Alþýðublaðið - 12.10.1962, Blaðsíða 8

ÞÉR alþingismenn íslands, scm'.um. En það verður þá stundum að stjómarathöfnum, sem þeir eru ið sagt, og það sagði frelsarinn því að enginn kom að hlýða á hana
alþingismenn sinn embættiseið.
Þeir eru kjörnir til að vera leiff-
toffar tiltekið árabil, en ekki til
þess að láta sjálfir leiðast af
hverjum goluþyt í þjóðlífinu,
gangið um sinn um fjalir turn-
herbergja þjóðfélagsbyggingar-
innar, stjórnarráðið og Alþingi,
þér eruð óumflýjanlega, í líkingu
talað, sem borg, er stendur uppi á
fjalli og fær ekki dulizt. Þér eruð
í senn skjöldur og skotmark
margra. Til yðar eru gerðar strang
astar kröfur jafnframt því sem yð-
ur er sýndur hinn mesti trúnaður.
Á hugsjónum yðar, réttlætis-
kennd yðar og mannkærleika, á
samvizkusemi yðar og trúnaði
veltur lífshamingja og lífsafkoma
þjóðarinnar að miklum hluta. Eft-
ir yður, hinum æðstu, kjömu ráða
mönnum og leiðtogum þjóðarinn-
ar fer siðgæði fjöldans og al-
menningsálitið að langmestu leyti.
Þér hafið gefið kost á yður til for-
sjár alþjóðar af frjálsum og fús-
um vilja og gerið yður þá eflaust
jafnframt ljósa þá miklu ábyrgð,
er þér hafið þar með tekizt á hend-
ur. Borg, sem stendur uppi á
fjalli fær ekki dulizt. Þér verðið
óhjákvæmilega fyrirmyndin, gefið
fordæmið sem fylgt er, hvernig
svo sem þar er. Eftir höfðinu
dansa limimir, eftir forsöngvar-
anum fer söngurinn og skuturinn
skríður aldrei hraðar en lyfting-
in.
Þetta gildir jafnt um stjóm og
stjórnarandstöðu á öllum tímum.
Stjórnarandstaða getur ekki tam-
ið sér ábyrgðarleysi fremur en
landsstjórpin nema að skapa þar
með hættulegt fordæmi í lýð-
frjálsu landi. En það vill nú æði
oft verða sú freistingin, sem fall-
ið er fyrir og veikir það stjórnar-
form vort, hverjir sem í hlut eiga
í það og það sinnið.
Annar veikleiki stjórnmálalífs-
ins er tíðræddur meðal manna og
hefur lengi verið. Það em dail-
umar, oftsinnis persónulegt hnútu
kast leiðtoga og liðsmanna stjórn-
málaflokka’ma í augsýn eða á-
heyrn alþjóðar. Fólki geðjast ekki
yfirleitt að þeim baráttuaðferðum,
lengur, og sem betur fer virðasti
stjórnmálamenn vorir deila pú|
orðið meir á málefnalegum grand-
velli en stundum áður fyrr, jafn
vel í þeirra tíð. Það er sannast
bezt í daglegum umræðum, er AL
þingi situr að störfum, en það er
ekki ætíð deilt. iafn málefnalega,
þegar komið er fram fyrir kjós-
endur, í blöðum, útvarpi eða á
mannfundum.
íslenzk stiórnraálabarátta hefur
um of verið háð bví hvað líklegt
er talið eða ób'kleet til kjörfylgis
á hverjum tíma, hefur m. ö. o.
hætt til að elta ólar við líklegar
sveiflur á áliti almennirfgs, hvort
sem þær sveiflur eru skynsamleg-
ar eða vanhugsaðar. Slíkt er ekki
Ivðræðislegt heldur óábyrg tæki-1 allra sízt ef þeir eru sannfærðir
færisstefna. Það er ekki heldur að um að sá þytur horfi til óheilla fyr
sjálfsögðu lýðræðislegt að ir þjóðina. Það er beinlínis frum-
drottna með harðri hendi, stjórna skylda ráðamanna lýðræðisríkis,
gegn vilja fólksins og hagsmun- að standa eða falla með þeim
stjórna gegn skammsýnum vilja sannfærðir um, eftir að hafa ráð- sjálfur, að maðurinn lifi ekki af í kirkjunni. Og það birtist jafn-
fólks, eða hópa manna, þegar þing fært sig við hina beztu og reynd- einu saman brauði og að eitt, — 1 framt í blaðinu mynd af auðum
ræðisleg stjórnarforasta er sann- ustu menn, aff séu sem flestum aðeins eitt — sé nauðsynlegt, og bekkjum þessarar kirkju svo sem
færð um að andlegir og efnalegir fyrir beztu —, og það eigi síður það er ekki á sviði efnahagsmál- j eins og til staðfestingar á því, að
hagsmunir alþjóðar séu í húfi. Til fyrir það þótt þær athafnir séu anna. Vitum vér víst að þingið er kirkjunni hefði verið vikið til
þess eru stjómmálaleiðtogar ekki lxklegastar til kjörfylgis í
kjörnir að setja lög og stjóma svipinn. Til þess þarf stjórnmáia-
eftir beztu samvizku og sannfær- þroska og kjark hverjxi sinni, en
ingu og engu öðru, að því vinna önnur afstaða er ekki samboðin
fulltrúum þjóðarinnar og mun
heldur ekki leiða til viðurkenn-
ingar- til frambúðar, því að fólk
hefur yfirleitt þá dómgreind til
að bera, að það veit að það er ekki
ávallt hyggilegast að treysta
þeim, sem snúa undan brekkunni
Það hefnir sin ávallt, þótt síðar
verði.
