Alþýðublaðið - 13.12.1960, Blaðsíða 2

JtPSrtJðrw; GlaJl J. Ástþórsaon íáb.) og Benedlkt Grðndal. — TuHtrúar rlt-
atócmar; Sigvaldl Hjálmarsson og IndriSi G. Þorsteinsson. — Fréttastjórl;
iUtrgvin GuSmundsson. — Símar: 14 900 — 14 902 — 14 903. Auglýslngasínui
| JéOSS. — ASsetur: AlþýðuhúsiS. — PrentsmiSja AlþýðublaSsins. Hverfis-
Í:|at« 8—10. — Áskriítargjald: kr. 45,00 á mánuSl. í lausasClu kr. 3,00 elnt.
^tfiafandl: AiþýBuílokkurina. — Framkvasmdastjóri: Sverrlr KJartanason.
Réttarbót gamla fólksins
i UM ÁRAMÓTIN kemur til fraxnkvæmda mikils-
i verð breyting á tryggingalöggjöf þjóðarinnar, er
■ svoneínt skerðingarákvæði á ellilaunum verður
■ afnumið. Hingað til hafa þeir, sem rétt eiga til
ellilauna, ekki mátt hafa teljandi tekjur, án þess
að þær væru dregnar frá ellilaunum. Nú verða
þessi laun greidd án tillits til þess, hvort viðkom-
i andi gamalmenni hefur tekjur eða ekki.
Á þessu máli eru tvær hliðar. Annars vegar er
. vitað, að allmargt sæmilega efnað fólk, sem hefur
j ýmsar og oft allmiklar tekjur, tær frá ríkinu elli-
; laun þar á ofan. Hins vegar munu þeir, sem geta
unnið og vilja vinna, fá tækifæri til að gera það
: án þess að rnissa ellilaunin, sem þeir oft hafa
: ærna þörf fyrir án tillits til vinuunnar.
Segja má einnig um aðrar ahnannatryggingar,
, til dæmis fjölskyldubætur, fæðingastyrk o. fl., að
: ástæðulaust sé að greiða þetta til vel efnaðra
borgara. En sé sú leið valin aö greina á milli
■ rnanna eftir þörfum, kemur til framkvæmda geysi
i umfangsmikið og erfitt mat og fiokkun borgar-
anna. Þá verða tryggingarnar að fátækrastyrkj-
\ um.
Heilbrigðara og skynsamlegra er að hugsa mál-
ið á þennan hátt: Borgarar þjóðfélags okkar greiða
til ríkisins í alls konar sköttum og skyldum alla
ævi eftir getu. Þar er stórum meira tekið af hin-
■um efnaðri en hinum efnaminni. Hins vegar eru
tryggingar eins og önnur borgaraleg réttindi, sem
allir fá jafn í sinn hlut, eiga jafnan rétt á. Félags-
. legu réttlæti er fullnægt, þegar peningarnir eru
teknir inn í ríkiskassann, ekki með því að skipta
, fólki í ölmusuþega og' efnamenn, þegar greitt er.
Það er mikil réttarbót fyrir fjölda gamalmenna,
, sem nú fæst, er skeröingarákvæðið hverfur. Hið
. góða við þessa ráðstöfun mun margfaldlega vega
' á móti því, að einhverjir fái ellilaun, sem gætu
■ komizt af án þeirra.
Stofnun íslenzkra fræða
: ÞÓRHALLUR VILMUNDARSON flutti 1. des-
: ember athyglisverða ræðu, þar sem hann lagði
fram tillögu um Stofnun Jóns Sigurðssonar, er
þjóðin ætti að koma upp á 150. afmæli forsetans
! og 50. afmæli Háskólans. Slík stofnun ætti að
, verða miðstöð rannsókna 1 íslenzkum fræðum,
• utgáfu handrita og slíkra verkefna.
Hér er um gagnmerka tillögu að ræða. Þó hefur
engin rödd heyrzt um þetta mál úr hópi fræði-
, manna okkar, sem eiga á þessu sviði að standa
öðrum framar. Hvað veldur áhugaleysi þeirra?
