Alþýðublaðið - 03.03.1961, Síða 4

1
Los Angelcs (JJPI).
JÞliTTA einkennilega verk
íæri mun líklega gefa mann-
kyninu fyrstu myndirnar,
sem teknar verða á tunglinu,
að' öllum líkindum ir.nan
tvoggja eða jjriggja ára.
Áhaldið á að flytja til
tunglsins með Surveyor flug
skeyti, í tækinu eru borar
til að rannsaka yfirborð
tungisins og ijósmyndavélar
til, að taka myndir af borun-
inni og senda þær til vís-
indamanna á jörðunni. Sur-
veyorfiugskeytið er gert
jrannig að það lendi hægt á
tunglinu. Er verið að smíða
það cr. 7 stykki eiga að vera
fulismíðuð til Isendingar til
tunglsins á árunum 1963—
1965. Smíða skeytanna mun
kosta yfir 50 milljónir dala.
Þetta er annað stig áætl-
unar Bandaríkjanna til að
rannsaka tunglið. Fyrsta stig
ið er ,,Ranger“-áætlunin
nefnda sem hefet á
ári, Þá mun. tveim
fiugskeytum verða skotið
mjög nálægt tunglinu en
ar mun fimm
verða skotið til að lenda á
tunglinu. Þegar skeytin
ast tunglið mun verða
að frá þeim hylkjum sem
lenda eiga heilu og höidnu á
tunglinu, með um 500 km.
hraða á klst. I þessum liyíkj-
um mun verða jarðíkjálfta
mælir til að skrá j
ingar, t. d.
steina, kemískar rafhlöður
og útvarpstæki. — Hylkin
verða varin broti við
um. Tækin sem notuð verða
ingu með sérstökum
Framh. á 12. síðu.

,<1 3. marz 1661 — Alþýðublaðið
Guðmundsson:
í EINKENNILEGUR AT-
BURÐUR gerðist 31. október
■ s. 1., er engin af hinum stóru
' fréttastofum heimsins tók
eftir sögulegum athurði, sem
varð í Kanada. Þann dag fór
I fram aukakosning til kanad-
íska þingsins, sem kann að
tákna þáttaskil í stjórnmála-
sögu landsins.
Kosningin fór fram í kjör-
dæminu Peterborough og sig-
urvegari varð hvorugur stóru
flokkanna, í-
haldsmanna
eða frjáls-
•lyndra, held-
ur nýr flokk-
ur, sem í raun
og veru er
ekki formlega
til ennþá. —
Við kosning-
arnar 1958
fengu íhalds-
menn 19.032 atkvæði í
þessu kjördæmi, frjálslyndir
7. 254, en jafnaðarmenn —
(Cooperative Cómmonwealth
flokkurinn, CCF) fékk aðeins
1887 atkvæði. En við kosning
arnar 31. október s. 1. breytt-
ist myndin gjörsamlega. Fram
bjóðandi jafnaðarmanna,, —
■ kennari að nafni Walter Pit-
man, sem gekk til kosninga
undir merki Nýja flokksins
(The'New Party), vann stór-
sigur og var kjörinn með
13.208 atkvæðum. íhalds-
menn fengu 10.240 atkvæði og
frjálslyndir fóru nú í neðsta
sætið með 5.393 atkvæði.
Sigur The New Party var
því stærri sem flokkurinn hef
ur ennþá alls ekki verið form
lega stofnaður sem flokkur
starfandi í öllu lándinu. Hug
myndin er að halda stofn-
fund flokksins í sumar en þar
se.m færi gafst á að taka þátt
í aukakosningu, var ákveðið
að prófa styrkleikann þó að
flokksvélin og áróðurstækin
væru ekki tekin til starfa. Og
flokkurinn sigraði.
Til þess að gera okkur Ijós-
ara, hvað. hér er um að ræ.ða,
skulum við skoða nokkrar
staðreyndir um stjómmál í
Kanada:
Eins og lesendur Alþýðu-
blaðsins vita hefur um ára-
bij verið til jafnaðarmanna-
flokkur í einu af ríkjum
Kanada, þ. e. a. s. Saskatche-
wan-. Flokkurinn er hinn fyrr
Pitman
nefndi CCF. Hann á aðild að
Alþjóðasambandi jafnaðar-
manna og hefur nú í bráðum
tuttugu ár stjórnað Saskat-
chewanríki. Forsætisráðherr-
ann er fyrrverandi prentari
og prestur, Thomas Douglas
að nafni, og hefur hann skap-
að- þarna velferðarríki eftir
fyrirmynd frá Norðurlöndum.
