Alþýðublaðið - 15.06.1962, Qupperneq 13

Meðal „listamannanna" má
nefna apana, sem hafa haldiS
hverja málverkasýninguna á fæt
ur annarri — einkum í Ameríku
og gert gagnrýnendurna að gap
andi viðundrum.
Úti í Danmörku ku vera lista-
maður, sem gerir hverja fígúr-
una annarri furðulegri úr járni
og öðrum málmum. sem hann rað
ar saman á sérstæðan hátt. Hann
hefur nú þegar öðlast nokkra við

WHWUWmWWWHIHW
LIST er afstætt orð og ógern-
ingur að samræma skoðanir
manna á þvi hvað beri að kalla
list. Með atómöld hafa risið upp
menn og konur, sem gera kröfu
til að kallast listamenn, þó að
list þeirra eigi ekkert skylt við
það hugtak, eins og það var túlk
að af flestum fyrir áratug.
Aðrir föndra við skapnaði, sem
eru þeim sjálfum til uppörvunar
og gieði, án þess að þeir séu ætl
aðir til annars.
En stundum kemur það fyrir
að verkin hl'óta frægð og eru tal
in hin glæctnctn listaverk „lista-
MYNDIR
EFTIR
HANNA
PULAWSKA
urkenningu og fleiri munu á eft-
ir fylgja.
Nokkrir menn hafa komið fram,
sem nota hina algengustu hluti
til að búa til „fögur listaverk".
Meðal þeirra mætti nefnda
listamanninn, sem hefur gert fí-
gúrur þær, sem þið sjáið hér
myndir af.
Furðulegt, ekki satt? En hver
er kominn til með að segja að
þessar fígúrur séu ekki eins mik
il listaverk og það, sem mesta
frægð hefur hlotið og er venju-
legra útlits.
manninum" sjálfum til mikillar
undrunar.
KRABBAMEÍN í lungum hefur
á síðustu árum aukizt hraðar en
nokkur ömiur tegund krabba-
meins, er banvænast og nú orðið
tíðast allra krabbameina meðai
karla í Bandaríkjunum. Árið
1959 dóu þar 35 þúsund manns
úr Iungnakrabba, og liefir sjúk-
dómurinn þannig sexfaldazt á
20 árum.
Ameríska krabbameinsfé’agið
telur sannað, að sígarettureyk-
ingar séu aðalorsök lungnakrabba
En ástæðan til þess, hve lengi
lnönnum hefir dnlizt þetta
orsakasamband, er sú, að lungna-
krabbinn kemur yfirleitt ekki í
ljós fyrr en eftir um það bil
20 ára reykingar. Á vegum fé-
lagsins fór fram rannsókn á nær
200 þúsund manns á aldrinum
50 til 70 ára, og tók rannsóknin
tæp 4 ár. Hún sýndi:
a) Dauðsföll úr öllum sjúk-
dómum voru þeim mun fleiri,
sem menn reyktu meira, og 58%
fleiri hjá þeim, sem reyktu um
eða yfir tvo pakka á dag en
meðal hinna, sem ekki reyktu.
b) Meðal manna, sem hætt
höfðu að reykja, var dánartalan
lægri en meðal hinna, sem héldu
reykingunum áfram, að öðri
jöfnu.
c) Dauðsföll úr lungnakrabt
voru meiri en 10 sinnum tíðari
meðal reykingamanna en liinna,
sem aldrei höfðu reykt.
Svipaða niðurstöðu sýndi rann-
sókn„ sem gerð var á vegum
bandarísku heilbrigðisstjórnar-
innan, á yfir 200 þúsund uppgjafa
liermönnum, og sama er að segja
um árangur af atliugun á 40
þúsund brezkum læknum.
Þekktur amcrískur læknir,
ALTON OCHSNER, forseti amer-
íska krabbameinsfélagsins og for-
seti félags amerískra brjósthol-
skurðlækna, segir í bók sinni
„Smoking and Health“ (Reyking-
ar og heilsa), að árið 1880 hafi
amerískir karlar 15 ára og eldri
reykt að meðaltali 16 sígarettur
á ári. Árið 1920 nam neyzlan 540
og árið 1930 1300 sígarettum á
ári að meðaltali á hvert manns-
barna í landinu og var komin
upp í 3000 árið 1955.
