Alþýðublaðið - 17.02.1962, Blaðsíða 7

Minningarorb:
SVEINSSON
yfirkennari i Hafnarfirði

PÁLL TH. SVEINSSON yfir- ir vorum ungir og við unnum
kennari við barnaskólann í að stofnun samtaka meðal ung
Hafnarfirði, verður jarðsung-1 linga úr alþýðustétt . Hann
inn í dag Hann fæddist 9. nóv hafði þá fastmótaðar skoðanir
ember árið 1901 að Kirkjubóli á starfsaðferðum og stefnu-
í Korpudal í Önundarfrði, og mörkum Ef á milli bar um eitt
var því rúmlega sextugur að hvað, var hann vanur að segja:
aldri er hann iétzt. Foreldrar, Heldurðu að það sé rétt? Ætli
hans voru hjónin Sveinn Sig-Jekki sé réttara að athuga það
urðsson, bóndi að Kirkjubóli betur?“ Páll vildi alltaf athuga
og Kristín Björg Guðmunds- J aðstæðurnar og fara heldur
dóttir. Þau Sveinn og Kristín J varlega en að flana áfram, en
fluttust til Isafjarðar og gerð. okkur hinum þótli þá ýmislegt
ist hann sjómaður, en síðarjganga of seint — og vildum
fiuttust þau til Hafnarfjarðar meiri hraða á hlutunum. Páll
með börn sín. Páll var elstur var mjög tilfinningaríkur, en
sinna systkina. Hann var fatl- hann bar það vel og það lá ekki
aður frá fæðingu og gat því á yfirborðinu. Ef til vill hafði
ekki stundað líkamlega vinnu jfötlun hans orðið til þess, að
Hann gekk í Kennaraskólann hann virtist stundum vera um
og lauk prófi þaðan. Hann J of hlédrægur, en smátt og
stundaði smábarnakennslu í j smátt rættist það af honum,
Hafnarfirði á árunum 1926 til' svo að honum óx trú á sjálfan
1929, en réðist þá sem kennarijsig og það sem hann gæti af-
aö barnaskóla Hafnarfjarðar og^ rekað. Hann var alltaf tillögu-!
slarfaði þar æ síðan. Yfirkenn góður, og þegar ég rifja upp|
rinn varð hann við skólann ár- samstarfið við hann frá göml-
ið 1955 og síðan. Páll Sveinsson J um og góðum dögum, finnst
hafði mikinn félagsmálaáhuga;
þegar á unga aldri eins og
fleiri systkina hans. Hann var
stofnandi Félags ungra jafnað-
armanna í Firðinum og átti
sæti í stjórn þess Hann var
gjaldkeri Byggingafélags al-
þýðu frá stofnun þess 1934 og
í stjórn Sjúkrasamlagsins var
hann frá 1946. Heilbrigðisfull
Irúastarfinu gegndi hann árin
1942 til 1955, og hann kom við
sögu fleiri félaga. Páll fékkst
við ritstörf. Hann skrifaði marg
ar blaðagreinar og auk þess
nokkrar unglinga- og barna i
bækur undir rithöfundarnafn
inu Dóri Jónsson og þýddi auk
þess erlendar unglingabækur.
Páll kvæntist árið 1929 Þór-
unni Helgadóttur, núverandi
bæjarfulltrúa í Hafnarfirði og
eignuðust eina dóttur Þórunn
átti einn son frá fyrra hjóna-
bandi, sem Páll gekk í föður
stað; Guðmund lækni Bene-
diktsson.
Þetta er annáll ævistarfs Páls
Sveinssonar. En hann lýsir að
eins ytra borði, segir fátt af
innri gerð. Páll Sveinsson var
mjög vel gerður maður Hann
var hugsjóna- og mannúðar
maður, lifandi áhuga á
öllu því sem verða mætti til
þess að bæta kjör þeirra og
aðstöðu, sem halloka fara í lífs
starfinu, og alltaf boðinn og
búinn til þess að veita hverju
því máli lið, sem verða mátti
iskennd þjóðfélagsins gagnvart
smælingjunum, fara vaxandi.
Þegar ég hitli Pál Sveinsson
síðustu tvo áratugina, var hann
alltaf glaður og öruggur.
vsv.
mér að varfærni hans og fyri.r
hyggja hafi verið mest áber-
andi í fari hans. Eftir að hann
fór að skrifa bækur fyrir ung-
linga hringdi hann ofl til mín
og ræddi við mig um efni ung-;
lingabóka Enn bar á því sama.