Engir tveir menn hugsa ná-
kvæmlega eins, engir tveir fingur-
gómar eru eins. Það hljóta því á-
vallt að verða skiptar skoðanir,
og að fá að setja fram mismun-
að þessu leyti eins og þjóðin, hugs-
un fjöldans snýst óneitanlega
mest um afkomu og efnahagxnn,
bæði vegna þess að mikils er þörf
á því sviði á voram tímum og einn
ig vegna þess að þetta er tíðar-
andinn, efnishyggjan sjálf að bera
sér órækt vitni. En vér stæram
oss nú einmitt af því, a. m. k. við
hliðar í þjóðlífinu, eða öllu heldur
að fólkið hefði yfirgefið hana.
Nú er því þannig varið með oss:
sem trúum með óbifanlegri sann-
færingu á sigurafl trúarinnar og
kristinnar trúar sérstaklega, af
þvi að hún hefur reynzt þjóð vorri
leiðarljós í þyngstu raunum, — nú |
er það svo með oss að vér hörm-1
hátíðleg tækifæri, að vér séum um og óttumst eigi hnignun trúar-
þjóð andans, að vér byggjum til- og kirkjulífs guffs vegna eða kirkj-
veru vora meðal þjóðanna á grund
velli hinna andlegu verðmæta. Því
mega leiðtogar og forsjármenn
þjóðarinnar aldrei gleyma í sín-
um störfum og stjórn, jafnvel þótt
unnar vegna sem stofmmar, held-
ur vor vegna sjálfra mannanna.
Það hvarflar eigi að oss að efast
um lifsafl og lífsgildi trúarinnar
þótt þeim fækki um sinn, er í guðs
öllum almenningi hætti til að, hús ganga. Því ef guð er guð, —
gleyma því. Einmitt þá reynir á
andi skoðanir í ræðu og riti cr að foringjar fólksins haldi yöku
fjöregg lýðræðisins, frelsið sjálft. sinni í hinum andlegu efnum.
Án hins andlega frelsis væri lífið, Það hefur gerzt, og því ber
kvöl og er það mörgum, sem era | vissulega að fagna, að efnalegar
hnepptir í viðjar ófrelsis og kúg- framfarir og framkvæmdir hafa
unar.
Skilningur á þessu ætti að vera
oss ævarandi hvöt til þess að
virða leikreglur lýðfrelsisins, til
að berjast drengilega á málefna-
legum grandvelli en forðast blekk-
ingar og persónulegar mann-
skemmdir umfram alla muni, —
misbeita aldrei hinni frjálsu
tungu og hinum frjálsa penna. En
það getur hvarflað að oss í þessu
sambandi hvort stjórnmálaritarar
fari ekki stundum öfugt að, hvort
þeir ynnu ekki málstað sínum
meira gagn með því að túlka hann
og skýra jákvætt í stað þess að
eyða tíma sínum og blaðakosti með
neikvæðum hætti, með því að út-
húða málstað andstöðuflokksins,
eltast- við hin og önnur ummæli
andstæðinganna og leggja út af
orðið meiri með þjóð vorri á ein-
um mannsaldri en með ýmsum
þjóðum á mörgum öldum, og munu
ytri lífskjör fólks nú óvíða vera
betri en hér og mjög óvíða jafn-
ari. Moldarhreysin hafa breytzt í
hallir, kuldabólga þjóðarinnar lið-
ið úr við hitaveitu, öryggisleysi og
bágindi ómaga og öryrkja hafa
vikið fyrir víðtækum almanna-
tryggingum og hungur fólks er nú
satt með áður óþekktum matföng-
um framleiddum með fullkomn-
ustu tækni úr skauti náttúrunnar
til sjós og lands. Líkamleg heil-
brigði og hreysti þjóðarinnar hef-
ur að líkindum aldrei verið meiri
og svo er honum fyrir að þakka að
vér þurfum ekki að efast um það,
— ef guð er guð, þá er hann það
jafnt hvort sem fleiri eða færri
trúa því í þann og þann svipinn.
