Lögberg - 29.07.1954, Blaðsíða 15

LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 29. JÚLI, 1954
15
vér á fegurstu og máttugustu
tungu veraldar. Einar hafði töfra
trú á mætti orðsins. Ég minnst
þess, að í samtölum lét hann oft
í ljós þá skoðun, að íslenzkan og
hebreskan væru hin fullkomn-
ustu mál til bæna og skáldskap-
ar, enda víkur hann að þessari
skoðun í Alhygð. Þar segir hann
svo um hebreskuna: „Opinber-
un, spádómur, áköll til alvaldsins
cg umfram allt bænir, hljóðbær-
ar til alföður stjörnuríkjanna,
mælast á engu máli sannar og
með langskeytara hæfi en á þess-
ari forntungu hins útvalda lýðs“.
í ritgerðinni: Gáta geimsins
(1928), kveður Einar fastar að
efni þessu og reynir að gera því
betri skil. Þar hugsar hann
„hnattrænt" og er ekki lítilþæg-
ur fyrir hönd vor jarðarbúa. Ein
meginvilla mannkynsins liggur í
því, að jafnvel mestu spekingar
„vilja ekki vita af því, að heima-
hvel vort kunni að eiga jafningja
stöðu með öðrum meðalstjörnum
himna hvolfsins. En þessi upp-
runalega kórvilla allra trú-
b r æ ð r a ísræls klafabindur
hyggjugreind vorrar eigin guðs-
,myndar.“------------„Rannsóknir
vísinda vorra eiga ekkert æðra
,mið enga helgari ósk en stofnun
lífsviðskipta við aðra stjörnu-
búa.“ En það, sem bannar og lok-
ar brautum, er framar öllu „sú
hrapallega blindni, að hyggja
hina og þessa granna vora á ljós-
vakahafinu æðri heldur en fold
Edens og Jahves.“--------,>Helgi
vorrar eigin stjörnu er flekkuð
og lægð með þeirri fásinnu, að
ríkí himnanna eigi ekki heima á
þessari jörð. Allar jarðstjörnur
eru jöfnum höndum himnaríki
og helvíti.“--------„Greind og
athugun vor sjálfra heldur uppi
kröfu til frjálsrar þegnstöðu með
al stjörnulýða úti um víðar ver-
aldir.“
íslendingar eru guðs útvalda
þjóð. Aðrar þjóðir „hafa sett þá
engla yfir sig, er haldnir voru
bólfestir á fjarlægum ljóshvel-
um,“ og þess vegna „týndu æðstu
verur þessarar jarðar sjálfsvirð-
ing sinni og sukku djúpt fyrir
eigin augum“. Eddan nær hæst
allra trúarbragða í skilningi á
guðdómseðlinu jarðneska og
„fullvissu og játning um hlið-
stöðu annarra himinbúa“ —
Guðmaður Ásaheims gengur í al-
væpni fyrir hástól æðsta jarðar-
vits og skreytir sig ekki fjöðrum
draumheima. Hann stígur þar
fram með heilbrigðum sjálf-
þótta; því hann veit sig engri
lífsmynd síðri né lægri á þrepum
himnastigans. Forsöguguðir ís-
lands eru jarðneskir höfðingjar,
fulljafnir hverjum hirðseta sól-
konunga“.
Einar kveður „beinlínis óger-
legt að ætla geiminn takmarka-
lausan,1 og lítur svo á „að gáta
geimsins eigi að ráðast á grund-
velli tveggja meginlögmála. Ann-
að er alnánd aflsins, hitt kyrr-
staða sköpunarverksins í heild
sinni.“ (sbr. Einsteinskenning-
una). í lok greinar þessarar dreg-
ur hann saman íhuganir sínar og
kemst að þessari niðurstöðu:
„Geimur allra stjörnu veralda
CONGRATULATIONS
to the lcelandic People on the
Occasion of the 65th Anniversary
of their Annual Celebration Day
at Gimli, August 2nd, 1954.
Roberts & Whyte Ltd.
DRUGGISTS
Sargent at Sherbrook, Winnipeg Phone 74-3353
YFIR 1000 RED AND WHITE
MATVÖRUVERZLANIR
til ofnota fyrir fólk í Sléttufylkjunum
Þér hafið Red and White matvörubúðir
í yðar næsta umhverfi, þar sem á boðstólum
eru fyrsta flokks matvörur við sanngjörnu
verði — og það, sem meira er um vert, að
sérhver kaupmaður á og starfrækir sjálfur
búðina.
Prófið Red and White lcaffi. — Það er ó-
aðskiljanlegur skerfur góðra hluta, er menn
leggja sér til munns.
Þér þurfið ekki að bíða eftir vikuloka
kjörkaupum. Þér getið verzlað og sparað
hjá hvaða Red and White búð, sem er, nær,
sem vera vill.
