Alþýðublaðið - 26.09.1962, Síða 15

\\m\m\
Æ
eftir
2
Vicky Baum
um ekki misst hann til fulls. Við
eigum eftir nemendur hans, störf
hans, og nokkuð af hans eigin
persónu mun lifa áfram í yð-
ur?“
,,Eg vil reyna að sýna það í
verki, herra prófessor."
„En hvernig verður nú með
nám yðar, verða erfiðleikar. En
— ég meina verður einhver
breyting," spurði prófessorinn.
„Já, víst verða erfiðleikar, en
. ég hef fengið því framgengt, að
ég ljúki námi,“ sagði hún og hló
út undan litla flókahattinum sín-
um. „Það var látið hart mæta
hörðu. Um peningahjálp er ekki
að ræða og það er ekkert sér-
staklega gott á milli mín og
stjúpunnar. En ég varð myndug
síðastl. ár; ég á enn eftir svolítið
af móðurarfinum mínum, og ég
vona, að mér endist það, þang-
að til ég hefi náð doktorsnafn-
bót. Eg hefi reiknað þetta allt
nákvæmlega út og mér skal tak-
ast það. Drottinn minn dýri, —
maður hefur nú aldrei vaðið í
peningum — og enn verður mað-
ur að draga við sig. Ég bý tvo
pilta undir próf og fæ ögn fyrir
það. Bráðum þarf ég sjálfur að
taka síðari hlutann, og svo vona
ég að þurfa aðeins eitt ár í við-
bót, ef ég er dugleg. Frændi
minn vildi, að ég hætti að loknu
prófi og gerðist aðstoðarmaður í
tilraunastofu eða lyfjafræðingur.
Já skoðanirnar voru sannarlega
skiptar en ég læt nú ekki hrekja
mig frá lestrinum fyrir ekki neitt
á því sviði gef ég ekki eftir. Því
í>að
er
vanda-
laust
að
laga
gott
kaffi,
ef
þér .
notið
Ludvig
Lavid
kaffi-
"bæti
í
könnuna*
sem betur fer er ég dálítið þrá.“
Ambrósíus hló að svipnum á
andliti Helenu. Hún er nú eigin
lega aðeins blessað barn enn þá
hugsaði hann með sjálfum sér.
Hún ætti að fara á dansleiki,
daðra svolítið, leika tennis, vera
vel klædd og njóta lífsins í stað
inn fyrir að lesa efnafræði.
Þegar hann svaraði, iaut Hel-
ena niður og spurði ofurlítið
kvíðafull: „Hef ég þá ekki rétt
fyrir mér, herra prófessor?"
„Ég veit ekki ungfrú Willfuer.
Það veit heilög hamingjan, að ég
vona að svo sé, en ég veit það
ekki Sennilega hafið þér rétt fyr
ir yður, eins og þér eruð dugleg
stúlka, já sannarlega dugleg.
Meira veit ég ekki um yður, á
meðan þér ekki vinnið sjálfstætt.
Meðan hægt er að fara eftir bók
Gottermanns bls. 179 „Anilin
framieiðsla á nítróbesssól“, eru
allir menn duglegir. En það er
doktorsritgerðin sem ríður bagga
munurinn. Ég vona að þér legg
ið eitthvað sjálfstætt fram. Þeg
ar allt kemur til alls, þá eruð
þér þó dóttir föður yðar. Það er
nú ekki heldur nauðsynlegt að
þér verðið önnur frú Curie. Snill
ingar eru fágætir — og snilling-
arnir þurfa enga doktorsgráðu".
„Maður verður þó að setja
sér eitthvert takmark herra próf
essor. Ég verð alltaf að hafa eitt
hvert takmark til að keppa beint
að“.
„Já, þarna kemur það, — til
að keppa beint að — en ég er
persónulega ekkert hrifinn af
því, og sérstaklega ekki hjá ung
um stúlkum. Mér þykir hliðar
spor hjá þeim miklu meira að-
laðandi og mannlegri. Einmitt
mannlegri ungfrú Willfer. Þér
eruð mjög ung ennþá, og meðan
maður er ungur, er maður strang
ur og ekkert nema dyggðinar.
En þér megið trúa mér sem
gömlum manni, það eru króka-
leikirnar, hliðarsporin, sem gera
lífið dýrmætt. En nú skuluð þér
bara reyna að ganga beint. Ég
vil sannarlega ekki telja úr yð-
ur kjarkinn. En persónulega er
ég með hliðarsporunum“.
