Fréttablaðið - 14.11.2001, Blaðsíða 10

FRETTABLAÐIÐ
14. nóvember 2001 MIÐVIKUDACUR
FRÉTTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Gunnar Smári Egilssson
Fréttastjórar: Pétur Gunnarsson
Sigurjón M. Egilssson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Slmbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Slmbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: (P-prentþjónustan ehf.
Prentun: fsafoldarprentsmiðja hf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og I gagnabönkum
án endurgjalds.
1 BRÉF TIL BLAÐSINS~[
E-PILLUR
Bréfritari vill flokka sígarettur
með ávana- og fikniefnum.
Fangelsum
fíkniefnasala
Diddi Begg sknfar__
Ég vil byrja á því að þakka fyrir
frábært blað sem ég fæ á hverj-
um morgni frítt inn um bréfalúg-
una. Fyrir skömmu las ég, í því
sem kallast Hraðsoðið, viðtal við
einhverp æskulýðsfrömuð úr
Hafnarfirði. Þar kom fram
hvernig söluturnar eða sjoppur
standa að tóbakssölu þar í bæ og
eitthvað ræddi hann um hvaða
refsingum eigi að beita ef þær
selja unglingum undir 18 ára
aldri óþverran. Þessar refsingar
hafa oft komið til tals á undan-
förnum dögum og þá er rætt um
að ef sjoppurnar brjóti af sér
einu sinni fái þær áminningu og
ef þær geri þetta aftur missi þær
söluleyfið. Eg hef aldrei heyrt
aðra eins vitleysu. Sígarettur eru
flokkaðar sem ávanabindandi lyf
líkt og önnur eiturlyf og óþverri.
Ef einstaklingur er staðinn að því
að kaupa áfengi fyrir unglinga
getur hann átt yfir höfði sér
fangelsisdóm eða í það minnsta
sekt. Sömu sögu er að segja af
sölumönnum dauðans, eiturlyfja-
sölunum, sem fá ekki bara
áminningu heldur dóm. Hver er
munurinn á þessum sölumönn-
um? Mitt svar er enginn nema
sjoppurnar hafa rekstrarleyfi
hinir ekki. Látum jafnt yfir alla
ganga. Fangelsum fíkniefnasala,
hvort sem þeir selji löglegan
óþverra eður ei. ■
Lægsta verð
frá 27 «995 kr.
10
Að gleyma upprunanum
flottheit Auðvitað hefur margoft
verið bent á að betra sé að gera eitt
frekar annað með sjóði lands-
manna. Þetta er svo sem marg-
tuggið. Samt sem áður gefast, því
miður liggur mér við að segja, sí-
fellt ný tækifæri til að benda á ein-
kennilega forgangsröðun ráða-
manna. Á sama tíma og öldruð
móðir hefur beðið í tíu ár eftir að
þroskaheft dóttir hennar fái inni á
sambýli og á sama tíma og ekki er
hægt að verða við hóflegum kröf-
um sjúkraliða hika ráðamenn
hvergi þegar þeir verja umdeilda
ákvörðun sína um sendiráð í Jap-
an. Sendiráð sem kostar margfalt
meira en sambýli, sendiráð sem
kostar svo mikla peninga að hægt
er láta sig dreyma nær endalaust
um hvað væri hægt að gera við þá.
Ekki veit ég hvað mislæg gatna-
mót á mótum Kringlumýrar-
brautar og Háaleitisbrautar kosta.
Kannski ámóta og sendiráðið. Ekki
er ég í minnsta vafa hvor fram-
kvæmdin er notadrýgri. Ekki er ég
í minnsta vafa hvort er betra fyrir
þjóðina ef tæplega 800 milljónir
króna eru settar til menntunar eða
heilbrigðis frekar en í eitt hús í
Japan.
Oft er það svo að ráðamenn
virðast lifa sérstöku lífi - einsog
þeir hafi gleymt hverrar þjóðar
þeir eru. Flotthátturinn er stund-
um slíkur að menn virðast hafa
gleymt að þeir eru hluti örþjóðar.