Árið 1912 fundust aðeins 374
tilfelli af lugnakrabba fyrr og
síðar í læknaritum. Á námsárum
dr. Oclisners sá hann lungna-
krabba aðeins einu sinni á f jórum
árum. En nú gerir hann tvo til
fimm uppskurði á viku vegna
þessa sjúkdóms.
Krabbameinsmyndandi eigin-
leikar sígarettunar eru þessir
helztin
H. Hitinn af tóbaksreyknum.
2. Tóbakstjaran.
3. Arsenik.
4. Nikótínið.
Framli. á 12. síðu
KÖNUNGS-
SINNAR
FramhaJd af 7. síðu.
en hún var afleiðing kosninganna.
Hann stjórnaði kosningabaráttu
hægrisinna, og hún var talin
lielzta orsök ósigursins í kosning-
unum.
Eftir kosningarnar var búizt við
að hann mundi gera byltingu, en
hann dró sig í hlé og hætti af-
skiptum af stjórnmálum. Enn
þann dag í dag er ekki vitað um
orsakirnar fyrir þessari afstöðu
hans á þessum sögulegu dögum.
Hann kom a.m.k. hvergi nærri
uppreisn Franeos og fór til
Lissabon í útlegð. Hins vegar
hafnaði hann Franco ekki og
sagði, að hann væri ekki fasisti.
„Hann er í hópi hugrökkustu og
fullkomnustu manna, sem ég
þekki í Evrópu nú. Ég tel útilokað
að Spánn verði kommúnisma að
bráð meðan hann berst, og aðeins
dauðinn mun koma í veg fyrir,
að hann berjist,“ sagði Gil Robles
Öllum á óvart skaut honum upp
í Burgos. Hann bauð Franco
starfskrafta sína, en Franco hafn
aði tilboðinu og sendi hann til
portúgölsku landamæranna í
fylgd með hermönnum. Hann
kvaðst ekki vilja stuðning of-
stækisfulls konungssinna, sem
Falangistar væru lítt hrifnir af.
Gil Robles hefur haft náin
kynni af Don Juan, sem gerir
kröfu til konungstignar á Spáni,
og verið náinn ráðgjafi hans. í við
ræðunum, sem leiddu til þess, að
so*iur Don Juans fékk að komá
til Spánar að stunda nám . við.
herskóla og aðrar menntastofnan
ir, komst hann í samband við
Franco. Gil Robies heldur ætíð
fram réttindum Don'Juans, en
Franco virðist fremur vilja að son
urinn verði Spánarkonungur að
lokum, og þess vegna varð Gil
Robles áfram í útlegðinni.
En árið 1950 fékk hann að
koma til Madrid og dvelja þar í
nokkra daga til þess að gera út
um nokkur fjölskyldumál. Það
var ekki fyrr en haustið 1953 að
hann fékk að snúa aftur til Spán
ar til frambúðar, en með því skil
yrði, að hann skipti sér ekki af
stjórnmálum.
Hann virðist hafa staðið við
þetta loforð, en samt var hann ó-
hræddur við að láta skoðanir sin
ar í ljós. Hann varð einn bezti lög
fræðingur Madridborgar og það
'vakti töluverða athygli þegar
hann tók upp hanzkann fyrir hina
ákærðu í réttarhöldunum í máli
stúdenta, sem staðið höfðu fyrir
stúdentauppþotum 1953.
f vamarræðu sinni lagði hann
á það áherzlu, að leyfa ætti gagn
rýni á mönnum og mannlegum-
göllum yfirleitt.
Síðan hefur Gil Robles haft
hægt um sig. En nú hefur hann
setzt að í París og er einn helzti
foringi spánskra konungssinna
eftir handtöku fjórmenninganna.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 15. júní 1962 13