Já þú. hugsaði ungfrú Helena.
Það er auðvelt fyrir þig herra
Ambrósíus — skrauthýsi. pening
ar, mannvirðing, fögur kona, þeg
ar búinn að eignast tvær. Maður
eins og þú á ekki erfitt. Mínir
líkar aka í fjórða farrými, ann-
að er talið óverjandi eyslusemi.
Þegar einn úr okkar hópi kaupir
pylsur á brautarstöð er pað
eyðslusemi og eiginlega bannað.
Hún reis upp af flauelspúðun-
um og leit til Ambrósíusar, sera
nú sat í þungum þönkum, lútandi
höfði eins og undan þungri byrði.
Augnalokin voru rauð eins og
stundum áður, og kringum munn
inn voru sársaukadrættir, sem
hurfu um leið og hann fann
augnaráð nemandans hvíla á sér.
Hann rétti sig svo snögglega, að
Helena varð hálfhrædd og hugs
aði með sér: „Jæja, ef til vill er
lífið þér ekki svo leitt herra Am
brósíus, og vera má, að þú sért
á vissan hátt engu ríkari en við
hin“.
„Og nú ætlið þér að byrja að
standa á eigin fótum?“ spurði
prófessorinn.
„Já, nú er ég alein", svaraði
Helena, og allt í einu byrjuðu
varir hennar að titra. Hún hafði
ekki grátið við andlát föður síns
og ekki heldur þegar hann var
grafinn. Meðan á öllu því stóð,
hafði hún verið járnköld, og guð
einn vissi, hversu það hafði kval
ið hana að geta ekki grátið.
Henni fannst sem hjartað væri
að bresta, en tárin brugðust. Nú
kom orðið ,,alein“ og augnaráð
kennarans fékk varimar til að
titra á hinu þreytulega andliti.
„Þér hafið að sjálfsögðu verið
mjög tengd föður yðar?“ mælti
Ambrósíus með hluttekningu.
„Hann var — hann var mér
allt“, svaraði ungfrú Willfus. í
sama bili var eins og eitthvað
brysti innan í henni og tárin
streymdu fram. Hún reyndi ekki
til að stöðva þau, en gaf sig á
vald tilfinninganna, svo sneri
hún sér að Ambrósíusi og hug-
arástand hennar var undarlegt
sambland af sárauka, hugsölun,
tapi og vinning og af þakklæti
yfir að hafa getað grátið.
Ambrósíus var viðkvæmur
gagnvart konutárum.
„Barn“, sagði hann hræðrur.
„Vesalings barn. Vertu nú róleg
Reyndu að vera sterk þetta líður
hjá. Allt verður aftur gott. Þér
eruð svo dugleg“, endurtók hann
aftur og aftur henni til uppörf-
unar.
En hin duglega ungfrú Willfur
hafði fyrir fáum sekundum misst
alla sína reisn og hvíslaði með
an tárin héldu áfram að streyma:
„Þúsund þakkir. Ég er yður svo
ákaflega þakklát“.
Hendur hans, sem hún þekkti
svo vel frá fyrirlestrunum og til
raunum, voru rétt hjá henni. Á
hægra handarbakinu var hvítleitt
ör eftir sýrubrúsa, og svo var
hún æst, hungruð og örmagiia,
að hún blátt áfram hné niður og
þrýsti grátandi vörum sínum að
örinu.
Þetta var vandræða augnablik.
Prófessorinn stakk höndunum í
vasana og lét spm hann hefði
ekki tekið eftir neinu, meðan
Helena var að jafna sig. Henni
létti mjög við þetta, og henni
fannst gleðistraumur fara um
sig.
„Komið þér til fyrirlestrar á
morgun? Ég tala um þyridin",
mælti Ambrosíus til að skipta
um efni.
„Já, auðvitað. Ég hef fellt nógu
mikið niður", svaraði Helena og
hafði nú jafnað sig. Hún fann
það fyrst nú, hve óendanlega
þreytt hún var. Augun lokuðust
og klefaveggirnir fóru að dansa.