Og það er ekki guðs vegna sem
klukkurnar kalla þjóðina og þjóð-
ir heims til iðkunar trúar og bæna
lífs, heldur mannanna vegna. Gnff
getnr veriff án vor en vér getum
ekki veriff án hans. Og eins og þér
stjórnmálamennirnir viljið, og er-
uð vel að því komnir að vinna
flokknum yðar fvlgi án ofbeldis-
aðgerða með frjálsri boð.un mál-
staðar yðar, og eins og þér trúið
á yðar málstað, eins trúum vér,
sem vígst höfum í þjónustu kirkj-
unnar, í einlægni á mikilvægi mál-
staðar hennar. Eigi aðeins fyrir
einn flokk heldur alla flokka, alla
menn. Vér kirkjunnar þjónar er-
um vissulega brevzkir og syndugir
en nú, aðbúnaður líkamans aldrei sem aðrir menn og þá eigi heldur
jafn góður. Og þeir, sem stjórnað I óvanir bví að vera nefndir hræsn-
hafa málefnum þjóðarinnar á arar, atvinnunrédikarar, poka-
slæmum hvötum þeirra í því sam- | þátt í þessari velgengni, þótt und-
i bandi. Það er sem sé hægt að lofa i irstaðan sé dugur og framfaravið-
sinn málstað án þess að lasta ann- . leitni þjóðarinnar allrar.
an, en árangursríkast er þó að láta ; En víkjum þá að hinu andlega
verkin tala í samræmi við sína Iífi þjóðarinnar og skoðum sér-
stefnu eða hugsjón. M. ö. o. sýna staklega einn þátt þess, trúarlíf
sigur málstaðar síns í verki. Og og kristnihald. Það ætti að eiga
eigi vitur maður málstað, sem i vel við þar sem vér erum nú ein-
hann trúir til sigurs, þá óttast mitt stödd í kirkju,
þessum tíma hljóta að eiga sinn ! prestar ofi bar fram eftir götunum,
og eigi heldur slennið þér stjórn-
hann ekki málflutning annarra.
Þess vegna er hann umburðarlynd-
ur gagnvart málstað andstæðings-
ins, jafnvel þótt hann eigi miklu
fylgi að fagna í það og það skipt-
ið en hans eigin málstaður hljóti
lítið fylgi.
Eitt er það, sem vekur fljótt at-
hygli þeirra, er fylgjast reglulega
með störfum alþingis sem áheyr-
endur, og það er það, hversu mik-
ið af tíma og störfum þingsins og
þingnefnda er varið til að fjalla
um efnahagsmál og veraldlega af-
Um innri trúrækni hvers ein-
staks manns verður ekkert fúllyrt.
En opinber trúrækni og kirkju-
rækni er að smádeyja út almennt
talað, þótt frá því séu vissulega
ýmsar og ánægjulegar undantekn-
ingar. Það er hættulegt að viður-
kenna ekki þessa staðreynd eða
láta sem hún komi oss eigi við.
Sannleikurinn var nýlega sagður
umbúðalaust af skólamanni nokkr-
um í útvarpið. Krlstindómnum
hefur veriff vikiff til hliðar í þjóff-
félaginu. Eitthvað á þessa leið var
komu þjóðarinnar, að ekki sé sagt ’ það. Og einn af prestum þjóðkirkj-
að langmest af þingstörfunum fari, unnar hafði þá djörfung til að bera
í þetta. Góð forsjá veraldlegra fyrir nokkrum dögum að birta í
málaleiðfocarnir.við nafngiftir. En
hvað sem líður lítilmótleik vor
kirkjunnar manna. þá þekki ég
engan embættishróður sem ekki
ber einlæea lotningu fyrir því mál-
efni. sem vér flvtium og vill vel,
þótt í veikleika sé. Og ég er svo
tarnalegur að ée trúi þvi ekki
heldur að leiðtoear þjóðarinnar
séu óeinlægir og bregðist þjóð
sinni vitandi vits í mikilvægum
málum, þót.t öllxxm geti oss yfir-
sést og yfirsiáist oftlega og allir
séu freistingunum háðir. Og vegna
þess að ég hlýt að treysta því, að
þér kjörnir fulltrúar og forvíg'S-
menn fólksins um land allt, ráð-
herrar og alþingismenn, viljið i
einlægni vinna að því sem þjóð- 1
inni allri er fyrir beztu, og vegna
þess að þér hafið aðstöðu til á-
hrifa, og vegna bess að hér gefst
tækifæri til að ávarpa yður í al-
vöru og einlægni, vegna þess vil
ég nú beina því til yðar í drottins
efna er mikilvæg, en þó hefur ver- I dagblaði einu stólræðu £ tilefni af I nafni að þér hneigið eyru yðar að
g 12- október 1962 - ALÞÝÐUBLAÐIÐ