Finnst þeim hlutur íslendinga á þessu sviði við-
unandi, eins og hann er?
;2 13/des. 1960 — Arþýðublaðiö
H a n n es
h o
r n i n u
ýý Vandræði togaraút-
gerðarinnar.
Helgisögnin missir
ljóma sinn.
-jíf Sjómaður tekur til
máls.
VANDRÆÐIN með togarana
eru nú á hvers manns vörum. Ef
til vilj er helgisögnin að fölna.
Allt bendir til þess að þjóðin
muni nú snúa sér í æ ríkar.i
mæli að iðnaði og hverfa frá
því, að eiga örlög sín að mestu
Jeyti undir sjávarútveginum.
Hér er bréf um þetta mikla
vandamál,
SJÓMAÐUR SKRIFAR mér
bréf það, sem hér fer á eftir:
„Eitt mesta vandamál íslenzku
þjóðarinnar nú til dags, er hrað-
minnkandi afli togaranna, ekki
einungis hér við land; heldur é
fjarlægum miðum. Þetta er svo j
alvarlegt, að öll önnur vanda-
mál hverfa í skugga þessa. Það
■er vafamál að sum þessara skipa
hafi aflað meira síðustu mánuð-
ina, en fyrir hinum erienda
kostnaði, er þarf til . rekstrar
þeirra. þá þar með talið afborg-
un og vextir af erlendum !án-
um.
--•mr'’
NÚ GÆTU MENN freistast til
að halda, að þetta fiskileysi
væri tímabundið, en allar ]í!iur
benda til þess að fiskur á fjar-
lægum miðum — þ. e. a. s. plls-
staðar utan lögsögu fiskveiði-
línunnar, sé að ganga til þurrðar.
I'iskaflinn við New Foundland
er lítill og mest smákarfi, er
líka á þrotum. Fiskibankarnir
við Grænland að þurrkast. Við
Svalbarða er afli sáralítill og
sama er að segja á hinu víðáttu-
mikla fiskisvæði við Norður-
Noreg.
ENGUM MANNI, sem vill
skoða þetta vandamál frá sjén-
armiði heilbrigðrar skynsemi,
dettur í hug að afli á þessum
fyrrnefndu svæðum aukist á
næstu árum,- ábyggilega mun
hann enn halda áfram að
minnka. Þá er það sú stóra
spurning, hvað á að gera við
hina velbúnu íslenzku togara?
Nú er þegar búið að binda 2 af
þessum nýju skipum, sem kosta
mun hvort um 40 milljónir ís-
lenzkra króna. 4 eða 5 eða ;‘afn-
vel fleiri liggja óvirkir og iítil
sem engin von að koma þeim út
í bráðina.
ÉG MAN EKKI TIL að nokk-
urntíma á 50 ára togaratímabili
okkar haf; útlitið verið svona
afar ískyggilegt. Verðfall á fiski
mjöli og lýsi er hér ekkert verk-
andi á útgerð þessara skipa á
móts við aflatregðuna. Hún er
höfuð meinið, sem ekki veröur
gengið fram hjá.
EN IIVAÐ HUGSA hinir ráð-
andi menn- Þetta er ekki mál
örfárra manna, þetta er örlaga-
ríkt mál allrar þjóðarinr.ar í
dag, sem á eftir að sýna geig-
vænlegar afleiðingar. Hér duga
engar skottulækningar, t. d. ein-
hver óveruleg vaxtalækkun fyr-
ir útgerðina, sem þó væri sjáif-
sagt nauðsynleg inndn tíðar,
eins og boðað hefir verið, hér
duga engar falskar verðuppbæt-
ur eða annað þvíum líkt. Mfiðan
þessi skip fiska lítt fyrir er-
lendum kostnaði, eins og fyrr er
sagt, er ekkert að gera nema
b.mda þau við garðinn. Hvorki
bæjarfélög eða einstaklingar
geta borgað með hverri veiði-
ferð 100—200 þús. kr. til að hægt
sé að halda þeim úti. Þetta er
beiskur sannleikur, en réttur
HEYRST HEFUR að einn eig-
andi þessara nýju skipa, sem
talin eru kosta um eða yfir 40
millj. króna, sé að leita fyrir
sér að selja skip sitt úr landi.
