Alþýðublaðið - 26.05.1963, Blaðsíða 8

Alþýðublaðið - 26.05.1963, Blaðsíða 8
8 26. maí 1963 — AÍ.ÞÝÐUBLAÐIÐ Stjárnarandstaðan heldur þ-7Í fram, að lífskjörin hafi versn- að undanfarið. Gylfi Þ. Gísiason hrakti þá blekkingu á Alþingi í vetur, er hann sýndi fram á, að kaupmáttur atvinnutekna sjómanna, verkamanna og iðn- aðarmana hefði aukizt. Hann sagði m. a.: ÞRÓUN kaupmáttar tímakaups Dagsbrúnai’manna samkvæmt lægsta taxta gefur að sjálfsögðu ekki rétta mynd af þróun lifskjara Dagsbrúnarmanna og enn síður af þróun lífskjara launþega yfirleitt. Til þessa liggja margar ástæður og eru þessar helztar að því er Dagsbrúnarmennina sjálfa snert- ir: Atvinnutekjur ákvarðast ekki aðeins af breytingu lægsta taxt- ans, hcldur af breytingum ann- arra taxta en hans, færslu starfa á milli taxtaflokka, breytingu yfir- greiðslna, áhrifum ákvæðislauna, fjölda vinnustunda og hlutfallinu milli almennra vinnustunda og yfirvinnu. Það er auðvitað ekki rétt, sem. oft er haldið fram, að hér komi ekkert annað til greina on breytingar á lengd vinnutím- ans. Mörg önnur mikilvæg atriði koma hér til greina, eins og að of- nn greinir, þótt upplýsingar liggi ekki fyrir um það, hversu þýðing- nrmikið hvert og eitt þeirra sé. Þá er þess enn fremur að geta, nð til þess að meta breytingrar lífs- kiara verður ekki aðeins að taka íillit til atvinnutekna og neyzlu- vörúverðlags, heldur cinnig tU á- 'irifa beinna skatta og beinna per- snnulegra styrkja, þ. e. fyrst og íremst fjölskyldubóta. Þetta hefur ekki verulega þýðingu fyrr en frá og með árinu 1960, en hefur meg- inþvðingu fyrir samanburð lífs- kjgra fyrir og eftir 1960, vegna ’ hinnar miklu lækkunar beinna skatta og hækkunar fjölskyldu- bóta sem þá átti sér stað. í töfl- unum í greinargerð frumvarpsins er slfenpt að taka tillit til skatta- lækkananna og aukningar trygg- ingabótanna. «Að bvi er aðra launþega snert- ir. má að sjálfsögðu ekki ganga út frá bví, að þróun lífskjara þeirra sé hin sama og lífskjara Dagsbrún armanna. Þar getur hafa verið, og þefnr tvímælalaust verið, lun nokk uð aðra þróun að ræða. Af bví. sem ég hef nú sagt, hlýt- nr »ð. teÞast augljóst, að vilji mað- nr p-era sér grein fyrir þeim breyt- innim, sem orðið hafa á lífskjör- T’m lannbega á ákveðnu árabili, þá pr algtörlega villandi, ef ekki bein- línís ratigt. að taka lægsta taxta Davsbrúnarkaups og bera breyt- ingar á bnnnm saman við breyting- ar á vísitölu framfærslukostnað- ar. að ég ekki tali um, ef aðeins er r»8*ag við vísitölu nevzluvöru, og áhrifuui beinna skatta og fjöl- skvidubnta slennt, svo sem gert er í tnflnm greinargerðarinnar. HVF.H ER KATJPMÁTTUR A TVINNUTEKNANN A? VTT -TT menn gera sér grein fyrir þróun lífskiaranna hjá launþeg- um. er nauðsvnlegt að þekkja at- vinnntekínr beirra og bera breyt- ingar á beim saman við breyting- »r á framfærslnkostnaði. Nú vill svo vel til. að síðan 1949 hafa ver- jð gerðar árlega rannsóknir á at- vinnutekium verkamanná, sjó- manna og iðnaðarmanna í sam- handi yið ákvörðuni á verðlagi land búnaðarvöru á háustin. Ég hef beðíf! Efnahagsstofpunina að gera skvrslu um niðurstöðu þessara rannsókna siðftn 1,950 og áætlun um yfirstandandi ár. Við tekjur þær, sem þessar rannsóknir hafa leitt í ljós, hefur Efnahagsstofn- unin síðan bætt áhrifum skatta- lækkana og aukningu beinna per- sónulegra styrkja frá og með- ár- inu 1960. Ég hef síðan jafnframt beðið Efnahagsstofnunina um að bera atvinnutekjumar þannig leið- réttar saman við breytingar á vísi- tölu neyzluverðlags, eins og gert er í töflum greinargerðarinnar. Niðurstaðan verður þá