Alþýðublaðið - 15.11.1962, Page 7

Ég skal nú gera grein fyrir þeim
vandamálum, sem íslendingar bíða
vegna stofnunar og stækkunar
EfnahcJgsbandalagfsins. Fari svo,
að Bretar verði aðilar að Efnahags-
bandalaginu, má telja líklegt, að
flest önnur Vestur-Evrópuríki
komi í kjölfar þeirra og tengist
Efnahagshandalaginu, annað hvort
sem fullgildir aðilar eða aukaaðil-
ar. Fyrir þau lönd, sem utan Efna-
hagsbandalagsins standa, hefur
þetta fyrst og fremst þá þýðingu,
að tollar Efnahagsbandalagsins
munu þá koma í stað þeirra tolla,
sem nú giida í Vestur-Evrópu, en
sviði vegna verndartollanna á sjáv
arafurðum, auk þess sem einnig er
hugsanlegt, að um einhver innflutn
ingshöft verði að ræða.
síandi íslendingar utan Efnahags-
bandlagsins, þá kemur 18% tollur
algjörlega í veg fyrir, að íslenzkur
frystiiðnaður njóti góðs af stækk-
Þá skal ég gera nánari grein fyrir Ian(tc markaði fyrir frystar vörur í
hver aðstaðan verður fyrir helztu
útflutningsafurðir okkar. Á nýjum
fiski verður 15% tollur og 20%
tollur á nýrri síld. Þegar sameigin
leg stefna Efnahagsbandalagsins
í sjávarútvegsmálum verður mörk-
uð, er auk þess ekki ósennilegt
að settar verði reglur, er geri ríkj
um utan bandalagsins örðugra að
landa þar nýjum fiski en nú er.
Á saltfiski og skreið verður 13%
Vestur-Evrópu
Á niðursoðnum sjávarafurðum
verður tollurinn mjög hár, 20-25%
nauðsynlegt að koma hér á fót | verið sá, að finna þar nógu mikið
nýjum iðngreinum, sem framleiða af vörum, sem henta okkur og við
útflutningsvörur. Ef við stæðum ut getum keypt þar á eðlilegu verði.
an bandalagsins liggur í augum Við flytjum nú inn ýmsar vörur
uppi, hverjir erfiðleikar yrðu á að frá Austur-Evrópu, sem uppfylla
koma hér á fót iðnaði til fram- ekki þær kröfur, sem gerðar eri»
leiðslu á vörum, sem selja ætti í hér á landi til gæða og útlits, og
Vestur-Evrópu, ef um er að ræða fyrir þessar vörur verðum viðf
Slíkur tollur mundi að sjálfsögðu 'vörur, sem Efnahagsbandalagið stundum að greiða verð, sem ei’
gera okkur ókleift að afla markaðs j leggur toll á. Má nefna alúminíum allmiklu hærra en annars staðar f
fyrir niðursoðnar vörur í Vestur- . framleiðslu sem dæmi í þessu sam- j heiminum. Þótt viðskiptin við Aust
Evrópu. Á fiskmijöli og lýsi verð- bandi. Tollur Efnahagsbandalags- ur-Evrópuríkin, og þá ekki sízt
ins á alúminíum hefur verið ákveð- j Sovétríkin hafi verið okkur mikil-
inn 9%. X viðræðum sínum við ; væg og það hljóti að vera stefna
Efnahagsbandalagið hafa Bretar okkar, að þau geti haldið áfram.
lega. Hinn sameiginlegi tollur
Efnahagsbandalajgsins á sjávaraf
urðir er yfirleitt miklu hærri en
þeir tollar, sem nú eru í gildi í
helztu viðskiptalöndum okkar, og
okkur því mjög óhagstæður. Áhrif
þessa eru enn alvarlegri, þegar
og Frökkum, nema við látum okkur
lynda að selja vörur okkar á 13%
lægra verð en þeir. Á saltsíld verð
ur 12-23% tollur. Ekki er ósenni-
legt, að um innflutningshöft geti
einnig orðið að ræða á þessari
vöru. Ef Svíar yrðu aukaaðilar að
það er haft í huga, að innan Efna . bandalaginu væri saltsildarmarkað
hagsbandajlagsins verða væntan- ur okkar f Svíþjóð f alvarlegri
lega þær þjóðir, sem auk Islend-
inga eru helztu íramleiðendur sjáv
arafurða í Vestur-Evrópu. Innan
hættu, ef við stæðum utan banda-
lagsins, og vonir okkar um aukinri
saltsíldarútflutning til annarra
Efnahagsbandalagsins munu þess- landa vestur-Evrópu yrðu að engu.
ar þjóðir fá bætt skilyrði til þess I
að auka framleiðslu sína á þessu ! Á freðfiski og freðsild verður
hvorki meira né minna en 18%
tollur. Freðfiskútflutningur okkar
til Bretlands hefur íarið mjög vax
andi undanfarin ár, og vonir hafa
staðið til þess, að sala freðfisks
til meginlands Evrópu gæti aukizt
mjög á næstu árum. íslenzkir freð

bandalagsins, en við stæðum utan
þess.
