ert þú í
stjórninni?", spurði hann. „Nei, ég er
blaðafulltrúi félagsins." „Og af hver-
ju?“, spurði hann. „Af því að ég tala
svo mikið“, svaraði sú stutta. Annars
Stjórnvöld bregðast við gengishruninu:
er það kostur í augum blaðamanna
ef almannatenglar tala mikið. Þá er
alltaf möguleiki á að þeir tali af
sér.B
|ORÐRÉTT I
280 milljarðar
króna í álverin
Ef öll ofangreind áform um bygg-
ingu álvers Reyðaráls á Reyðarfirði
og stækkun Norðuráls á Grundar-
tanga ganga eftir verður fjárfesting
vegna þeirra og tengdra virkjunar-
framkvæmda um 280 milljarðar
króna á árunum 2002 -2009 á verðlagi
ársins 2000. ( Útgjaldahlið fjárlaga
ríksisins nemur 240 milljörðum 2001-
aths. Fréttablaðsins) Reiknað er með
að fjárfesting nái hámarki á árunum
2004 og 2005 og verði um 75 milljarð-
efnahagsmál Það sem efnahagslífið
þarf á að halda nú eru góðar fréttir
sem skapa væntingar um batnandi
hag. Annars er hætt við að krónan
rétti ekki úr kútnum, 6 mánaða upp-
gjör helstu innflutnings- og útflutn-
ingsfyrirtækja verði hrapalegt, það
hrikti í eiginfjárstöðu margra máttar-
stólpa í atvinnulífinu og hér verði
verulegur samdráttur í efnahagslífinu
er líða tekur á næsta haust. Góðu
fréttirnar sem ríkisstjórnin vinnur nú
að af fullum krafti tengjast virkjunar-
og álverksframkvæmdum, lausn sjó-
mannaverkfalls og sölu ríkisfyrir-
tækja.
Verði tilkynnt um stækkun Norð-
uráls á næstu vikum með tilheyrandi
gerð 120 Megawatta Búðarhálsvirkj-
unar og Ións í Norðlingaöldu þýðir það
verulega innspýtingu í efnahagslífið á
næstu árum. Hið sama má segja um
heimildir fyrir Kárahnjúkavirkjun og
risaálver í Reyðarfirði en þar er þó
enn allt í óvissu um það hvort væntan-
legur orkukaupandi, Norsk Hydro,
verður endanlega reiðubúinn til þess
að ráðast í byggingu álvers og enn síð-
ur hvenær það gæti orðið.
Að beiðni iðnaðar- og viðskipta-
ráðuneytis hefur Þjóðhagsstofnun
metið þjóðhagsleg áhrif stækkunar ál-
vers Norðuráls úr 90 þúsund tonnum í
240 þúsund tonn. Athuguð voru tvö til-
vik. í því fyrra var gert ráo fyrir að
ráðist yrði í framkvæmdir við Norð-
urál og tengdar virkjanir samhliða
framkvæmdum vegna Reyðaráls og
að þær yrðu á árunum 2002 - 2009. I
NORÐURÁL TILBÚIÐ TIL STÆKKUNAR
Vilji er fyrir hendi hjá Columbia Ventures
til að stækka álverið úr 90 þúsund tonn-
um í 240-300 þúsund tonn, segir
Ragnar Guðmundsson framkvæmdstjóri.
síðara tilvikuninu var einungis gert
ráð fyrir stækkun Norðuráls og að
framkvæmdir ættu sér stað á árunum
2002 - 2009. Helstu niðurstöður eru
birtar annars staðar á síðunni. ■
ar króna fyrra árið og 55 milljarðar
króna hið síðara. Á árunum 2003 og
2006-2008 má gera ráð fyrir fjárfest-
ingu í námunda við 30 milljarða
króna hvert ár. Til samanburðar er
áætluð fjármunamyndun á árinu
2000 um 160 milljarðar króna og þar
af fjárfestingar atvinnuveganna um
2/3 hlutum hærri en í grunntilfleli
þegar framkvæmdir standa sem
hæst. Hlutdeild fjárfestingar í lands-
framleiðslu verður að jafnaði 4 pró-
sentustigum hærri en annars.
Úr greinargerð Þjóðhagsstofnunar um
þjóðhagsleg áhrif stækkunar Norðuráls
og byggingu Reyðaráls.