RED and WHITE
FOOD STORES
Eigandi og forstjóri er meðlimur yðar umhverfis"
STJÓRN OG STARFSFÓLK
Winnipeg Supply félagsins óskar íslendingum til heilla
og hamingju á 65. þjóðminningardegi þeirra á Gimli
2. ágúst 1954. Viðskipti vor við íslendinga frá byrjun
hafa verið vingjarnleg og ánæjuleg og oss er Ijúft að
halda þeim þanning áfram.
Call Us For Your
COAL or FUEL OIL
Sími 93-0341
and use our "Year-Round" Budget Plan
THE WINNIPEG SUPPLY & FUEL
COMPANY LIMITED
I
8th Floor, Boyd Bldg. Winnipeg, Man.
dregst að engu og stendur því
kyrr. Þar finnst engin fjarlægð
né stærð, því ekkert er til saman
burðar. Andi og orka renna þar
saman og þjóta með eldingar-
hraða eins og hringskeyti Eyálfu
manna hina endalausu braut mót
spyrnulaust til eilífðar. Já, spor-
askjan er hringur himnanna,
sem á engu augnabliki e'ilífðar-
innar veit af nokkru fyrir utan
sig sjálfan, vegna þess að þar er
ekki og verður ekki nein meðvit-
und til. Með látlausum vexti alls
— um allar aldir — breytist þetta
lögmál aldrei og hvergi. Hrun
vetrarbrauta haggar þessu að
engu. Þær eyðast og endurfæð-
ast í þeim draumi, sem jarðnesk-
ar varir nefna tíma.
En sigur mannsandans er að
má þá villu af hug og sjón.“
Síðasta heimspekiritgerð Ein-
ars er Sjónhverfing tímans (1930
Er hún ærið torskilin og sundur-
laus. Sjónhverfing tímans kem-
ur alls staðar fram á leiksviðum
daglegar lífsvistar, meðan vér
erum háðir þeirri meginvillu, að
allar hreyfingar eyði einhverju
broti af ódauðleikanum"-------
„Hvernig höfum vér, lífsverur,
rétt til þess að viðurkenna veru
tímans, úr því, að hann getur
einungis sézt sem framliðinn?
Tímavillan er trúðleikur fyrir
augum vorum, af því að enn eru
teknar afstöðubreytingar geims-
líkamanna í misgripum fyrir ei-
lífðarbrotin, þau er vér gefum
uppnefni tímans“--------öllu í
veröldu er gefið eitt nafn og ein
augnabliksævi, sem að vísu líð-
ur aldrei." Smbr.: „tími er svip-
stund ein, sem aldrei líður, — al-
geims rúm, ein sjón, einn dýrðar
bjarmi.“ '(Kvöld í Róm). 1 þess-
ari grein virðist vaka fyrir Einari
svipuð hugsun og hjá Bergson:
Vér getum ekki mælt tímann
beint, heldur táknum hann með
ýmsum afstöðubreytingum hluta
í rúminu, smbr. klukkuvísana.
Hvernig gerir Einar sér grein
fyrir alverunni, guði? Alveran
er ,hin hnattmyndaða heild og
eining allra stjörnuveralda,“ hún
er lokaður alheimur, sem „inni-
lykur allt og veit ekki af neinu
utan sín sjálfrar.“ Guðdómurinn
. er annað nafn á alþekking og
fullkomnun æðstu tilvista úti
um r e i k i s t i r n i himnanna.“
Heimssálin eða guð er það afl,
sem streymir gegnum alheiminn,
duftkornið jafnt og hnattakerf-
in. „Aflið er meðvitund guðs.“
-----„Þekkingin er ekki óvinur
trúarinnar.“ — — „Lotningin
fyrir guði lifir nú ekki lengur á
vísvitandi afneitunum gegn eðl-
islögum sköpunarinnar.“
Þær kenndir, sem þessi háleita
heildarsýn á lífið og tilveruna
vekur, tjáir Einar í heimspeki-
ljóðum sínum í þúsund blæbrigð
um, hann er ávallt að velta fyrir
sér heimsgátunni og lífsgátunni,
sem eru, þegar öllu er á botninn
hvolft, tvær hliðar á hinu sama.
Frá þessum kjarna, þessari skynj
un og skilningi á frumrökum til-
verunnar, stafar geislum á allan
skáldskap hans. Enginn maður
Framhald. á hls. 18
1
j CONGRATULATIONS
to the lcelandic People on the
Occasion of the 65th Anniversary
of their Annual Celebration Day
at Gimli, August 2nd, 1954.
A FRIEND
Með innilegum kveðjum
í tilefni af
íslendingadeginum
2. ágúst 1954.
Mummy says
to bríng home a bag of
FIVE ROSES FLOUR
n
LAKE OF THE W00DS MILLING
COMPANY, LIMITED
Makers of all-purpose FIVE ROSES INRICHÍD FL0UR