Alþýðublaðið - 04.12.1960, Blaðsíða 9

. TIL ATLÖGU Á SAN JUAN HÆÐ
að nokkur
lagt út í
s miklum
illa undir-
ríkin 1898.
var um
bæði lítill
búinn. —
íi því menn
'a sig fram
ía. „Munið
ialvígorðið.
ur var lið-
)ús. manns
1 til her-
pur sjálf-
er börðust
’iddaraliðs-
Riders.“ —
;a flokks
ðar lands-
; Theodore
ir forseti.
mdurleitur
ka og bæj-
nanna, In-
. Þetta var
gerði hann
lægrastytt-
ri gafst. —
;ið og vin-
ar kúreka-
re ’ll Be
i The Old
;m útleggst
f í tuskun-
bænum í
ugh Riders
i ódauðleg
an hæð.
m 16 þús.
túbu eftir
Yfirmaður
ar William
böfðingi og
ijartsýni í
f títt er hjá
rn, og sigur
júní 1898
Daiquiri og
la að venj-
ast loftslaginu, steypi-
regni og ágengum skor-
kvikindum. Þeir áttu í
vændum eitt hið blóðug-
asta stríð sem Bandaríkja-
menn hafa nokkru sinni
háð. Stríðið stóð ekki lengi,
en það jafnaðist á við hörð-
ustu orrustur heimsstyrj-
aldanna beggja.
Þegar Bandaríkjamenn
komu á vettvang, höfðu
Spánverjar búið rammlega
um sig á fjallshrygg — San
Juan hæð og E1 Caney —
og vörnuðu leiðina til
hafnarbæjarins Santiago.
Beindu Bandaríkjamenn
megin herstyrk sínum á
þessar slóðir, og hugðust
taka Santingo með snöggu
áhlaupi. Til þess að það
yrði kleift, urðu þeir að
flytja .herstyrk sinn, skot-
færi og birgðir torsótta
leið í gegnum frumskóga.
Áttu Bandaríkjamenn við
algert ofurefli að etja þar
sem þeir voru mun lið-
færri en Spánverjar. En
þrátt fyrir það, unnu fram
varðarsveitir þeirra fræki-
legan sigur á spönskum
hersveitum við vegamótin
nálægt Las Guásinos. —
Guldu Spánverjar þar mik
ið afhroð, féllu 1500 áf
þeirra liði, en aðeins 16
Bandaríkjamenn.
30; júní höfðu Banda-
ríkjamenn lokið herflutn-
ingum sínum og komið sér
fyrir skammt frá hinum
rammlega víggirta fjalls-
hrygg.Þótt þeir stæðu ver
að vígi en Spánverjar og
ættu undir högg að sækja
var skipun gefin um árás
daginn eftir. Sveit 6600
manna fékk það hlutverk
að ryðjast upp E1 Caney og
annar flokkur 8400 manns
ða taka San Juan hæð.—
Sjötti hver maður úr liði
Bandaríkjamanna átti eft-
ir að falla eða særast.
Daginn eftir, 1. júlí var
árásin gerð, eins og ráð
hafði verið fyrir gert. E1
Caney var tekin herskildi
eftir harðan leik. Samtím-
is ruddi hinn liðsafli Banda
ríkjamanna sér braut
gegnum frumskóga og
gaddavír að hæðinni San
Juan. Síðla sama dags var
árásin gerð með Theodore
Roosevelt og „„Rough Rid-
ers“ í broddi fylkingar. A-
hlaup þetta hefur verið
kallað „eitt hið frækileg-
asta áhlaup, er sögur fara
af.“ Einn hinna erlendu
hermálafulltrúa á Kúbu
lét svo ummælt, að hér
hefði verið svo vasklega
fram gengið, að við lægi
að kalla yrði það fífldirf-
sku. Spánskur liðsforingi
sagðist aldrei hafa kynnzt
neinu er jafnaðist á við
hugdirfsku og snerpu
hinna amerísku hermanna.
