Lögberg - 29.07.1954, Blaðsíða 25

Kaupið Lögberg
VIÐLESNESTA
ISLENZKA BLAÐIÐ
LÖGBERG, FIMMTUDAGINN, 29. JÚLl, 1954
Creators of
Distinctive Printing
The Columbia Press Ltd.
695 Sargenl Ave. Winnipeg
PHONE 74-3411
25
Mesta sauðfjórræktarland heims
Skálholtshátíðin var f jölsótt og
vel heppnuð
Kanínur ein versla plága áslr-
alskra fjáreigenda
Menn þurfa ekki annað en líta
a hagskýrslur til þess að sjá, hve
°iikilvæg ullarframleiðslan er
fyrir Ástralíubúa og öll þau lönd
sem þurfa að flytja inn ull. Árin
1952-53 var verðmæti þeirrar ull
ar, er seld var á ullarmörkuðum
Ástralíu, samtals 323,804,800 ster
hngspund. I Ástralíu er fram-
leidd meiri ull en í nokkru öðru
landi heimsins, og meginhluti
hennar er fluttur út til iðnaðar í
hðrum löndum. Menn geta feng-
ið nokkra hugmynd um hinn öra
vöxt iðnaðarins, ef þeir líta á
það, að árin 1937-38 voru fluttir
út frá Ástralíu 2,654,260 ballar
ullar, en árin 1952-53 3,556,712
ballar.
Ásamt ullarframleiðslu Nýja-
Sjálands og Suður-Afríku — en
það er International Wool Sekre
lariat, sem verzlar með ull þess-
ara landa — er ullarframleiðslu
heimsins. Á heimsmarkaðinum
er því stöðugur ullarflutningur
frá syðra helmingi jarðar yfir á
uorðurhvelið. Og Ástralía, Nýja
Sjáland og Suður-Afríka hafa
öll náð svipaðri framleiðsluaukn
iugu síðustu ár.
Ef lítið er á hina áströlsku ull,
er það ekki aðeins hið gífurlega
magn, sem vex mönnum í aug-
Urn> heldur og hin frábæru gæði
merínófjárins. F r á Ástralíu
kemur meira en helmingur af
allri merínóullarframleiðslu
jarðarinnar.
Merínóféð og skyldal- fjárteg-
undir eru um 85% af sauðfjár-
eign Ástralíu búa, en fjárfjöldi
þeirra er um 117 milljónir.
Ræktun Merínófjárins í Ástra-
líu hófst í Nýja-Suður-Wales.
Aðalbrautryðjendurnir v o r u
John McArthur, kapteinn frá
Devonshire, er nam land í Bot-
any,Bay 1790, og Samuel Mars-
den, trúboði frá Yorkshire, er
fór til Ástralíu 1794. Þessir
menn keyptu nokkrar Merínó-
kindur og fengu þar með stofn
þeirrar hjarðar, er brátt varð
fræg meðal brezkra iðjuhölda
sakir hinnar fíngerðu ullar.
Athyglisverðast við vöxt hinn-
ar áströlsku ullarframleiðslu er
aukning ullarnytja af hverri
kind, er þakka má nákvæmu
uppeldi fjárins og bættum beitar
aðferðum. 1 kringum 1876 feng-
ust um fjögur pund ullar af
hverri kind, en nú gefur kindin
af sér um níu pund.
Ullarframleiðendurnir h a f a
um allan audur átt við mikla
erfiðleika að stríða — þurrka,
sjúkdóma, ásókn rándýra eins og
urnar hafa eyðilagt beitilandið.
Þá stafar mikil hætta af eld-
um, sem koma upp á þurrum
gresjunum, þar sem féð gengur
um sumarið. Til þess að draga úr
þessari hættu plægja bændurn-
ir venjulega breiðar rákir um
beitilendið, en rákirnar hefta út
breiðslu e 1 d s i n s. Spýflugna-
mergðin er alvarleg plága, sem
kostar ástralska fjárbændur mill
jónir punda árlega. Spýflugna-
ásóknin hófst snemma á þessari
öld, en stöðugt er unnið að til-
raunum til útrýmingur á spý-
flugunum.
Kanínurnar hafa um langan
aldur verið ein versta plága ás-
tralskra fjáreigenda. Þessar smá
vöxnu og frjósömu skepnur gjör
eyða landsvæðum, er f ó ð r a
mættu milljónir sauðfjár.
Fyrir nokkru tókst að drepa
milljónir kanína með vírussjúk-
dómi, er dreift var meðal kanínu
stofnsins. 1 Nýja-Suður-Wales er
talið, að tekizt hafi að ráða nið-
urlögum um 60% af kanínustofn
inum, og í Viktoríu er álitið, að
70% hafi verið útrýmt. Áður en
tókst að rækta vírus þennan, er
talið, að í Ástralíu hafi verið
um 600 milljónir kanína.