,,Nú skulið þér sofa, annars get
ið þér ekki mætt til fyrirlestrar
á morgun“, sagði hann með mynd
ugleik. Ungfrú Willfuer streitt
ist á móti, hún vildi njóta sam-
fylgdar hans til síðustu stund-
ar, en meðan hún var að mótmæla
skipun hans í huganum sofnaði
hún í sínu horni, snögglega eins
og þreytt barn. Litli fiókahatt-
inn rann til hliðar. Höfuðið féll
aftur á bak og birtan féll á hið
háa, beina enni og hálsinn. Þétt
hærðar brýrnar hvelfdust yfir
lokuðum augunum. Litli opni
munnurinn hennar var svo mildi
legur í svefninum. Brjóstin, scm
hófust og hnigu undir kápunni,
virtust svo smávaxin. Ambrosí-
us, sem ennþá fann til kossins á
hendinni horfði á ungu stúlkuna
og hugsaði með undrun: „Víst
er hún einskonar kvenmaður —
meira að segja er hún falleg. En
það kemur ekki málinu við“.
Hendur ungfrú Willfuer voru
lengst vakandi. Þær lágu hnýtt-
ar í skauti hennar löngu eftir að
hún var sofnuð. Það voru stórar,
sterkar og starfsvanar hendur;
gular af saltpéturssýru, og með
svörtum blettum eftir silfur-
nitrat. í greipinni milli þumals
og vísifingurs var húðin rauð og
bólgin. Það var afleiðing af til-
ráunununj. Neglurnar voru
stuttklipptar og ekki vel hirtar.
Og samt sem áður var viljastyrk-
ur og kynfesta í þessum hönd-
um, sem lágu þarna hnýttar, full
ar þrjózku, þróttar og sjálfsvarn-
ar. Að lokum slaknaði á þeim.
þær opnuðust og lágu þá mjúkar
og fullar mildi, — svo sváfu þær
líka hinar starfsömu hendur
Helenu Willfúer.
Þetta er hin fullkomna mynd
af gömlum háskólabæ, með hin-
um mörgu þökum, turnum, bröttu
götum og með höllinni á fjalls-
tindinum og niður ána í dalnum
með hinni fagurlega gerðu brú,
sem spennir yfir dalinn. í skjóli
fjallanna, sem nú í marz eru
byrjuð að roðna í toppum, gefur
hann grun um að vera regiuleg
stúdentaparadís, þar sem aðeins
er hugsað um að syngja, drekka
og slást. En svo e>' betta allt öðru
vísi. Minnir þessi bær ekki mest
á nakinn heila? Stritandi, hita-
sóttarkenndan eirðarlausan, and-
ans heim, eða lifandi líkana, sem
með áköfum þjáningum fæðir a£
sér eitthvað nýtt hverja stund:
rannsókn, þekjdng, athugun ...
Klukkan er sex um morgun-
inn. Veðrið kalt, svargrár og skýj
aður himinn. í fjarska heyrasfi
fyrstu eimpípublástrarnir frá
verksmiðjunum. Ljós eru í öll-
um smáhýsunum í fjallshlíðinni.
Það er til fólk, sem á undralétt
með að fara á fætur, t. d. ungfni
Willfúer, sem rís upp glaðvak-
andi um leið og heyrist £ vekjara
klukkunni. Ungfrú Willfúer, sem
alltaf setur hægri fótinn fyrsb
fram úr rúminu, byrjar á því að
kveikja undir tevatninu og síð-
an steypir hún með sýnilegri vel-
þóknun nokkrum könnum af
köldu vatni yfir hinn formfagra
líkama sinn. Gudula Rapp, sem
leigir herbergi með henni og er
cand. phil. vaknar aftur á mótl
með höfuðverk — hún hafði vak-
að meirihluta nætur yfir dokt-
orsritgerð sinni um fomleifa-
fræði — og nú stynur hún af
þreytu. Augnalokin síga alltaf
saman, og litla drengjalega and-
litið hennar bar gremjusvip og
virtist ellilegt undir hrafnsvörtu
hárinu. Það er ekki fyrri en Hel-
ena Willfúer er fyrir löngu farin
og tekin að búa hinn unga
stúdent Marx undir fyrrihluta-
próf £ læknisfræði, að Gudula
Rapp hefur sigr^st á svefninum,
og hún hverfur bak við skerm-
inn við þvottaborðið.
-g verða að hafa svona hátt, mamma. Eg get ekki sofnað
fyrir hávaðanum í ykkur niðri.
ALÞÝÐUBLA0IÐ - 26. sept- 1962