Frækorn - 25.08.1903, Blaðsíða 11

FRÆKORN.
123
ment út eins og þessi Kvarnarhúsheiðar-Páll,
er ekki tekið fram. Pessi kenning er strang-
kristileg, en mjög varúðarverð, ef. ekki alger-
lega röng, sökum þess að hún leiðir til al-
gerðrar fátæktar (pauperisme) og kemur í
bága við alla siðmenning vorra daga. Að
kristindómurinn hefur getað þrifist samfara
siðmenningunni liggur einkum í því, að hann
helur sífellt svikið þessa kenningu sína og
þjónað með ánatgju guði og M'jmrroni, hvað
svo sem sagt hefur verið á prédikunarstólnum.
Eg er ekki að lá hinum kristnu þessa
breytni, því hiin var efalaust óhjákvæmileg,
en I mínum augum eru þau boðorð röng, sem
að eins eru til þess að brjóta þau.
Höfundur bókarinnar hefur og glöggt séð,
hve fáir mundu fylgja slíkum kenningum:
»Að eins þeir, sem erfiða, og eru mæddir,
og vanþrífast í heiminum*. Þetta er að vísu
nokkuð Iítið, en þó er sá hópur stærri en
flestir halda, og eflaust skilur hann bók þessa
betur en þeir, sem glaðir eru og ánægðir.
Hve fjandsamlegur hugsunarhátturinn er
allri siðmenningu, sézt bezt á ummælunum um
|>á, sem ekki vanþrífast í heiminum, menn-
ina, sem stjórna Iöndum og Jýðum, .og leysa
af hendi öll hin margháttuðu störf lífsins og
menningarinnar. Um þá er þetta sagt:
fí’eim er jörðin hulduheimur. í’eir lifa hér
á músum og froskum, verða feitir, og safna
sorpi og smásteinum, og halda, að það sé
gull. Hér binda þe'ir sér blómsveiga úr visnu
laufi, og skera sér staíi úr fúnum við,' glamra
á garnastrengi og dansa og syngja:
♦ Höndlað er stærsta hnoss,
heimurinn lýtur oss.«
Þetta er djúpkristilegt og djúpfjandsam-
legt allri vestrænni siðmenningu.
Kók jressi á eigi að síður útbreiðslu skilið,
og útgefandinn þ=kkir fyrir hana. Hún er
viða ágætlega skrífuð og efnisríkari en heill
árgangur af kirkjulegu tímariti. Í>ýíingin er
mjög snotur.«
Vér viljum fyrst taka það fram, að I
þótt vér höfum kostað útgáfu þessarar
bókar, þá erum vér þó alls eigi alger-
lega samrýmdir skoðunum þeim, sem í
henni koma fram. En oss hefur þótt
bókin svo stórtneikiieg ug sem heild
skoðuð svo góð handa hugsandi og era-
blöndnum mönnum, að það, semvérekki
með öllu gátum fallist á, er tiltölulega
lítilvægt í sarranbutði við kosti hennar.
»011 áherzla er lögð á breytnina.« —
Það er rétt að því leyti, að guð lítur á
oss eins og vér erum; hvað vé.' játum
og trúum hefur ekkert gildi nema að
svo miklu leyti, sem það kemur heim við
líf vort. I'egar sagt er í Týnda föðurn-
um: »Hin rétta trú fæðir af sér hatur
og morð, hið rétta líf eflir guðsríki«, þá
virðist þetta vera ofsagt, en er það þó
eigi. Kirkjusagan sýnir það og sannar
hverjum, sem lesa vill, að »rétta trúin«
(d: sú trú, sem pn star og páfar hafa
kallað »þá réttu«) hafi fætt af sér hat-
ur og morð. — En ekki er þetta Jesú
trú. Orð hans eru þessi: »0g þó ein-
hver heyri mín orð og trúi eigi, þá
dæmi ég hann samt ekki.« Jóh 12, 47.
»Það, að trúa á guð, er ekki cinu
sinni talið nauðsyr.Iegt«, segir G. H. —
Auðvitað er trúin á guð nauðsynleg. En
samt: Hvaða gagn gerir þú ærlegum
vantrúarmanni með því að segja honum:
»Án þcss að þú trúir þessum og þess-
um kenningum mínum um guð, getur
þú ekki komist hjá glötuninni? — Veg-
urinn frá myrkri til ljóss liggur ekki
fyrir alla alveg eins, og víst er urnþað:
gcgnum hræsni og látalæti liggur hann
ekki. Finnurðu vantiúarmann, er það
áríðandi fyrir þig að leitast við að koma
ljósinu til hans á þann hátt sem bezt á
við hann. Ef til vill geturðu leitt hann
til trúar á guð með því að láta hann
finna til guðs lífs — lífs kærleikans. »Sá,
sem verður í kærleikanum verður í guði
og guð í honutr.» Jóh. 4., 16.
Þegar ritdómarinn fer að athuga »að-
alinntak kenningarinnar« í bókinni (0:
»elskaðu náunga þinn, en umfram allt, þá
breyttu vel við hann«), þá finnst oss
hann fara út í þær öfgar, að vér getum
ekki stillt oss um að mæla móti. »Það
sézt enn enginn voltur fyrir því, að það
(kærleiksboðorðið) verði framkvæmt«, seg-
ir höf. Það er óttalegt bölsyni að sjá
ekki, að menn hér og hvar elski ná-
ungann, þótt þeir : éu ekki eins margir,
og þeir ættu að veia. En það er eng-
in ástæða á móti því góða, að ekki all-
ur heimur gcrir það. G. H. er ekki
móti lækmsft æðinni, þótt ekki allir séu
á einu máli um hana. — — G. H. ef-
ast um, að nokkur hafi elskað náungann
eftir boði Krists um lengri hluta æfi
sinnar. Kærleikurinn er fullt eins ágæt
dyggð fyrir því, þótt hann ekki ráði í
öllu Iífi manna. Og engin ástæða er
það fyrir því að prédika ekki kærleika