En þrátt fyrir að svo vel hefir
tekizt með vírussjákdóm þenn-
an, hafa komið upp vandamál, er
valda vísindamönnunum áhyggj
um. Þær moskítóflugur, sem eru
bezti smitberi á þessum vírus-
sjúkdómi, finnast einkum á lág-
lendinu á mýrarflákum og með-
fram fljótsbökkum. Á hálendinu
hefir því ekki gengið eins vel að
útbreiða sjúkdóminn. Annað
vandamál er, að kanínurnar
virðast hafa öðlazt mótvægi
gegn sjúkdóminum, og vísinda-
menn glíma nú við að framleiða
aðrar vírustegundir, er kanín-
urnar standist ekki. Meðan svo
stendur, reyna bændurnir að
vinna bug á kanínuplágunni
með öðrum leiðum Þeir eyði-
leggja bústaði þeirra með jarð-
ýtum, og dreifa eitri meðal
þeirra.
Dingóarnir, áströlsku villi-
hundarnir, drepa árlega fjölda
fjár, bæði fullorðið og lömb. Og
valda þeir nú meiri skaða en
nokkru sinni fyrr. Á það má
minna, að í Queenslandi hafa
verið reistar 3200 mílna langar
girðingar til að halda dingóun-
um frá fjárhjörðunum. Mann-
virki þessi eru kostuð af stjorn-
inni. Geta menn þá látið sér
skiljast, hve alvarleg dingóa-
plágan er.
Það er varla auðskilið fátæk-
um evrópuskum bónda, er ef til
vill hefir ekki yfir 100 ekrum
lands að ráða, hvernig lífi ástr-
ölsku sauðfjárbændanna er hátt-
að. Ekki er óalgengt að fjárbýlin
nái yfir 5000 ekrur. Þessara
.miklu landsvæða verður að gæta
af stökustu nágvæmni. Og ein-
hver mesta ábyrgðarstaða á bú-
inu að ríða með landamerkjun-
um og gæta þess, að hvergi sé
smuga á girðingunni. Fénu verð-
ur að halda til vatns, og það er
einungis lítill hluti fjárins, sem
sjálfala gengur árið um kring.
Stór svæði beitilands eru án
alls drykjarvatns, nema þess, er
fengið verður úr brunnum, sem
grafnir eru djúpt í jörð. Vatnið
er síðan leitt í skurði, sem féð
drekkur úr. Sums staðar verður
að grafa allt að mílu langa
drykkjarskurði fyrir hverjar
1000 ekrur beitilands. Slý og ill-
gresi verður að hreinsa úr skurð
um þessum að minnsta kosti
einu sinni á ári.
Fjárhjarðirnar eru mismun-
andi að stærð. Sumar eru 100,-
000 fjár eða meira, en flestar
telja tvö til fimm þúsund. Sam-
tals munu vera um 96,000 fjár-
hjarðir í Ástralíu, eru því að
meðaltali rúmar 1000 kindur í
hverri hjörð. Beitarþol landeign
anna er mismunandi, þetta 3-15
kindur á hverri ekru.
Venjulega gefa kindurnar full
ar ullarnytjar fram til fimm
vetra aldurs, þegar tennurnar
taka að falla. Á þeim aldri er
þeim venjulega slátrað. Fáir
fjárbændur ala sjálfir upp sína
eigin hrúta. Venjulega eru þeir
keyptir á einhverju Merínófjár-
ræktarbúi. Með nákvæmu vali
kynbótahrúta hefir tekizt að
auka gæði ullarinnar. Það er
mesta metnaðarmál fjárbænd-
anna að bæta hjörð sína, og í
því skyni verða þeir sífellt að
bæta beitina. Það er vegna hins
mikla landrýmis og góðu beitar-
skilyrða sem Ástralíumönnum
hefir tekizt að ná sínum mikla
árangri í ullarframleiðslu.
Á síðustu árum hafa bænd-
urnir tekið að plægja upp hina ó-
ræktuðu ekrur og sá í þær gras-
fræi. Árangur þess er, að landið
þolir meiri beit. önnur leið til
úrbóta er að blanda járnefnum í
jarðveginn, því að þar sem þau
skortir, þrífst féð ekki.
Rúning fer venjulega fram á
vorin. Rúningin er framkvæmd
af mönnum, sem ferðast á milli
búanna allan þennan árstíma.
Vani er að leigja fjóra menn til
að rýja hver fimm þúsund fjár.
Þeir rýja um 600 kindur á dag.
Eftir rúningu eru reifin flokkuð.
Ullarsérfræðingur greinir þau
sundur eftirlit og gæðum. Því
næst er reifunum troðið í ullar-
balla. Hver balli er veginn og
merktur, og númer hans, þyngd
og lýsing er skráð í ullarbókina.
Þá er komið að sölunni. Það
eru yfir 30 sölufirmu, er fást við
ullarverzlun í Ástralíu. Miklar
vöruskemmur, er kosta milljón-
ir punda eru byggðar í hinum
ýmsu sölumiðstöðvum. Þar eru
deildir fyrir móttöku ullarinnar,
rannsókn hennar og sölu.
Ullarsölunni á öllum áströlsk-
um ullarmörkuðum er skipt í
flokka, sem stjórnað er af sam-
tökum þeirra, sem þar hafa hags
muna að gæta.
