Alþýðublaðið - 20.04.1963, Blaðsíða 9

nauðsynlegt að faðirinn hafi jöfn
og ákveðin afskipti af þeim en
móðirin.
Eg geri ekki ráð fyrir að þessi
orð mín megni að snúa þessum
straumi við, en hitt er þeim, sem
ihálum skipa í þjóðfélagi okkar
hverju sinni, hollt að hugleiða, að
það eru fleiri sjónarmið til í þessu
máli en afkomusjónarmiðið eitt.
Það hefur mikið verið talað um
nauðsyn þess, að menn geti tekið
atvinnu sína á þeim stað, er þeir
búa á.
Það hafa mörg og skynsamleg
rök verið leidd að nauðsyn þess,
að útrýma tímabundnum atvinnu-
leysi, viðhalda jafnvægi í byggð
landsins o. s. frv.
Ekki er það hugsun mín, að
varimeta þau rök, þótt ég geti ekki
annað en undrast það, hve mjög
hið uppeldislega sjónarmið í þess-
um málum hefur legið í þagnar-
gildi, einmitt það atriðið, sem
1»
hvað þyngst gæti orðið á metunum
í jafn menntuðu þjóðfélagi og við
þykjumst búa í. Hvað veldur? —
Hvers vegna hefur það legið í
þagnargildi hjá vorum vísu lands
feðrum, sem mest hafa talað um
þessi mál?
Vonandi þó ekki vegna þess, að
hið uppeldislega sjónarmið er
ekki eins girnilegt til að slá um sig
með í pólitískum tilgangi og fjár-
veitingar og lánaútveganir.
En það ferðast fleiri menn til
fjarlægra staða í atvinnuleit en
heimilisfeður, og fléiri en full-
orðið fólk. Það er orðið mjög tíðk-
að, að unglingar, sem lokið hafa
skyldunámi — og sums staðar út
um land lýkur því enn við ferm-
ingu — fari strax í fjarlæg byggð-
arlög í atvinnuleit svona og svona
mikinn hluta úr árinu.
Þetta er öllu alvarlegri hlutur
en þótt heimilisfeður neyðist til
að yfirgefa börn og bú um stund-
arsakir vegna atvinnu sinnar,
vegna þess, að margir þessara
unglinga eru svo ungir eða ó-
þroskaðir, nema hvort tveggja sé
að þeir eiga skilyrðislaust að vera
í umsjá heimila sinna en ekki eft-
irlitslausir meðal ókunnugra í öðr-
um landsfjórðungum.
Margir þessara unglinga eru að
vísu svo heppnir, að með f för-
'nni eru skyldmenni eða venzla-
menn, sem hafa eftirlit með þeim.
Hinir eru þó allt of margir,
sem spila á eigin ábyrgð meðal
vandalausra og auðna ræður í
hvern félagsskap þeir lenda, enda
fer svo fyrir þeim mörgum, að
fjármunirnir, sem þeir vinna sér
inn, verða þeim til lítils gagns,
nema síður væri og þeir sjálfir
heimilum sínum og ættarbyggð-
um til lítils sóma.
Það er ekki nóg að benda á,
að þessir unglingar vinni sér inn
svona og svona mikla peninga, —
það þarf líka að hyggja að því.
hvað verður um þessa fjármuni.
Hvað koma unglingarnir með
heim til sín af kaupinu sínu í
vertiðarlok. Það er oft lítið og
stundum hreint ekki neitt.
En þessa glötuðu fjársjóði verða
feður unglinganna að gera svo vel
að telja fram til skatts og ég full-
yrði að í fjölmörgum tilvikum sjái
þeirra hvergi stað, nema í auknum
útsvörum og sköttum feðra hinna
ófjárráðandi ungíinga. Þetta er
ófögur mynd, en þó vil ég biðja
menn að líta vel í kringum sig
áður en þeir dæma hana falsaða.
Eg tel, að ekki ætti að senda
unglinga innan 17 ára aldurs í at-
vinnuleit fjarri heimilum sínum,
nema þeir séu í umsjá einhverra
þeirra vandamanna er færir séu
um að bera á þeim f u 1 1 a á-
byrgð. Hitt er svo annað mál, að
unglingarnir mega ekki ganga at-
vinnulausir. Það er því höfuðnauð-
syn að í bæjum og þorpum sé
unglingunum séð fyrir atvinnu við
sitt hæfi, til þess að koma í veg
fyrir að þeir þurfi að leita að
heiman til að hafa eitthvað fyrir
stafni og þeim stöðum, Sem ekki
treystast til að skipuleggja slíka
atvinnu af eigin rammleik. Þarf
ríkisvaldið að veita aðstoð til að
koma á skipulegri og hagkvæmarl'
atvinnu fyrir unglinga, með hóf-
legum vinnudegi.
Það er ómetanlegt að ungling-
arnir geti verið í umsjá foreldra ,
sinna sem allra lengst eða svo;
lengi sem þeir þurfa þess við. /
Einn af vitmönnum þjóðarinnar _
hefur sagt: „Það er mikið fyrir
tæki að vera manneskja.”