Árangurinn af starfi hans er
sá, að á sama tíma sem um
ein milljón manna er atvinnu
laus og hefur ekki málungi
matar f*Kanada, og litla sem
enga von um aðstoð, þá er
nóg vinna í Saskatchewan og
.háþróuð félagsmálalöggjöf.
ötan Saskatchewan hefur á-
hrifa CCF lítið sem ekkert
gætt. í>ar hafa fyrSt og fremst
átzt við frjálslyndir og íhalds
menn. Árum saman stjórn-
uðu frjálslyndir landinu og
voru að því er virtist algjör-
lega ósigrandi. Það var á þeim
tíma sem Mackenzie King og
síðan Sr. Laurent voru for-
sætisráðherrar. Á meðan þeir
stjórnuðu vai
lyndri stefnu
sem í þjóðmál
um var oft
studd af jafn-
aðarmönn
um, og bar-
átta CCF var
ekki sérlega
sterk gegn
/þeim, þar eð
þeir buðu upp
á ýmislegt,
sem jafhaðarmenn gátu vel
fellt sig við. Og svo voru
jafnaðarmenn auðvitað litli
flokkurinn sem kiemmdist á
milli risanna.
En svo gerðist það 1957, í
júní, að íhaldsmenn unnu ó-
væntan sigur í kosningum og
Diefenbaker varð forsætisráð
herra. Honum þótti
meirihluti sinn ekki nægur
og fór í kosningar aftur 1958,
og eru fyrrgreindar tölur frá
þeim kosningum. Hann jók
við sig þingmönnum og hef-
ur stjórnað síðan. Síðan hafa
frjálslyndir, undir forustu
Lester Pearson, eins hinna
„þriggja vitru raanna",. verið
í stjórnarandstöðu.
r
orustumenn CCF. hafa lengi
viljað reyna að byggja jafn-
aðarmannaflokkinn upp víðar
í Kanada en á heimastöðvun-
um í Saskatchewan en hafa
átt erfitt uppdráttar nieð
það. Nú undanfarið hefur
hins vegar verið ski'iður á því
máli. Formaður CCF, Hazen
Argue, hefur ferðazt um Kan-
ada þvert og endilangt og
stofnað flokksdeildir, sem síð
an hafa kjprið fulltrúa á landa
fund, sem hugmyndin er að
halda í sumar. Á þeim fundi
mun vera hugmyndin að
stofna nýjan flokk á grund*
velli jafnaðarstefnunnar og á
sá flokkur að heita Nýi flokk-
urinn.
Eftir kosninguna í Peter-
borough ’hafa blöð íhalds-
manna og frjálslyndra ekki
farið dult með það, að þarna
sé risið upp afl, sem hugsan-
lega eigi eftir að valda algjör-
um Sitraumhvörfum í stjórn-
málum Kanada. Blöðin segja
berum orðum, að Diefenbaker
geti ekki lengur verið öruggur
um neitt kjördæmi. Kosning',
sem hafi breytt 11.000 at-
kvæða meirihluta íhalds-
manna í minnihluta í einu vet
fanCTi hljóti að verða Diefen
baker ærið umlrugsunarefni.
Blaðið „Toronto Globe anái
Mail“ segir, að gömlu flokk-
arnir hafi misst traust fólks-
ins. Þeir hafi ekkert upp á að
bjóða, sem fólkinu sé í
hag. Nýi flokkurinn hafi hing
vegar nóg af slíkum málum.
„Ottawa Journal“ spyr hvern
ig það megi væra, að flokkur
sem enn sé ekk.i til, geti unn-
ið s.líkan. stórsigur. Ef gömlu
flokkarnir geti ekki svarað
þeirri spurningu verði líf
þeirra erfitt. Hinn nýi flokk-.
ur hafi sjöfaldað fylgi sitt í.
Peterborough, og hið sama
geti gerzt í 'Vestur-Kanada og
iðnaðarhéruðunum í Ontarió.
m sama tíma,
fór fram í
fram auka-
kosning í kjör-
dæminu
gara. Þar héldu
frjálslyndir
meiri hluta
sínum
13.450 atkvæð-
um, sem
mikið tap
fyrri kosning- Arguc
um. íhalds-
menn fóru úr 13.504 at
kvæði. Flokkurinn bauð ekkx
fram í þessu kjördæmi við
kosningarnar 1958,
Framh. á 14. síðu.