Meira að segja heyrði ég alþingis-
mann hafa orð á að blessaður utan-
Mál manna
Sigurjón M. Egilsson
skrifar um forgang
'........ i ii | |.....
ríkisráðherrann okkar verði að
leggjast svo lágt að ferðast heims-
hornanna á milli meðan starfs-
bræður hans, margir hverjir, hafa
einkavélar til afnota. Kannski
splæsum við í einkavél fyrir ráð-
herrana okkar frekar en fjölga
sambýlum og frekar en gera örugg
og traust umferðarmannvirki og
frekar en að stytta biðlista eftir
lækningu og þar með stuðla að
betri heilsu og hamingju hins
óbreytta borgara.
Að lokum óska ég þess að allar
veislur og öll fínheit í Tokyo takist
vel og verði hverrar krónu virði. ■
Þorskaflinn er mun minni í kvótakerfi
Eftir að kvótakerfið var sett hefur veiði á þorski dregist nokkuð saman. Sérstaka vekur athygli
að eftir að frjálst framsal var heimilt hefur veiðin nánast hrunið. Meðalafli hvers árs er 125 þús-
und tonnum minni eftir framsalið en var fyrir það.
FISKVEIPISTJÓRNUN Þorskafli ís-
lendinga var tæplega 430 þús-
und tonn á árinu 1980. Eftir það
fór afli minnkandi og á árinu
1983 þótti ástæða til að grípa til
aðgerða, en afli þess árs var inn-
an við 294 þúsund tonn. Kvóta-
kerfið var sett á. Með kerfinu
voru tvö markmið
ráðandi. Annað
var að byggja upp
fiskistofnana og
hitt var að fækka
í flotanum. Þá
þegar var ljóst að
of margir bátar
voru að veiðum
og þess vegna
varð að takmarka
afla hvers og
eins.
Þegar skoðað
er hvernig hefur
til tekist kemur í
ljós að þau
sautján ár sem
kvótinn hefur
verið er meðal-
þorskafli hvers árs 270 þúsund
tonn en á jafnmörgum árum fyr-
ir kvótann var meðalaflinn mun
meiri, eða 301 þúsund tonn.
Eftirtektarvert er að eftir að
frjálst framsal var heimilað, það
er á árinu 1990 hefur þorskafli
dregist verulega mikið saman.
Meðalafli tíu ára fyrir framsalið
var 365 þúsund tonn en þau tíu
Ýsuaflinn eftir árum í tonnum
1970 31.928
1975 36.658
1980 47.915
1983 63.889
1985 49.553
1990 66.030
1995 60.125
2000 41.698
ár sem frjálst framsal hefur ver-
ið er meðalþorskaafli hvers árs
240 þúsund tonn. Þarna munar
verulega miklum afla.
Árið 1990 voru skráð 1.005
veiðiskip, þá eru trillur ekki
meðtaldar. Á síðasta ári voru
skráð 892 veiðiskip, önnur en
trillur. Smábátum hefur fjölgað
mikið á síðustu árum og eins hafa
önnur skip stækkað þannig að
heildarsókn er meiri en hún var.
Þannig má sjá að þau markmið
Þorskaflinn eftir árum í tonnum
1970 309.577
1975 265.759
1980 428.344
1983 293.890
1985 322.810
1990 333.652
1995 202.900
2000 238.324
sem sett voru með kvótakerfinu
hafa ekki náðst. Aflinn er minni
og skipum hefur fjölgað. Síðasta
ár fyrir kvóta, það er árið 1983,
voru skráð 836 veiðiskip, önnur
en trillur. Sem fyrr segir eru það
892 nú. Þá er ekkert tillit tekið
til þeirra miklu breytinga sem
hafa orðið á flotanum.
Það er fleira fiskur en þorsk-
ur. Líkt og með hann hefur afli í
öðrum tegundum minnkað frá
því við tökum upp kvótakerfi.
Árið 1983 var ýsuaflinn tæplega
64 þúsund tonn á síðasta ári var
hann hins vegar aðeins 42 þús-
und tonn. Það þarf að leita aftur
til ársins 1967 til að finna jafn
lítinn ufsaafla og á allra síðustu
árum. 1991 var ufsaaflinn rétt
tæp 100 þúsund tonn, en á árinu
2000 var hann aðeins 33.000
tonn, eða einn þriðji af því sem
hann var fyrir réttum áratug.