Reiknað hefur verið út, að tollur
á útflutning íslands í sjávarafurð-
um til Vestur-Evrópu hefði numið
11% árið 1961, ef tollur Efnahags-
bandalagsins hefði þá verið kominn
á að fullu, og þau lönd, sem sótt
hafa um aðild eða aukaaðild, hefðu
tengzt bandalaginu. Miðað við nú
verandi -gengi hefði tollurinn num
ið 180 millj. kr. Áætlað hefur verið
að tollur á þennan útreikning hefði
numið 6% að meðaltali samkvæmt
þeim tollum, .er áður giltu. Tollur'
Efnahagsbandalagsins veldur þess
vegna því, að meðaltalstoUurinn,
sem íslendingar verða að greiða af
útflutningi sínum til Vestur-Evr-
ópu, mun næstum því tvöfaldast.
Erfitt er að segja, hver aðstaða
landbúnaðarafurðanna verður, fyrr
en samningum Breta við Efnahags-
bandalagið er lokið og stefna Efna-
hagsbandalagsins í landbúnaðar-
málum hefur verið mörkuð að fullu
Útflutningur okkar á landbúnaðar
afurðum fer nú að langmestu leyti
til þeirra landa, er væntanlega
verða innan stækkaðs Efnahags-
ur sameiginlegi tollurinn aðeins
4-5%. Á því sviði verður því rösk-
unin minnst. Þó er þess að geta,
,U1 l<f /v að þessar vörur eru að iangmestu jað vísu lagt áherzlu á, að þessi toll I þá verðum við að gera okkur ljóst,
tollur á leyt' seldar til Vestur-Evrópu, og !ur verði lækkður og helzt afnum-' að einmitt vegna þess, að þau eru
' á jafnkeypisgrundvelli og hversu
úrval þeirrar vöru, er okkur hent-
ar, er lítið í þessum löndum, þá
eru skilyrðin til aukningar á þess-
um viðskiptum takmörkuð.
Það er skoðun ríkisstjórnarina
ar, að ekki sé hægt að draga nema
eina ályktun af þeim staðreyndum
sem ég hefi nú lýst, sem sé þá, að
íslandi sé á því brýn nauðsyn að
tengjast Efnahagsbandalagi Evrópu
með einhverjum þeim hættí, senx
geri okkur kleift að selja afurðir
okkar til Vestur-Evrópu á grundl
velli jafnréttis við aðra framleið-
endur álfunnar. Ef ekki verði unt
slík tengsl að ræða, hlýtur efnahag-
ur okkar að verða fyrir miklu á-
falli, og horfur á aukinni velmeg
un og bættum lífskjörum hér á
landi á komandi áratugum að>
verða stórum verri en ella. Þetta
eru efnahagsrökin, sem liggja tít
grundvallar skoðunum ríkisstjóru
arinnar í þessu máli. Auk þeirra
tollar falla niður og viðskiptahöft tollur, en nú er enginn ______ „
verða afnumin milli þeirra ríkja þessum vörum í Ííaliu og I’ortúgal. t0^urinn muncn vallta Þvt> inn, en ósennilegt er talið, að Efna
innbyrðis, sem í Efnahagsbandalag Fyrst í stað má gera ráð fyrir, að ten8Íum 4-5% lægra verð fyrir hagsbandalagið fallist á annað en
inu eru. Undanfarin ár hefur yfir levft verði að flytja nokkurt magn Þessar afurðir okkar heldur en t.d.’
leitt 40-50% af vöruútflutningi ís- 'af þessum vöruln tu Efnahagsbanda Norðmenn, ef þeir væru ínnan
lendinga farið til Vestur-Evrópu lagssv{eðlsins tollfrjálst, með veit í'"
og árið 1961 fóru 61% útflutnings- ingu SVOnefndra „tollkvóta". En
ins þangað. Þessi útflutningur er ekki er hægt að búast við, að slík
auðvitað að langmestu leyti sjávar- ir >toUkvótar“ verði lengi í gridi.
afurðir. Áhrif þeirra breytinga, Sajtfisk- og skreiðarmarkaður okk
sem tollur Efnahagsbandalagsins ar f Vestur-Evrópu yrðu þá í
á sjávarafurðir mun liafa í för með hœttu fyrir keppinautum okkar á
sér, hafa verið athuguð gaumgæfi þessu sviðí, Norðmönnum, Dönum
tiltölulega litla lækkun. En verði
tollurinn á alúminium svipaður og
nú hefur verið ákveðið, og standi
ísland utan Efnahagsbandalagsins
kæmi stofnun alúminíumverk-
smiðju á íslandi til framleiðslu fyr
ir Evrópumarkað varla til greina.
Um það getur ekki verið ágrein-
ingur, að íslendingar mundu missa
mikla markaði í Vestur-Evrópu, ef.
ekki tekst samstarf við Efnahags-
bandalagið í einhverri mynd. En
þá má spyrja hvaða skilyrði ís-
lendingar hafi til þess að afla sér
markaða utan Vestur-Evrópu í
stað þeirra, sem þar töpuðust.