raunveru- legar atvinnutekjur, sem telja má mælikvarða á lífskjörin, á meðan ekki verða teljandi breytingar á lengd vinnutímans. Ég skal nú leyfa mér að gera grein fyrtr helztu niðurstöðum Efnahagsstofnunarinnar um þetta efni: Ég les fyrst töflu um meðalat- vinnutekjur kvæntra verkamanna, sjómanna og iðnaðarmanna síðaa 1950. Þessar tölur eru byggðar á skattaframtölum ein9taklinga úr þessum stéttum, valinna eftir sér- stökum reglum. Frá 1960 er bætt við framtaldar tekjur áhrifum skattalækkunar og aukningu trygg- ingarbóta. Talan fyrir 1962 er á- ætlunartala. Ár Kr. Ár Kr. 1950 27.287 1957 59.647 1951 32.795 1958 69.322 1952 36.636 1959 74.937 1953 40.508 1960 78.997 1954 45.521 1961 86.070 1955 51.819 1962 98.120 1956 58.890 Þessar tölur sýna að sjálfsögðu ekki þá breytingu, sem orðið hef- ur á lífskjörum þessara launþega- stétta. Til þess að komast að raun liun hana, verður að leiðrétta þær j sem svarar þeiiri hækkun, sem iorðið hefur á verðlagi neyzluvöru. Ég hef einnig beðið Efnahags- stofnimina að framkvæma útreikn- inga um þetta og reikna út vísitöl- ur, er sýni breytingar á kaupmætti atvinnuteknanna síðan 1950. Ég vek sérstaka athygli á því, að hér er beitt sömu aðferð til þess að sýna breytingar á kaupmætti tekna og beitt er í töflunum í greinargerð frumvarpsins, þ. e. tekjutölumar eru leiðréttar með vísitölu neyzluverðlags. Skýrsla Efnahagsstofnunarinnar um þetta efni jer þannig: 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 100.0 91.0 89.7 100.2 111.1 120.9 123.5 1957 119.8 1958 129.8 1959 139.3 1960 139.0 1961 140.3 1962 142.8 Niðurstaðan er sú, að á þessu ári, (þ. e. 1962), er kaupmáttur at- vinnutekna kvæntra verkamanna, sjómanna og iðnaðarmanna á öllu landinu 42,8% hærri en hann var 1950. Kaupmáttur atvinnutekna lækkaði verulega á áruniun 1951 og 1952, enda voru það erfiðustu ár, sem yfir íslenzkan þjóðarbú- skap hafa gengið síðan fyrir styrj- öldina. bæði vegna aflaleysis og verðfalls, en síðan 1953 hefur kaup máttur atvinnutekna aukizt jafnt og þétt, nema hvað hann lækkaði nokkuð á árinu 1957, sem einnig var erfitt ár, svo sem kunnugt er, en hefur síðan haldið áfram að aukast. Nú í ár er kaupmáttur at- vinnuteknanna 10% hærri en hann var árið 1958. Þetta er það, sem næst verður komizt um breyting- ar á lífskjörum fslenzkra laun- þega, eftir þeim f.vllstu og beztu upplýsingum, sem fyrir liggja. Ég vil taka það fram, að það skiptir ekki máli fyrir þá þróun, sem hér hefur verið lýst, hvort miðað er við árið 1950, eins og hér hefiu- verið gert, árið 1948 eða árið 1945, enda þótt fyrir síðasfc nefnda árið séu upplýsingar miklu lakari. Það kemur hins vegar til greina, sé miðað við fyrri árin, að bæði atvinnutekjur og þjóðar- tekjur áranna lækkuðu nokkuð á árunum 1945—1950 vegna versn- andi viðskiptakjara og aflabrests. Þessi niðurstaða er að sjálfsögðu mjög frábrugðin því, sem fæst með því að athuga breytingamar á kaupmætti lægsta Dagsbrúnar- kaups eins, og ætti ekki að þurfa að íara mörgum orffum um, aff at- hugun á kaupmætti atvinnutekna. stærstu Ianastéttanna, þ. e. a. s. verkamanna, sjómanna og íðnað- armanna, gefur réttari mynd af breytingum og kjörum klenzkra launþega yfirleitt, heldur en við- miðun við lægsta taxtann í einu verkalýðsfélagi, taxta sem minnk- andi hópur, sem nú orðið er senni- lega orðinn tiltölulega' fámennur, vinnur samkvæmt. Kaupmáttur atvinnutekna V10REISN VINSTRl STjörh

x

Alþýðublaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Alþýðublaðið
https://timarit.is/publication/2

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.