Ekki lái ég lionum það. Á síð-
ustu mánuðum hafa komið 5
togarar til landsins, sem kosta
munu samtals um 200 millj. kr.
Eru það: Narfi, eign Guðm. Jör-
undssonar útg.m., Maí, eign Bæj
arútgerðar Hafnarfjarðar, Sig-
urður, eign hlutafélags, sem
Einar Sigurðsson alþingismaður
mun standa að, Freyr, eign ís-
björnsins h.f. í Rvík og Víking-
ur, sem er eign fiskimjölsverk-
smiðjunnar á Akranesi. Vafa-
laust má telja að þessi skip
standi undir sér, enda þótt afl-
inn ykist talsvert frá því sem nú
er.
NÚ MUN rikissjóður vera í
mikilli áhættu fyrir ábyrgð á
lánum (erlendum) til bessara
skipa. Hér verður ekki um það
dæmt hve mikil hætta er á að
nkissjóður verði á sínum tíma
að greiða þessar ábyrgðir. Eit
eitt fyndist mér ekki óskynsam-
leg, að sá sem er í stærstu ábyrgð
unum, þ. e. ríkissjóður tæki nú
þetta mál strax til athugunar.
hvað hægt sé að gera þessum
dýru og stóru skipum til bjarg-
ar.
—-'wwy '
ER NOKKUR LEIÐ til dæmis
að senda þau til veiða á ennþá
fjarlægari mið? Eða á að vinna
strax að því að selja þau úr
landi, jafnvel þótt með tapi
væri? Og hvar eru þessi fjar-
lægari mið, við Vestur-Afriku
eða við Suður-Ameríku. Hér
yfirsýn hinna beztu, vitrusíu og
sanngjörnustu manna að koms
til. Þessar 200 milljónir mega
ekki liggja arðlausar eða verra
en það, t. d. að hlaða á sig tugum
milljóna tapi á ári um leið og
þau eldast og verða einskis virðí
með árunum.
ÉG TEL ÞAÐ SKYLDU ríkis-
sjóðs að hafa hér forgöngu á
einn eða annan hátt. Það er líka
áhyggjuefni að sumir hinna
eldrj nýsköpunartogara svo-
nefndu eru 'nú starflausir. T. d.
er ríkissjóður eigandi að einum
Austfjarðatogaranum, sem cng-
inn vill kaupa og búinn að
bggja marga mánuði starflaus
í Rvíkurhöfn. Sjálfsagt verður
enn um skeið reynt að ger i þá
togara út, sem kosta ekkj mdra
á pappírum en 5—10 milii. kr..
þótt útlitið í dag sé þeim ekki
hagstætt. En fvrst af öllu þarf
að finna starf fyrir þes.; i nýju
togara, sem kosta landi'5 um. 200
milljónir króna eua hreint og
beint losna við þá meða:: íieir
eru nýir og seljaniegir eriendis.
ÉG VEIT AÐ ÞETTA er heyzk
ur sopi, en ég held samt ao sanr -
leikurinn sé hér sagöur tunbúða
laust. Því ef ekkert verður að
gert strax, þá högurn. við okkur
eins og strúturmn, sem stingur
höfðinu niður i sandlan, þegar
hann sér hættuna á næsta leiti.
Það er ekki rétta aðferðm. V:ð
skulum ekki blekkja okkur á
því, að fundist geti nýir fiski-
bankar hér í norðurhöfum. Þeir.
eru ekki lengur til. Rányrkjnn
og hin stórvirku veiðarfærs
margra þjóða eru búin að sjá
um.eyðingu þessara fisk1 miða“.