Af þeirri umræðu sem hefur
verið um brottkast - og það sé
meira nú en áður - og þá sérstak-
lega eftir að framsalið var gefið
frjálst og leiguverð á kvóta sé
umtalsvert má spyrja hvort og
þá hversu mikið minni aflinn er
nú en hann var áður. ■
Þorskaflinn 1983-2000
(17 ár í kvótakerfi) í tonnum
4.587.184 Meðal 270.000
Þorskaflinn 1967-1983
(17 ár fyrir kvótakerfi) í tonnum
5.120.721 Meðal 301.000
Þorskaflinn 10 ár
eftir frjálst framsal í tonnum
2.406.663 Meðal 240.666
Þorskaflinn 10 ár
fyrir frjálst framsal í tonnum
3.654.897 Meðal 365.490
—♦—
„Smábátum
hefur fjölgað
mikið á síð-
ustu árum og
eins hafa önn-
ur skip stækk-
að þannig að
heildarsókn er
meiri en hún
var. Þannig
má sjá að þau
markmið sem
sett voru með
kvótakerfinu
hafa ekki
náðst."
—♦—
Jónas Garðarsson,
formaður Sjómannafélags Reykjavíkur:
Guðjón Guðmundsson,
alþingismaður:
Hvað varð um mismuninn?
Má ekki vera verslunarvara
fiskveidistjórnun „Mig langar að
vita hvað varð um mismuninn á
aflanum,“ var það fyrsta sem
Jónas Garðarsson,
formaður Sjó-
mannafélags
Reykjavíkur, sagði
þegar hann var
spurður um við-
brögð sín við
minnkandi afla eft-
ir að frjálst fram-
sal var lögleitt.
Hann sagðist vilja vita hvort þessi
mikli samdráttur í veiðum skýrðist
að hluta með auknu brottkasti.
„Ég óttast að þetta renni stoðum
undir fullyrðingar þeirra sem hafa
talað um umfangsmikið brottkast.
Það eru bátar á sjó sem hafa engar
veiðiheimildir. Hvað eru þeir að
gera? Við heyrum líka hjá togara-
mönnum að þeir hendi jafnt stór-
um fiski sem smáum, allt eftir því
Það eru bátar
á sjó sem
hafa engar
veiðiheimildir.
Hvað eru þeir
að gera?
—♦—
hvað passar best í tækin. Það eru
ekki til neinar tölur og vitneskjan
um brottkast er því takmörkuð.
Allir vita að þetta hefur viðgeng-
ist. Það eru skip á sérveiðum, til
dæmis rækju, sem landa aldrei
meðafla. Það er einhver galli í
kerfinu þegar skip sem hafa sann-
anlega veitt ágætan afla en koma
ekki með hann að landi.“ ■
„Frjálsa fram-
salið hefur
ekki gefist
nógu vel og
hefur verið
alltof frjálst að
mínu mati."
FISKVEIÐISTJÓrnun „Markmiðin
með kvótakerfinu hafa ekki
náðst,“ sagði Guðjón Guðmunds-
son alþingismað-
ur. „Frjálsa fram-
salið hefur ekki
gefist nógu vel og
hefur verið alltof
frjálst að mínu
mati. Það er eðli-
legt að hægt sé að
skipta á jöfnum
heimildum en alls
ekki að veiðiheim-
ildirnar séu verslunarvara."
Guðjón hefur, ásamt Guð-
mundi Hallvarðssyni, flutt frum-
varp þess efnis að ekki verði
unnt að selja kvóta og að þeir
sem ekki geta veitt það sem þeir
fá úthlutað skili kvótanum aftur.
„Það er að koma fram að okkar
sjónarmið eru að verða ofan á.“
Frumvarp þeirra félaga hefur
ekki komið til kasta þingsins en
það hefur verið flutt tvívegis.
Frumvarpið hefur aldrei verið
afgreitt frá sjávarútvegsnefnd.
„Við vorum að tala um hvort ekki
sé rétt að flytja frumvarpið aft-
ur,“ sagði Guðjón. Hann benti á
að meðal útgerðarmanna sé nú
vilji til að afnema frjálst fram-
sal. ■