í Bandaríkjunum eiga íslending
ar, svo sem kunnugt er, mikinn og
góðan markað fyrir freðfisk. Þótt
vonir standi til, að sá markaður
fari stækkandi, getur hann ekki
tekið við mjög auknu magni á
skömmum tima, án þess að af þvi SVQ nefna onnur rök fyrir nauíf
leiddi verðfall, og engar horfur
eru á, að freðfiskmarkaður í Banda
ríkjunum vaxi á næstu árum eins
syn tengsla við Efnahagsbandalag-
ið, og eru þau í rauninni sízt veiga
minni. En þau eru, að það værl
ört og Evrópumarkaðurinn, þar eð . íslendingum hættulegt að ein-
þær breytingar í þessum efnum, | angrast a sviði viðskipta- og efna
sem nú eru framundan í Evrópu, i hagSmala fra þeim þjóðum, senx
hafa þegar átt sér stað í Bandaríkj- j cru okkur skj’ldastar og standa
unum- 1 okkur næst á sviði menningar ogT
Skilyrði eru án efa á því að mundi bráðlega fylgja cinangrur*
auka sölu skreiðar og saltfisks í! stjórnmála. Slíkri cinangrun.
löndum Afríku og Mið- og Suður- j a oðrum sviðum. Þróun í þá átt
fiskútflytj endur hafa undanfarið bandalags. Sá útflutningur hlyti að
unnið dyggilega að því að auka ! verða miklum erfiðleikum bundinn
sölu siná á þessum mörkuðum og ekki með öllu útilokaður, ef við
logt i vcrulegan kosnað í því skyni. stæðum utan bandalagsins. Á hinu Ameríku. Mjög er hins vegar hætt yrði íslendingum ekki til góðs,
Það er samhljóða álit þeirra, að væntanlega bandalagssvæði er hins ! við því, að aukin sala til þéssara ; hvorki í bráð né lengd.
hvergi í heiminum séu jafnmiklir vegar mikill markaður fyrir helztu landa yrði að vera á jafnkeypis- j En þótt íslandi sé brýn nauðsyn.
möguleikar á aukinni sölu freðfisks útflutningsvöru landbúnaðarins, i grundvelli að meira eða minna I á tengslum við Efnahagsbandalag-
á næstu árum og eininil.t i Vestur- kindakjötið.
Evrópu, vegna þess, að þar standi j Vandamál íslands
leyti, en slíkum viðskiptum væru ■ ið> telur ríkisstjórnin á hinn bóg-
í sambandi settar þröngar skorður vegna þess,! inn þau tengsl ekki mega vera
nú fyrir dyrum sams konar breyt- við stækkun og stofnun Efnahags-
ing í dreifingu matvæla og neyzlu- bandalagsins eru ekki einvörðungu
ve/ijum og átt hafa sér stað í Banda þau, að tollur myndi stórvaxa á
rikjunum siðustu 20 ár. Ekki er útflutningi okkar þangað og hann
ósennilegt, að í skjóli hinnar miklu auk þess sumpart verða torveldað
j toliverndar Efnahagsbandalagsins ur með höftum eða öðrum við-
■j muni frysting í skipum ryðja sér skiptamálunum. Það er augljóst
til rúms í Bretlandi og Þýzkalandi
og frystiiðnaður í landi eflast mjög
í Danmörku og Noregi. Freðfisk
iðnaður íslendinga er nú stærri
en nokkurs annars Evrópuríkis.
ÞaÖ er hins vegar augljóst, að
að eigi þjóðarframleiðslan að geta
vaxið á næstu árum og ártugum
svo ört sem nauðsynlegt er til þess
að lífskjör geta hér batnað, a.m.k.
til jafns við það, sem líklegt má
telja í nágrannalöndunum, þá er
hversu litlar þarfir við höfum fyrir j með þeim hætti, að umráðum okk
þær vörur, sem þessi lön'd fram- | ar yfir atvinnulífi landsins og auð-
leiða. Því má heldur ekki gleyma, ' lindum þess sé á neinn hátt stefnt
markaður í þessum löndum er
fremur þröngur og ekki í örum
vexti, og að þessi lönd sjálf keppa
nú mjög að því að auka eigin fisk
veiðar sínar.
Útflutningur til Austur-Evrópu-
landa getur aðeins átt sér stað á
grundvelli jafnvirðiskaupa. Aðal-
erfiðleiki íslendinga í viðskiptun
um við Austur-Evrópu hefur ætíð
í nokkura hættu, né heldur menn-
ingu okkar og þjóðerni. Rómar-
samningurinn er mótaður af þvi
megin sjónarmiði, að fullt jafn-
rétti skuii ríkja milli borgara að-
ildarríkjanna að því er snertir
ALÞÝÐUBLAÐIÐ - 15. nóv. 1962 J

tt