Þessari grimmilegu orr-
ustu lauk með algerum
sigri Bandaríkjamanna.
Santiago, herfangið eftir-
sótta, var aðeins í eins og
hálfs kílómeters fjarlægð.
Og út á Santiagoflóa lá
floti Spánverja við festar.
Þar hafði Ceverra, flota-
foringi Spánverja neyðzt
til þess að leita vars fyrir
ágengni bandarískrar
flotadeildar pndir stjórn
manna voru einnig í erf-
iðri aðstöðu, því að þeir
voru mun liðfærri en
Spánverj ar, sem höfðu bú-
izt rammlega til varnar
innan borgarmúra Santi-
ago. Stóð í þessu stíma-
braki um hríð og umsátr-
inu hélt áfram.
En sunnudagsmorguninn
3. júlí greip Ceverra til
þess hrþrifaráðs, að sigla á
haf út, hverjar sem af-
leiðingarnar yrðu. Fór sem
við var að búast, að hann
stóðst Sampson og flota
hans ekki snúning. Er á
daginn leið höfðu Banda-
ríkjamenn ýmist sökkt
skipum hans eða hrakið
þau að landi. Yfirmaður
setuliðs Spánverja í San-
tiago átti þá ekki annars
úrkosti en að draga hvítan
griðfána að hún og lýsa
yfir uppgjöf. — Styrjöld-
inni var lokið og 17. júlí
var friður saminn.
Ægilegt öngþveiti ríkti
á öllum sviðum f Kúbu að
styrjöldinni lokinni, bófa-
flokkar óðu uppi og fóru
ruplandi og rænandi um
landsbyggðina, uppskeran
var með rýrasta móti, svo
að algert hallæri og hung-
ur var fyrirsjáanlegt. Þótt
ust Bandaríkjamenn ekki
sjá sér annað fært en að
hersetja landið um tíma og
ráða bót á þessu eymdar-
ástandi. Féll það í hlut
fyrsta landsstjóra Banda-
ríkjamanna, Brooke, hers-
FRA UMSATRINU UM SANTIAGO
Sampsons aðmíráls. Þegar
hann komst að því, hvar
Ceverra var niður kominn,
tók hann þar til bragðs að
varna honum útgöngu um
hið þrönga hafnarmynni.
Hvorugur gat nokkuð að-
hafzt án þess að eiga á
hættu að bíða geysilegt
tjón. Ceverra var eins og
rotta í gildru og Sampson
sá sér ekki fært að freista
inngöngu. Til þess að
losna úr þessari klípu
krafðist Sampson aðmíráll
þess, að háfizt yrði handa
um að sigra Santiago og
hrekja þannig flota Cever-
ra í fang Bandaríkjaflot-
ans. En Shafter og Wood,
hershöfðingjar, Bandaríkja
höfðingja, að bæta úr brýn
ustu þörfum landsmanna.
Eftirmaður Brookes var
Leonard Wood hershöfð-
ingi, sem ásamt Theodore
Roosevelt hafði stjórnað
hinum sigursælu „Rough
Riders“. Þau tvö ár er
hann var landsstjóri leysti
hann mikið þrekvirki af
hendi, kom á góðu skipu-
lagi á sviðí menntamála,
heilbrigðismála og efna-
hagsmála. Gulu, hinum
skæða þjóðarsjúkdómi
Kúbu, var útrýmt og
skólaskylda lögleidd. Geta
má þess, að áður en Kúbu-
stríðið hófst var um 80%
þjóðarinnar ólæs og óskrif
Framliald á 14. síðu.
Kjólar! Peysurl
Pils, orlonjakkar, blússur, ullarpeysusett, stíf skjört,
nælon sloppar, vatteraðir, skinnhanzkar, samkvæm-
istöskur, hattar og kuldahúfur í úrvali.
Hattabúð Reykjavíkur
Laugavegi 10.
Alþýðublaðið — 4. des. 1960 $
r