Ullaruppboðin hefjast venju-
lega í september ár hvert. Að
morgni söludagsins ganga kaup-
endur frá öllum löndum heims
fram og aftur með röðum ullar-
ballanna og athuga þá. Eftir há-
Hátíðin hófst kl. eitt. Var þá
margt manna komið á staðinn.
Kirkjuklukkurnar í Skálholti
hringdu til hátíðarinnar og
Lúðrasveit Reykjavíkur lék
nokkur lög í kirkjugarðinum.
Þá hófst messa. Gengu átta
hempuklæddir prestar í kirkju
og með þeim biskupinn, Ás-
mundur Guðmundsson, og vígslu
degið ganga þeir síðan inn í
kauphöllina, þar sem uppboðin
fara fram. Venjulega ganga boð-
in hratt.
Ullarballar ,sem sendir verða
úr landi eru venjulega pressaðir
saman, unz þeir taka ekki nema
þriðjung af upphaflegu rúmi
sínu. Með hverju skipi ér unnt
að flytja 20-30 þúsund balla.
Ullarframleiðsla Ástralíu-
manna fer mjög eftir' því, hve
keypt er frá þeim löndum, sem
mest nota af ull. 1 öllum sölu-
miðstöðvum í Ástralíu hafa er-
lendir ullarkaupmenn komið sér
fyrir. Ýmist eru það menn, sem
kaupa ull fyrir sín eigin fyrir-
tæki, eða um samvinnu fleiri að-
ila er að ræða.
Það sölufyrirkomulag að selja
ullina á frjálsum uppboðum hef-
ir reynzt öllum aðilum vel, jafnt
framleiðendum sem kaupendum.
biskup, Bjarni Jónsson. Voru
þeir báðir í kórkápum. Organ-
isti ólafsvallasóknar, Eiríkur
Guðnason lék en meðhjálparinn
Einar Sigurfinnsson las bæn.
Biskup prédikaði en vígslu-
biskup þjónaði fyrir altari. Að-
eins lítill hluti mannfjöldans
komst í kirkjuna en gjallar-
hornum hafði verið komið fyrir
úti, svo að unnt var að hlýða þar
á messuna líka. Að messu lok-
inni varð nokkuð hlé á dag-
skránni og gafst þá gestunum
tóm til að skoða hinn sögufræga
stað.
Kl. 3.30 hófst samkoman aftur.
Lék Lúðrasveit Reykjavíkur
nokkur lög en síðan flutti próf.
Sigurbjörn Einarsson, formaður
Skálholtsfélagsins, ávarp; próf.
Richard Beck flutti ræðu; Einar
Sigurfinnsson sóknarnefndar-
maður flutti ræðu; Kristján Eld-
járn þjóðminjavörður flutti er-
indi um fornleifarannsóknirnar
í Skálholti og að lokum flutti
séra Sigurður Pálsson í Hraun-
gerði, formaður Skálholtsdeild-
ar Árnesinga, lokaorð.
Lúðrasveit Reykjavíkur lék
þjóðsönginn en síðan var hátíð-
inni slitið um kl. 6.
Minnumst
sameiginlegra erfða
á íslendingadeginum
á Gimli, 2. ágúst, 1954.
THE S.O.S. STORE
“Shoe Fitting Is Our Specialty”
Phone 392 SELKIRK
IKE TENEHOUSE, Manager
Minnumst
sameiginlegra erfða
á íslendingadeginum
á Gimli, 2. ágúst, 1954.
DR. G. PAULSON
Viðtalsstaðir:
LUNDAR og ERIKSDALE
MANITOBA
HAMINGJUÓSKIR
til íslendinga í tilefni af 65.
þjóðminningardegi þeirra
á Gimli, Man., 2. ágúst 1954
SELKIRK GARAGE
Vlð brúarendann
VERZLA MEÐ: STUDEBAKER—AUSTIN—BIFREIÐAR
SELKIRK MANITOBA
O. S. Sigurðsson, ráðsmaður
<?K
°<=>ö
4INGJUÓSKIR
til íslendinga í tilefni af 65.
þjóðminningardegi þeirra
á Gimli, Man., 2. ágúst 1954
| LUNDAR BAKERY
n A. V. OLSON, r&Csmaður og eigandi
o LUNDAR MANITOBA S
0=3'
o<rr->o<z=r>oczr>oc
oo<=oocz=oo<=zoo<=>oczz>oc=>oc=>oc=>oc=>o<=>oc
ooá
-Alþýðublaðiö, 20. júlí
Með innilegum kveðjum
í tilefni af
íslendingadeginum *
2. ágúst 1954.
G. J. OLESON & SON
G. J. OLESON
T. E. OLESON
Umboðsmenn fyrir
INTERNATIONAL HARVESTER COMPANY
GLENBORO
MANITOBA
i
F. G. BILES
GLENBORO TIN SHOP
PLUMBING - HEATING
PHONE 138
GLENBORO
MARSHALL WELLS’ STORE
N. K. McLEOD, Owner
Complete Line of Hardware
ELECTRICAL APPLIANCES
PAINT
Phone 118
GLENBORO
MANITOBA