Hann hafði ríka ábyrgðartil-
finningu. Hann vildi forðast
allt það í bókum sínum, sem gat
ef til vill orðið til þess að gefa
unglingunum rangar hugmynd
ir um lífið og sambúðina við
samferðafólkið. Það var eins og
hann væri í stöðugum ótta við
til aðstoðar eða hjálpar við oln 1 að þetta kynni að henda sig.
bogabörnin. Hann ritaði mikið Ég hygg að Páli hafi fundizt
um þau mál og ræddi þau á
fundum. Hann var yfirlætis-
laus í ræðum og málflutningi,
en enginn gat þó verið í nokkr
um vafa um það, hver afstaða
Páls væri til þess, sem rætt
var um.
Við Páll Sveinsson áttum
að hann væri gæfumaður
Hann eignaðist ágæta konu,
myndarlegt heimili, góð börn,
og.sæmileg efni. Hann sá marg
ar æskuhugsjónir sínar rætast
og hann hafði getað lagt sitt
starf fram til þess að svo varð.
Hann sá tryggingarnar, stjórn
margar ánægjulegar stundir j arskrá alþýðunnar, vaxa upp,
saman fyrr á árum meðan báð-' og hann sá mannúð og réttlæt-
KVEÐJA flutt í Barna-
skóla Hafnarfjarðar 12. þ.
m. daginn eftir að yfir-
kennari 1 skólans, Páll
Sveinsson andaðist. Útför
Páls heitins verður gerð
frá Hafnarfjarðarkirkju í
dag kl. 2 e. h.
s;Góðir nemendur, samkenn
arar og samstarfsfólk.
Páll Sveinsson yfirkennari
er látinn. Hann varð bráð-
kvaddur að heimili sínu,
Sunnuvegi 7, árla morguns í
gær.
Svo skammt er bilið milli
blíðu og éls — svo örstutt
er stund millum lífs og dauða.
Okkur selur hljóð við þessa
helfregn, sem svo óvænt og
fyrirvaralaust kveður sér
dyra á þessari stofnun og gef
ur til kynna, að góður dreng-
ur og mikilhæfur forystumað
ur úr okkar hópi sé genginn,
horfinn af vettvangi þessa
lífs, mitt í önn dagsins.
Hér verður ævi Páls heit-
ins Sveinssonar ekki rakin,
en aðeins stiklað á nokkrum
staksteinum í lífssögu hans.
Páll heitinn var fæddur 9.
nóv. 1901 á Kirkjubóli í
Korpudal í Önunarfirði. Nokk
ur bernsku og æskuár sín átti
hann heima á ísafirði og naut
hinnar lögboðnu barnafræðslu
þar. Var sú menntun, svo
naumt sem hún var skorin,
hin eina, sem hann naut í
uppvextinum. Hugur Páls
heitins stóð þó opinn fyrir ölí
um fróðleik og hann hafði
snemma yndi af bókum. í
brjósti sér ól hann ríka þrá
til að afla sér meiri mennt-
unar, en barnafræðslan ein
gat veitt. En sökum efnaskorts
virtust honum allar bjargir
bannaðar í þá átt, þar til að
því rak, að nokkrir vinir
hans og velunnarar greiddu
götu hans og gerðu honum
það kleift að setjast í Kenn-
araskóla íslands. Þaðan lauk
hann kennaraprófi 1929. Sama
árið varð hann fastur kenn-
ari við Barnaskóla Hafnar-
fjarðar og slarfaði hér óslitið
æ síðan, allt til sinnar hinztu
stundar. Síðustu árin, eða frá
því um haustið 1955 gegndi
hann slarfi yfirkennara hér.
Snemma á kennaraferli
Páls heitins bar á því, að
því, að hann var laginn, dug-
mikill og hugmyndaríkur
fræðari, sem ekki mátti vamm
sitt vita í neinu, er að kennslu
starfinu laut. Á starfsævinni
dofnuðu þessir eiginleikar
Ritgerðasamkeppni skólðbarna.-
Um tannhirðingu
EINS og Alþýðublaðið
sagði frá í frétt s. I. fimmtu-
clag, hefur Tannlæknafélagið
ákveðið að efna til ritgerða-
samkeppni milli skólabarna
um hirðingu tanna. Þessi
greinaflokkur er börnunum
til leiðbeiningar os fræðslu.