Alver reyðaráls
Risaálverið í Reyðarfirði mun geta framleitt
300 þúsund tonn á ári verð það byggt.
115 milljarðar króna. Fjárfesting
verður um 30% hærri en annars
hefði orðið á árunum 2002 - 2009 og
Samanburður á byggingu Norðuráls og Reyðaráls
______________saman (A) og Norðuráls eins (B)
Tilfelli A Tilfelli B
Framvkæmdatími 2002-2009 2002 - 2005
ÁHRIF Á FRAMKVÆMDATÍMA
Þjóðarframleiðsla 3 1/2% 1 1/2%
Landsframleiðsla 4% 1 1/2%
Fjárfesting 30% 20%
Verðbólga 2 1/2-3 pr.stig 1 pr.stig.
Viðskiptajöfnuður (%af VLF) -3% -2%
Vinnuafl sem hlutd. af heild 1% 1/2%
Atvinnuleysi -1/2 pr.stig - 1/3 pr.stig
lanctImaáhrif
Þjóðarframleiðsla
- matsbil 1,0-2,2% 0,3-0,6%
- besta mat 1,7% 0,5%
Landsframleiðsla
- matsbil 1,6%-2,4% 0,5-0,7%
- besta mat 2,0% 0,6%
Útflutningur 13 - 15% 3 1/2-4 1/2
Erlendar skuldir í sama horf 2015 - 2020 2015
REYÐARÁL OC STÆKKUN
NORÐURÁLS
, Framkvæmdir við álverin og tengd-
ar virkjanir leiða til 30% hærri fjár-
festingar á árunum 2002-2009 en
annars hefði orðið.
^Árleg mannaflaþörf vegna fram-
kvæmda verður í námunda við
1400 ársverk eða tæplega 1% af
áætluðum mannafla á vinnumark-
aði. Gert er ráð fyrir að atvinnuleysi
lækki að jafnaði um 0,5 prósentu-
stig vegna aukinnar vinnuaflseftir-
spurnar í hagkerfinu. Alls má gera
ráð fyrir um 850-900 nýjum fram-
tíðarstörfum í álverunum tveimur.
£ Búast má við auknum þrýstingi á
verðlag og gætu áhrif á verðbólgu
á árunum 2002-2009 að jafnaði
orðið um 2,5-3 prósentustig.
0 Horfur eru á því að þjóðar- og
landsframleiðsla verði að jafnaði
3,5-4% hærri á framkvæmdatíma
en annars. Athugunin bendir til að
landsframleiðsla gæti hækkað var-
anlega um 2% og þjóðarfram-
leiðsla l,5-2o/o.
( ; Búast má við að hlutfall viðskipta-
halla og landsframleiðslu hækki
um 3% á framkvæmdatíma en
lækki að þeim loknum vegna auk-
ins útflutnings. Varanleg aukning
útflutnings er áætluð 13-15%. Er-
lendar skuldir i hlutfalli af lands-
framleiðslu ættu að vera komnar í
svipað horf og annars hefði orðið á
árunum 2015-2020.
STÆKKUN
NORÐURÁLS
Fjárfesting verður 20% hærri 2002-
2005 en annars.
| Árleg mannaflaþörf á fram-
kvæmdatíma verður 700-800 árs-
verk eða um 0,5% af áætluðum
mannafla á vinnumarkaði. Búast
má við að atvinnuleysi lækki um
þriðjung úr prósentustigi á fram-
kvæmdatíma. Alls má gera ráð fyrir
um 240 nýjum framtíðarstörfum I
álveri Norðuráls.
-j j Verðbólga gæti orðið um 1 pró-
'* sentustigi hærri 2002-2005 en án
framkvæmdanna.
f i Reikna má með að þjóðar- og
landsframleiðsla verði um 1,5%
hærri á framkvæmdatíma en án
framkvæmda. Gert er ráð fyrir að
varanleg aukning þjóðar- og lands-
framleiðslu verði um 0,5%.
Horfur eru á að hlutfall viðskipta-
halla og landsframleiðslu hækki
um 2% að jafnaði á framkvæmda-
tíma en lækki að þeim loknum
vegna aukins útflutnings. Búast má
við að varanleg aukning útflutnings
nemi 3,5-4,5% og að erlendar
skuldir verði komnar í svipað horf
og annars um 2015.