Svo mikið er víst, að það er
meira fyrirtæki en svo, að það
megi viðgangast að fólk á bams-
aldri sé látið ráfa um landið í
atvinnuleit.
Slíkt minnir of mikið á það, er
fráfærnalömb voru rekin á fjall .
hér áður fyrr.
i
daga var menntun hér á íslandi
fyrst og fremst fengin, í skóla
reynslunnar og af viðtölum við
hæfa menn. Einhver gagnmenntað-
asti bóndi, sem ég hef kynnzt, var
skelfing lítill bókamaður, og ég sá
hann varla nokkurn tíma við lest-
ur, nema passíusálmana las hann
vandlega á föstunni. En ég held
að hann hafi vitað allt um kindur
og veðurfar, sem yfirleitt var hægt
að fá vitnesku um með hinum
gömlu menntunaraðferðum. En nú
eru framundan svo miklar breyt
ingar og byltingar í íslenzkum land
búnaði, að þjóðin hefur fulla þörf
fyrir bændur, sem hafa góða mennt
un og víðtæka þekkingu, bæði á
innlendri og erlendri reynzlu. Qg
það er ánægjulegt fyrir ungan
mann eins og yður, ef þér eigið
kost á stuðningi góðra foreldra til
undirbunings, en þá verðið þér að
taka bæði námið og starfið alvar-
lega. Leiðirnar, skilst mér, að geti
verið tvær, sem um er að velja.
Önnur er sú, að fara í menntaskól-
ann, og halda síðan áfram námi'
við landbúnaðarháskóla erlendis:
t.d. í Noregi. Hin leiðin er að 'ara I
hér á búnaðarskóla, eins og þér I
minnist á sjálfur og bæta síðan við I
yður erlendis, ef fé er fyrir hendi.
1 Ég mundi ráða yður að spjalla við
einhverja af hinum unguvel mennt
uðu landbúnaðarkandídötum, sem
útskrifast hafa ú seinni árum, eða
forystumenn landbúnaðarmála. En
umfram allt farið ekki að æða úr
skólanum, fyrr en skólaárinu er
lokið. Og notið sumarið til að
hugsa málið. Jakob Jónsson
Aðaífundur Bygg-
ingarféíags alþýðu
AÐALFUNDUR Bygrgingafélags al
þýðu í Reykjavík var nýlega hald-
inn í S.Í.B.S.-húsinu að Bræðra-
borgarstíg 9.
Formaður félagsins, Erlendur Vil
hjálmsson, gerði grein fyrir störf-
um stjórnarinnar á liðnU starfsári
og reikningum félagsins, en endur
skoðunarskrifstofa B. Steffensen
og Ara O. Thorlacius hafði annast
; * endurskoðun reikninga — ásamt'
kjörnum fulltrúum félagsins. —
Reikningarnir sýndu góðan hag fé
lagsins og vaxandi sjóðasöfnun.
í félaginu eru nú 254 félagar og
hafa 172 þeirra fcngið íbúðir.
Úr stjórninni áttu aó ganga for-
maður, en Erlendur Vilhjálmsson
var endurkosinn í einu hljóði. —
Aðrir í stjórninni eru Guðgeir
Jónsson, bókbindari og Reynir
Eyjólfsson, kaupmáður.
Þ E S S I litli drengur á heima í
Ferú. Þar þjást ekki mennirnir af
kuldalegum norðangjósti, heldur
brennandi sól. Kossar hennar eru
ekki hlýir og ástúðlegir eins og
þeir, sem snerta vanga okkar, þeg
ar sólin á leið hér um. í Perú er
hún brennandi heit, og niálbikið
verður heitt eins og suðuplata.
Skór kæmu þó að góðu haldi, þeg-
ar fæturnir eru veikir og sárir,
eins og fætur þessa litla drcngs.
En hann heldur áfram göngu sinni
dag eftir dag í brennandi sólar-
hitanum, og hugur hans er sífellt
bundinn við það sama. Að fá eitt-
hvað til að borða . . .
Heima er tóm hver kirna, og
mamma er að jrráta.
MENNTAMÁLARÁÐUNEITIÐ vek
ur athygli á því að sækja þarf um
lefi til ráðuneytisins til þess að
reka sumardvalarheimili fyrir
börn. Sérstök umsóknareyðublöð
í þessu skyni fást í ráðuneytinu,
lijá Barnaverndarráði íslands og
barnaverndar- og skólanefndum.
Sérstök athygli er vakin á því,
að þeir áðilar, sem fengu slík
leyfi síðastliðið sumar eða fyrr,
þurfa að sækja um leyfi á ný til
ráðuneytisins, sbr. reglur um sum
ardvalarheimili barna frá 5. febr-
úar 1963.
Menntamálaráðuneytið, 10. 4 ’63.
ALÞÝÐUBLAOIÐ — 20. apríl 1963 @