Við hvetjum þau til að lesa
þær. í greinaflokknum verða
fimm greinar og munu þær
birtast á laugardögum.
FYRSTI þáttur meltingar-
innar fer fram í munninnm.
Fæðan malast þar niilli tann
anna og blandast munnvatni,
sem leysir UPP hluta matar-
ins og auðveldar kyngingu.
Tennurnar hafa bannig miklu
hlutverki að gegna. Er því
mikilvægt, að þær séu í lagi
og- starfi sínu vaxnar.
Tönn samanstendur af
krónu og rót. Rótin v.eitir
tönninni festingu í kjálka-
beininu, en krónan er sá
hlufi tannarinnar, Sem stend-
ur upp úr kjálkanum og við
notum til að tyggja fæðuna.
Yzta Iag tannkrónunnar er
byggt upp af hörðu, ólífrænu
efni, sem kallast glerungur.
Hann er þykkastur, um tveir
millimetrar. við bitflötinn, en
þynnist ef'ir því sem nær
dregur tannhálsinum.
Glerungurinn veitir tönn-
inni þá hörku og þann styrk,
sem nauðsynlegur tr til að
tyggja harða og seiga fæðu,
auk þess sem hann myndar
varnargarð um tannbeinið,
sem undir liggur. Tannbeinið
líkist mjög venjulegu beiní
að samsetningu. í miðju tann
arinnar er loks taugin, seni
svo er nefnd í daglegu táli.
Hún er byggð upp af band-
vef, og í honum eru taugar
og svo æffar, sem flytja nær-
ingu til tannbeinsins.
Glerungurinn, varnargarð-
ur tannarinnar, getur rofriað
af ýmsum orsökum, og eru
þessar helztar: Hann getur
brotnað við högg eða áverka:
Hann getur slitnað effa eyðzt
vegna mikillar notkunar, og
sésí það oft. greinilega hjá
rosknu fólki. Síðast en ekki
sízt getur glerungurinn rofn
að vegna tannskemmda og er
það algengasía orsökin
1) Glerungur. 2) Tannbein.
3) Tannhold. 4) Tanntaug. 5)
Kjálkabein. G) Ææðar og
taugar.

hans aldrei, en skýrðust æ þvi
meir sem lengra á leið. Hann
bar hag nemenda sinna ætíð
mjög fyrir brjósli og sýndi
það oft í verki síðar, er þeir
nutu ekki handleiðslu hans
lengur við sem kennara, að
þeir áttu hauk í horni, þar
sem hann var.
Vinnugleði Páls heitins og
starfslöngun var með afbrigð
um mikil alla tíð. Þó álti
hann við mikla líkamlega örð
ugleika að stríða, sem háðu
honum mjög og hindruðu
hann í því að njóta sín til
fulls — og sjaldan gekk hann
heill til skógar þessi hin síð-
ari ár. — Sjálfur vissi hann
að hverju dró fyrir heilsunn-
ar, en gekk þó- æðrulaus til
verks og sinnti skyldustörf-
um af stakri samvizkusemi í
hvívetna þar til yfir lauk.
Og nú er Páll Sveinsson
allur. Sæti hans er autt og ó-
skipað og mun verða svo um
nokkurt sinn. Hér er því skarð
fyrir skildi og margir munu
sakna vinar í stað. En mál-
efnið lifir þótt maðurinn falli
og merkið hafið upp af nýj-
um höndum. Og æskan lifir
og er eilíf og lífið er eilíft og
lýkur ekki göngu sinni.
í hljóðri þökk blessum við
minningu Páls Sveinssonar.
Við þökkum honum allt, sem
hann vann þessari stofnun.
Látnum færum við honum
virðingu okkar og þakkir og
kveðjum hann hinzta sinni
með þessum orðum ;S6Iar-
Ijóða: k
„Hinn máttki faðirf!
Hinn mæzti sonur!
Heilagur andi himins!
Þig bið ég skilja, r
sem skapað hefur 1
oss alla eymdum frá. ‘
_________ &
Hér við skiljum
og hittast munum
á feginsdegi fira;
drottinn minn,
gefi dauðum ró,
en hinum líkn, er lifa.“ "
Þorgeir Iþsea.